Nâng cao hiệu quả của các dự án theo hình thức hợp đồng EPC

TS. Vũ Đình Ánh, Chuyên gia kinh tế: Tiềm ẩn nguy cơ tranh chấp khi thực hiện hợp đồng do vướng quy định pháp lý

Việc thực hiện theo hình thức hợp đồng EPC mang lại nhiều lợi ích, tạo điều kiện và sự đảm bảo để nhà thầu tăng thêm quyền chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong thiết kế và xây dựng. Bên cạnh đó, chi phí thực hiện dự án/gói thầu của nhà thầu có thể giảm do tiết kiệm được một số khoản chi phí từ việc phối kết hợp các khâu công việc trong quá trình thực hiện, đặc biệt là chi phí trung gian.

Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có quy định pháp lý cụ thể về loại hợp đồng EPC mà mới chỉ có một số quy định chung trong  Nghị định số 48/2010/CP-NĐ về quyền và nghĩa vụ của bên giao thầu, bên nhận thầu EPC; Nghị định số 209/2004/NĐ-CP và Nghị định số 99/2007/NĐ-CP về công tác quản lý chất lượng công trình xây dựng. Chính vì vậy, việc thực hiện hợp đồng EPC có thể đối mặt với tình trạng các điều khoản trong hợp đồng EPC được các bên hiểu và vận dụng khác nhau, gây ảnh hưởng tiêu cực đến tiến độ và chất lượng công trình, đội vốn đầu tư... thậm chí phá vỡ hợp đồng. Đặc biệt đối với các trường hợp chọn nhà thầu EPC trong nước, các bên liên quan thường có cách hiểu, diễn giải khác nhau về nội dung hợp đồng, gây nên nhiều vướng mắc, tranh chấp trong quá trình thi công.

Ông Trần Minh (Vụ Tổng hợp, KTNN): Kiểm toán chỉ ra nhiều bất cập trong cơ chế, chính sách về hợp đồng EPC

Qua công tác kiểm toán, bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện theo hợp đồng EPC cũng bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế. Trong đó, nổi lên là nguyên về mặt cơ chế, chính sách và quy định pháp luật còn chưa đồng bộ, chưa cụ thể và chưa phù hợp là một nguyên nhân rất quan trọng.

Qua kiểm toán, bên cạnh những kiến nghị xử lý tài chính, KTNN đã đưa ra nhiều kiến nghị quan trọng về cơ chế, chính sách liên quan đến thực hiện hợp đồng EPC. Trong đó, một số vấn đề và nội dung liên quan đến hợp đồng EPC cần được tiếp tục nghiên cứu, như: phạm vi áp dụng hợp đồng EPC; quy định về hồ sơ mời thầu EPC, phương pháp đánh giá hồ sơ dự thầu EPC; quy định về các giai đoạn thiết kế, thẩm quyền thẩm định, phê duyệt thiết kế đối với dự án, công trình áp dụng hình thức hợp đồng EPC; hướng dẫn về kiểm soát chất lượng thi công xây dựng công trình; quyền và nghĩa vụ của các bên (chủ đầu tư, tổng thầu EPC, thầu phụ) đối với việc quản lý và thực hiện dự án.

PGS,TS. Thịnh Văn Vinh (Học viện Tài chính): Chú trọng nâng cao năng lực kiểm toán dự án theo hình thức hợp đồng EPC

Hợp đồng EPC được nhiều chủ đầu tư trong và ngoài nước sử dụng cho các dự án công nghiệp có tính chất chuyển giao công nghệ và cần phải được khuyến khích trong thời gian tới.

Tuy nhiên, để nâng cao hiệu quả thực hiện các dự án, đòi hỏi cần phải tăng cường công tác quản lý, công tác kiểm tra, giám sát, đặc biệt là vai trò của KTNN đối với việc kiểm toán các dự án theo hình thức EPC. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này, KTNN cần tiếp tục chú trọng nâng cao năng lực kiểm toán, thực hiện các giải pháp để đổi mới hoạt động kiểm toán, trong đó trọng tâm là nâng cao chất lượng đội ngũ kiểm toán viên tham gia kiểm toán lĩnh vực này. Bởi, khi kiểm toán các dự án theo hợp đồng EPC, kiểm toán viên phải có sự am hiểu về các qui định và nguyên tắc cũng như điều kiện áp dụng hợp đồng EPC, kể cả nhà thầu EPC và chủ đầu tư. Do đó, KTNN cần tăng cường đào tạo, bồi dưỡng và có chế độ đãi ngộ tốt đối với kiểm toán viên để không ngừng nâng cao năng lực chuyên môn và chất lượng hoạt động kiểm toán.

Phó Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành V Lê Văn Duẩn: Một số lưu ý trong thực hiện kiểm toán dự án theo hình thức hợp đồng EPC

Qua kiểm toán, KTNN đã có nhiều phát hiện nổi bật về việc thực hiện hợp đồng EPC, như: Công tác khảo sát một số gói thầu còn chưa đầy đủ; hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công một số hạng mục chưa phù hợp; Phê duyệt kế hoạch đấu thầu, áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu thi công của một số gói thầu ngoài hợp đồng EPC chưa đúng thẩm quyền, trình tự theo quy định tại Luật đấu thầu... 

Từ những kết quả đạt được, để nâng cao hiệu quả kiểm toán đối với các dự án EPC, KTNN cần quan tâm đánh giá sự phù hợp của dự án với Quy hoạch tổng thể được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt (Bộ Công thương, Bộ Xây dựng…), sự phù hợp với quy hoạch của địa phương nơi xây dựng công trình; Đánh giá tuân thủ quy định của Luật Bảo vệ môi trường; Luật Phòng cháy, chữa cháy, và các quy định khác của Chính phủ về quản lý dự án, quản lý chi phí đầu tư xây dựng…; Đánh giá tuân thủ trong việc lập, thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án; Đánh giá sự đầy đủ và phù hợp của hồ sơ thiết kế cơ sở, việc lựa chọn công nghệ... 

Phó Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành IV Trần Trí Thành: Quá trình thực hiện kiểm toán gặp nhiều khó khăn

Những năm gần đây, KTNN chuyên ngành IV chủ yếu thực hiện kiểm toán các dự án có giá trị lớn, có quy mô phức tạp về mặt kỹ thuật, được đầu tư bằng nhiều nguồn vốn, thời gian thực hiện dự án kéo dài, trong đó có một số dự án được triển khai thực hiện theo hình thức hợp đồng EPC. 

Bên cạnh những kết quả đạt được qua kiểm toán dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng EPC, tại một số cuộc kiểm toán còn một số vướng mắc, hạn chế cần khắc phục, cụ thể: Dự án thực hiện theo hình thức hợp đồng EPC có yêu cầu cao về kỹ thuật, công nghệ và phải đảm bảo tính đồng bộ từ khâu thiết kế, cung cấp thiết bị, thi công xây dựng công trình, thời gian thực hiện dự án dài. Do vậy, việc giải trình kết quả kiểm toán, cung cấp hồ sơ kiểm toán của chủ đầu tư và các bên liên quan còn nhiều hạn chế, kéo dài thời gian, nhất là những nội dung kiểm toán có tính phức tạp, làm ảnh hưởng đến tiến độ kiểm toán, khó khăn trong công tác thu thập bằng chứng kiểm toán, đánh giá, đối chiếu kết quả kiểm toán... Những vướng mắc này đang được KTNN nghiên cứu khắc phục, trong đó có việc chú trọng đổi mới, nâng cao năng lực kiểm toán, nâng cao chất lượng đội ngũ kiểm toán viên. 

N.LỘC - H.THOAN