Bàn giải pháp bình ổn thị trường phân bón

Đối nội - Ngày đăng : 14:41, 12/08/2021

(BKTO) - Tại Hội nghị trực tuyến về đề xuất giải pháp bình ổn thị trường phân bón do Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tổ chức ngày 11/8, nhiều ý kiến băn khoăn khi cho rằng, năng lực sản xuất phân bón trong nước vẫn đáp ứng được nhu cầu, không đầu cơ găm hàng, tại sao giá phân bón vẫn tăng mạnh?


                
   

Quang cảnh Hội nghị. Ảnh: BCT

   

Nguồn cung phân bón không thiếu nhưng giá vẫn tăng

Nói về tình hình sản xuất phân bón trong nước, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) Hoàng Trung cho biết, 5 năm trở lại đây, Việt Nam đã tự chủ được mặt hàng phân bón. Nhu cầu sử dụng phân bón trong nước cũng không tăng trong những năm gần đây. Đặc biệt, hiện nay, cả nước có 841 nhà máy sản xuất phân bón với công suất gần 30 triệu tấn/năm, gấp 3 lần so với nhu cầu tiêu thụ.

“7 tháng năm 2021, các nhà máy trong nước đã sản xuất được 2,5 triệu tấn phân bón, tăng gần 200 triệu tấn so với cùng kỳ. Năm 2020, Việt Nam nhập khẩu 3,97 triệu tấn; 7 tháng năm 2021, nhập 3,1 triệu tấn, tăng 6.700 tấn so với cùng kỳ. Năng lực sản xuất và nhập khẩu đều tăng và không có chuyện cung - cầu đứt gãy, khi nguồn cung phân bón còn dư” - ông Hoàng Trung khẳng định.

Lý giải thêm về điều này, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) Bùi Thế Chuyên khẳng định nguồn cung phân bón không thiếu so với nhu cầu, Vinachem sản xuất 90% phân lân chế biến, tiêu thụ 440.000 tấn, tăng 26,2%, URE công suất là chiếm 40% cả nước, sản xuất 457.000 tấn, tăng hơn 20%; DAP công suất chiếm 100%, sản xuất 357.000 tấn, tăng 97%; NPK 965%, tăng 65%… tổng lượng là 2 triệu tấn đều có mức tăng cao so với năm 2020.

         
Từ đầu năm đến nay, giá phân bón tăng trung bình 50 - 73%. Cụ thể, giá phân urê Cà Mau tăng 72% (từ 6.800 đồng/kg lên 11.700 đồng/kg); DAP Đình Vũ tăng 67,3% (từ 8.550 đồng/kg lên 14.300 đồng/kg); NPK Bình Điền tăng 24,3% (NPK 16-16-8+13S từ 8.860 đồng/kg lên 10.760 đồng/kg). Với phân bón nhập khẩu, SA bột của Trung Quốc tăng 60,6% (từ 3.270 đồng/kg lên 5.250 đồng/kg); DAP 64% nhập khẩu Trung Quốc tăng 50% (từ 11.200 đồng/kg lên 16.800 đồng/kg); kali tăng 72,9% (kali miểng Israel từ 6.650 đồng/kg lên 11.500 đồng/kg).
Có nhiều nguyên nhân được các đại biểu đưa ra để lý giải cho việc giá phân bón tăng mặc dù thực tế cầu vẫn thấp hơn cung. Trong đó, nguyên nhân chính là do giá nguyên liệu đầu vào phân bón tăng mạnh, đặc biệt các loại nguyên liệu như lưu huỳnh, NH3, H2SO4 đều tăng trên 100%. Ngoài ra, thuế giá trị gia tăng không được khấu trừ và chi phí vận chuyển, cũng như việc thực hiện sản xuất theo phương án "3 tại chỗ" để phòng chống dịch Covid-19 đã khiến chi phí tăng cao…

Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát

Tại Hội nghị, một số địa phương cho rằng, luận giải về nguyên nhân giá phân bón tăng phi mã thời gian qua là chưa thuyết phục. Theo đại diện Sở NN&PTNT An Giang, giá Ure lên tới hơn 11.000 đồng/kg nhưng chưa đủ cơ sở giải thích vì sao giá tăng như vậy, vì thế, Sở mong muốn cần làm rõ cơ sở tăng giá.
                
   

Nguồn cung phân bón trong nước vẫn đang vượt cầu, song giá vẫn tăng rất cao thời gian qua - Ảnh minh họa: TTXVN

   

Giá phân bón tăng đã ảnh hưởng lớn đến người nông dân trồng lúa. Dẫn chứng là chi phí cho phân bón tăng từ 30-50%, trong khi giá lúa bán chỉ được 5.000 - 5.300 đồng/kg nên lợi nhuận chỉ còn lại vài trăm đồng, không đảm bảo được lợi nhuận 30% cho người trồng lúa theo quy định. "An Giang chưa có hiện tượng đầu cơ và thiếu nguồn cung ứng, nhưng vấn đề giá tăng thì chưa lý giải được vì sao” - Sở NN&PTNT An Giang nhấn mạnh.

Trong khi đó, đại diện Sở NN&PTNT Cần Thơ bày tỏ, trong điều kiện hiện nay, hầu hết các loại giá nông sản của bà con đang giảm mà giá phân bón tăng cao đã ảnh hưởng tâm lý tái đầu tư, tái sản xuất của bà con. “Chúng tôi mong các đơn vị Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT rà soát chuỗi cung ứng để xác định tác nhân của việc tăng giá phân bón và có giải pháp phù hợp" - Sở NN&PTNT Cần Thơ kiến nghị.

Để bình ổn thị trường phân bón, ông Bùi Thế Chuyên đề xuất, trước mắt, cần tập trung tháo gỡ vấn đề lưu thông, vận chuyển. Về lâu dài, cần giảm chi phí sản xuất, dù vẫn phải chấp nhận giá cao đối với một số nguyên liệu nhập khẩu đầu vào. Quan trọng hơn cả là bình ổn giá các mặt hàng nguyên liệu sẵn có trong nước như: than cho sản xuất URE, amoniac cho sản xuất DAP…

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh đề nghị, các DN cố gắng hợp lý hóa chi phí, giữ ổn định giá thành, đặt mục tiêu phân bón Việt Nam phải được bán với giá thấp hơn phân bón nhập khẩu, đưa phân bón đến tay người nông dân với giá thấp nhất. “Xuất khẩu là quyền của DN nhưng chúng tôi kêu gọi các DN dừng xuất khẩu, tập trung đảm bảo nguồn cung cho thị trường trong nước” - Thứ trưởng Khánh nhấn mạnh.

Lãnh đạo Bộ Công Thương cũng đề nghị các DN sản xuất phân bón chủ động làm việc với các kênh phân phối để có các giải pháp bảo đảm lưu thông, đưa phân bón đến với các khu vực cần để đảm bảo cho vụ Đông - Xuân sắp tới. Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ NN&PTNT kiến nghị với Chính phủ, Quốc hội xem xét lại vấn đề thuế giá trị gia tăng đối với sản xuất phân bón.

Đồng thời, Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) chỉ đạo Cục Quản lý thị trường các địa phương tăng cường công tác kiểm tra, giảm sát để ngăn chặn hành vi đầu cơ, găm hàng, tăng giá, sản xuất-kinh doanh phân bón giả, không đảm bảo chất lượng.
         
Để bình ổn thị trường phân bón trong nước, mới đây, Bộ NN&PTNT đã có công văn đề nghị Bộ Công Thương chỉ đạo Cục QLTT các tỉnh phía Nam thường xuyên kiểm tra, rà soát các cửa hàng kinh doanh vật tư nông nghiệp (phân bón, thuốc trừ sâu), không để tình trạng đầu cơ, trữ hàng.... Đồng thời, đề nghị Bộ Công Thương đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra toàn diện các hoạt động sản xuất, kinh doanh và xuất, nhập khẩu phân bón trên địa bàn các tỉnh phía Nam, đảm bảo việc kinh doanh các sản phẩm phân bón đúng chất lượng và giá theo quy định.
LÊ HÒA