Thúc đẩy số hóa và phát triển bền vững để tạo giá trị lâu dài cho doanh nghiệp gia đình

Doanh nghiệp - Ngày đăng : 17:15, 15/04/2021

(BKTO) - Theo PwC, tại Việt Nam, 100 DN gia đình lớn nhất đóng góp tới 25% vào GDP của quốc gia. Các DN gia đình đang thực sự là động cơ tăng trưởng và phục hồi trong thời kỳ có nhiều thách thức.


                
   

DN gia đình tự tin vào tăng trưởng của mình trong năm 2021 và 2022 - Nguồn: PwC

   

Hướng tới mục tiêu mở rộng kinh doanh và ứng dụng công nghệ

Khảo sát DN Gia đình 2021 - Góc nhìn Việt Nam của PwC cho biết, 65% DN gia đình Việt Nam tham gia khảo sát dự báo DN của họ sẽ tăng trưởng tốt trong năm 2021. Thậm chí, triển vọng cho năm 2022 còn tích cực hơn với 33% dự kiến tăng trưởng sẽ diễn ra “nhanh” và “mạnh mẽ” - cao hơn tỷ lệ ghi nhận được ở cấp độ khu vực (28%) và trên toàn cầu (21%).

Hướng đến những kỳ vọng tăng trưởng này, mở rộng kinh doanh và ứng dụng công nghệ là những ưu tiên hàng đầu. 55% lãnh đạo DN gia đình khẳng định sẽ tập trung phát triển đưa sản phẩm, dịch vụ mới ra thị trường và 52% cho biết sẽ ưu tiên tăng cường ứng dụng các công nghệ mới.

Phân tích từ báo cáo cũng cho thấy sự chuyển dịch rõ nét của các DN gia đình theo hướng đa dạng hóa kinh doanh và có cơ cấu quản lý bởi nhân sự ngoài gia đình nhiều hơn. 45% DN gia đình đang hướng tới các mục tiêu kinh doanh đa dạng hơn trong năm năm tới, điều này sẽ tạo ra nguồn thu bền vững để sẵn sàng cho những gián đoạn có thể xảy ra trong tương lai.

Cũng theo khảo sát, mô hình vận hành chủ yếu của các DN gia đình Việt Nam hiện này là do chủ sở hữu hoặc gia đình quản lý với tỷ lệ lần lượt 52% và 36%. Tuy nhiên, trong 5 năm tới, các DN gia đình tại Việt Nam sẽ thay đổi theo hướng có sự tham gia của bên ngoài nhiều hơn. Cụ thể, cơ cấu quản lý sẽ chuyển từ các DN do chủ sở hữu/gia đình quản lý (giảm từ 87% xuống 38%) sang hình thức DN do gia đình sở hữu/ được bên ngoài quản lý hoặc điều hành (tăng từ 12% lên 60%). Điều này phù hợp với xu thế trên toàn cầu.

Thách thức về năng lực số và khả năng thích ứng

Covid-19 đã làm rõ các lợi ích của chuyển đổi số. Để đạt được các ưu tiên này, DN gia đình tại Việt Nam phải lưu tâm và lập kế hoạch tiếp cận 3 lĩnh vực chính: tinh thần chịu thay đổi thích ứng, đội ngũ lãnh đạo, năng lực số.
                
   

Những thách thức chính DN gia đình đang phải đối mặt
   Nguồn: PwC

   

Mặc dù kết quả khảo sát cho thấy các DN gia đình chú trọng sáng kiến kỹ thuật số, đổi mới và công nghệ nhưng tiến bộ đạt được trong những lĩnh vực này còn hạn chế. Chỉ 30% DN tự đánh giá là mạnh về kỹ thuật số, so với tỷ lệ toàn cầu là 38%. Bên cạnh đó, chỉ 9% DN gia đình Việt Nam hoàn toàn tự tin vào năng lực số.

Chia sẻ về vấn đề này, ông Johnathan Ooi - Lãnh đạo dịch vụ DN gia đình và tư nhân tại PwC Việt Nam - nhận định: Việc thiếu hụt những năng lực và công cụ số cần thiết để đáp ứng những thay đổi nhanh chóng như hiện nay sẽ đặt ra thách thức đáng kể cho nhiệm vụ bảo vệ di sản của các DN gia đình.

Tăng tốc trên hành trình chuyển đổi số sẽ không dừng lại ở việc thu hẹp khoảng cách công nghệ. Chuyển đổi số cần gắn liền với những thay đổi từ bên trong văn hóa DN, cần được hỗ trợ và tham gia tích cực từ phía lãnh đạo cũng như cam kết về nâng cao kỹ năng cho nguồn nhân lực.

“Các DN nên cân nhắc làm sao để tận dụng những hiểu biết và góc nhìn mới mà thế hệ kế nghiệp với thế mạnh sẵn có về kỹ thuật số có thể đóng góp, thúc đẩy ưu tiên quan trọng về số hóa cho DN”- ông Ooi Johnathan nhấn mạnh.

Theo khảo sát, các DN gia đình tại Việt Nam tương đối “trẻ” với gần 2/3 DN có thế hệ đầu tiên là cổ đông lớn. Tuy nhiên, trong 5 năm tới, sẽ có sự thay đổi lớn về thế hệ với 52% công ty cho biết họ sẽ có thế hệ thứ 2 và khoảng 20% sẽ có thế hệ thứ 3 hoặc thứ 4 là cổ đông lớn. Sự chuyển dịch thế hệ này là phù hợp với các ưu tiên kinh doanh cũng như lĩnh vực mà thế hệ kế nghiệp tại Việt Nam tin rằng có thể đóng góp nhiều nhất.

Các tiêu chí về môi trường, xã hội và quản trị cần được tập trung nhiều hơn

Theo PwC, đóng góp xã hội được xem như là bản năng của các DN gia đình tại Việt Nam. Bên cạnh việc ưu tiên phúc lợi của nhân viên, việc thực hiện hỗ trợ cộng đồng, địa phương đã trở thành một phần trọng tâm trong văn hóa của tổ chức (chiếm 39%), cao hơn các DN khác ở châu Á - Thái Bình Dương và toàn cầu.                
   

DN gia đình Việt Nam quan tâm đến việc hỗ trợ cộng đồng nhưng ít niềm tin vào những giá trị mà đóng góp thuế mang lại - Nguồn: PwC

   

Tuy nhiên, trong một vài lĩnh vực như thuế, các DN tại Việt Nam có quan điểm khác so với khu vực và toàn cầu. Cụ thể, chỉ 39% cho rằng họ nhận thấy giá trị của việc đóng góp công bằng về thuế với tư cách DN gương mẫu, thấp hơn so với tỷ lệ 57% của các DN gia đình tại châu Á - Thái Bình Dương và 56% trên toàn cầu.

Bên cạnh đó, các vấn đề liên quan đến phát triển bền vững hiện ở vị trí rất thấp trong danh sách ưu tiên kinh doanh. Theo khảo sát, 45% DN nhìn thấy cơ hội dẫn đầu trong các hoạt động kinh doanh bền vững, trong khi tỷ lệ tương tự cho rằng họ sẽ chỉ thực hiện khi được yêu cầu. Điều này đã giải thích cho kết quả chỉ 21% DN cảm thấy có trách nhiệm với vấn đề biến đổi khí hậu.

Thực tế, các DN gia đình tại Việt Nam vốn rất quan tâm đến phúc lợi cho nhân viên và cộng đồng nơi họ hoạt động. Nhưng họ cũng có nguy cơ mất đi lợi thế thượng phong khi các DN lớn hơn tuyên bố theo đuổi chương trình ESG (các yếu tố môi trường, xã hội và quản trị công ty). Vì vậy, các DN gia đình cần quan tâm đến cách tính toán cũng như báo cáo tính hiệu quả của chiến lược ESG.

“Thế giới đang thay đổi và công thức cho thành công bền vững của các DN gia đình cũng vậy. Để sẵn sàng cho ngày mai, các DN gia đình cần có phương pháp tiếp cận mới nhằm nâng cao và phát huy giá trị di sản dựa trên việc đón đầu chuyển đổi số, tập trung nhiều hơn vào các mục tiêu phát triển bền vững và chuyên nghiệp hóa quản trị gia đình”- ông Johnathan Ooi đưa ra lời khuyên./.
         
Khảo sát DN gia đình Toàn cầu lần thứ 10 của PwC được thực hiện với sự tham gia của trên 2.800 lãnh đạo DN tại 87 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, trong đó có 33 lãnh đạo và người ra quyết định từ các DN gia đình tiêu biểu tại Việt Nam. Đây là lần đầu tiên các DN gia đình tại Việt Nam tham gia khảo sát và chia sẻ góc nhìn về những vấn đề mà họ quan tâm.
THÙY LÊ