Kiểm toán nhà nước chỉ ra những hạn chế trong thực hiện các dự án BOT, BT

Ông Hoàng Phú Thọ - Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành IV chia sẻ thông tin với báo chí. Ảnh tư liệu

Cụ thể, đối với các dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT, kết quả kiểm toán cho thấy, việc phê duyệt dự án và đồng ý sử dụng vốn NSNN tham gia thực hiện dự án khi chưa tổ chức lập, thẩm định, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư, chưa xác định khả năng cân đối vốn, chưa đầy đủ quy hoạch.

Thậm chí, dự án chưa có Báo cáo đánh giá tác động môi trường, phê duyệt vị trí đặt trạm thu phí chưa phù hợp; không tổ chức lựa chọn lại nhà đầu tư theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Nhà đầu tư góp vốn chủ sở hữu chậm, thu xếp nguồn vốn vay không kịp thời và bố trí vốn NSNN chưa kịp thời, đầy đủ, chưa đảm bảo được điều kiện về vốn góp nhà nước theo quy định.

Vấn đề đáng chú ý mà KTNN phát hiện là doanh nghiệp dự án đã sử dụng chi phí dự phòng trong tổng mức đầu tư nhưng chưa báo cáo UBND tỉnh; chi quản lý dự án thành phần vượt dự toán, chi lãi vay trong thời gian xây dựng cao hơn quy định, hợp đồng BOT chưa quy định cụ thể trách nhiệm chi trả một số dịch vụ công ích.

Doanh nghiệp cũng đã khai thác đất san lấp mà chưa được cấp giấy phép khai thác, chưa có hợp đồng thuê đất, chưa ký quỹ cải tạo phục hồi môi trường và chưa xác định diện tích đất trồng lúa bị ảnh hưởng để tính và thu tiền bảo vệ phát triển đất trồng lúa; chưa điều chỉnh giá các gói thầu theo quy định của hợp đồng; dự án chậm so với tiến độ được duyệt, phải điều chỉnh thời gian hoàn thành của dự án.
                

KTNN đã thực hiện kiểm toán nhiều dự án BOT, BT - Ảnh minh họa: VOV

Đối với các dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BT, KTNN chỉ rõ công tác xây dựng danh mục dự án chưa căn cứ vào quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội; công bố danh mục dự án chậm; cấp giấy chứng nhận đầu tư khi chưa có ý kiến của các Sở, ngành liên quan. KTNN còn chỉ ra vấn đề triển khai thi công khi chưa có giấy chứng nhận đầu tư; bố trí khu đất hoàn vốn để thực hiện dự án khác chưa phù hợp, chưa có quyết định bàn giao quyền sở hữu đất.

Cùng với đó là tình trạng trình tự thủ tục xác định giá đất trong một số hợp đồng BT chưa phù hợp, chưa đúng quy định về thời điểm và không tương đồng về quy mô, diện tích, đặc điểm tương tự; xác định giá đất làm căn cứ thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất chưa chính xác. Tiến độ thực hiện dự án còn chậm theo quyết định phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi và hợp đồng BT; đến thời điểm kiểm toán, cơ quan nhà nước có thẩm quyền chưa ký quyết định giao quyền sử dụng đất và bàn giao mặt bằng khu đất thực hiện dự án theo quy định của hợp đồng.

Trên cơ sở những bất cập đã được KTNN chỉ ra, cùng với các hạn chế, sai sót chung trong việc chấp hành quy định về quản lý đầu tư xây dựng đã được KTNN nêu cụ thể trong các báo cáo kiểm toán, ông Hoàng Phú Thọ cho biết, KTNN đã đưa ra nhiều kiến nghị nhằm chấn chỉnh, khắc phục.

Ông Hoàng Phú Thọ chia sẻ thêm, dựa trên kết quả kiểm toán các dự án BOT, BT đã được KTNN thực hiện những năm qua, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ đã có những điều chỉnh kịp thời về chủ trương, chính sách. Cùng với đó, khi Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư năm 2020 được ban hành thì việc chấp hành quy định pháp luật về quản lý đầu tư xây dựng, công tác quản lý các dự án BOT, BT đã có sự chuyển biến tích cực hơn./.