Tổng kết, rút kinh nghiệm để cải thiện môi trường kinh doanh năm 2023

Theo Thứ trưởng KHĐT Trần Duy Đông, để thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021-2030, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025 và tạo chuyển biến thực chất, rõ nét về môi trường kinh doanh, ngay sau Nghị quyết số 01/NQ-CP, Chính phủ tiếp tục ban hành Nghị quyết số 02/NQ-CP ngày 10/01/2022.

Nghị quyết thể hiện rõ thông điệp đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh; tạo niềm tin về sự đồng hành của Chính phủ với doanh nghiệp.

Tiếp đó, trong 10 tháng năm 2022, Chính phủ đã ban hành hơn 10 văn bản có nội dung chỉ đạo về cải cách hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, trong đó tập trung vào việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm chi phí cho doanh nghiệp.

Thực hiện Nghị quyết số 02/NQ-CP, các Bộ, ngành và địa phương tiếp tục tháo gỡ rào cản, khó khăn vướng mắc, khơi thông nguồn lực trong xã hội nhằm thu hút đầu tư trong và ngoài nước. Cộng đồng doanh nghiệp và người dân đã phần nào cảm nhận được sự nỗ lực đồng hành, hỗ trợ của Chính phủ để vượt qua giai đoạn khó khăn nhằm phục hồi và phát triển.

Năm 2022, thứ hạng của Việt Nam tiếp tục được cải thiện so với năm 2021. Trình độ phát triển thị trường (thể hiện qua chỉ số Tự do kinh tế) tăng 6 bậc, từ vị trí 90 lên vị trí thứ 84.

Chỉ số Phát triển du lịch và lữ hành (theo công bố của Diễn đàn kinh tế thế giới, tháng 5/2022) cải thiện 8 bậc so với năm 2019 (từ vị trí 60 lên vị trí 52) và Việt Nam được đánh giá là nền kinh tế dẫn đầu về mức độ cải thiện hiệu quả chỉ số này.

Chỉ số Phát triển Chính phủ điện tử theo xếp hạng của Liên Hợp Quốc duy trì thứ hạng 86, nhưng điểm số có cải thiện.

Ở trong nước, theo kết quả đánh giá Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI 2021), chất lượng môi trường kinh doanh có chuyển biến tích cực so với những năm trước đây.

Chính quyền địa phương tiếp tục phát huy tinh thần năng động và sự ủng hộ với khu vực kinh tế tư nhân; chi phí không chính thức tiếp tục có xu hướng giảm trong hầu hết các lĩnh vực thủ tục liên quan đến doanh nghiệp; hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính được cải thiện.

Niềm tin về triển vọng phục hồi cũng được thể hiện khi 10 tháng năm 2022, cả nước có 178.485 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động, tăng 38,3% so với cùng kỳ năm trước.

Bình quân một tháng có 17,8 nghìn doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động, gấp 1,46 lần số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.

Theo Thứ trưởng Trần Duy Đông, từ giữa năm 2022, doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn do những biến động khó lường trên thế giới khiến chi phí đầu vào tăng cao, thị trường sụt giảm nghiêm trọng.

Nhiều doanh nghiệp phải cắt giảm sản xuất, giảm lao động; số lượng doanh nghiệp tạm dừng hoạt động tăng, kéo theo nhiều hệ lụy xã hội.

Trong khi doanh nghiệp rất cần trợ lực từ những gói cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh thì mức độ quan tâm của các Bộ, ngành, địa phương dường như bị chùng xuống; nhiều mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp chưa đáp ứng yêu cầu như Chính phủ đã chỉ đạo và cộng đồng doanh nghiệp kỳ vọng - Thứ trưởng Trần Duy Đông nhận định.

Trên một số lĩnh vực, rào cản thậm chí còn nặng nề hơn, không chỉ gây khó khăn cho doanh nghiệp mà cả với cán bộ thực thi. Vì thế, niềm tin của doanh nghiệp vào cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh còn thấp.

Trên bảng xếp hạng toàn cầu, một số chỉ tiêu cải thiện chưa bền vững và còn không ít chỉ tiêu cụ thể mà chất lượng và thứ hạng của Việt Nam thấp hoặc không được cải thiện, thậm chí suy giảm.

So với năm 2021, một số chỉ số năm 2022 giảm điểm hoặc giảm bậc như Đổi mới sáng tạo giảm 4 bậc (từ thứ 44 xuống 48); Phát triển bền vững duy trì điểm số nhưng giảm 4 bậc (từ thứ 51 xuống 55); Mức độ tham gia Chính phủ điện tử giảm điểm và giảm 2 bậc (từ thứ 70 xuống 72).

So với năm 2021, một số chỉ số năm 2022 giảm điểm hoặc giảm bậc như Đổi mới sáng tạo giảm 4 bậc (từ thứ 44 xuống 48); Phát triển bền vững duy trì điểm số nhưng giảm 4 bậc (từ thứ 51 xuống 55); Mức độ tham gia Chính phủ điện tử giảm điểm và giảm 2 bậc (từ thứ 70 xuống 72).

Nhìn chung, việc cải thiện vị trí trên các bảng xếp hạng ngày càng thách thức, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế vừa trải qua giai đoạn khó khăn bởi dịch bệnh và đang đối mặt với nhiều biến động khó lường.

Để tạo động lực cho nền kinh tế phục hồi và tăng trưởng, cải cách môi trường kinh doanh là giải pháp không thể thiếu và cần sự vào cuộc mạnh mẽ, quyết liệt và tăng tốc hơn nữa của các Bộ, ngành, địa phương - Thứ trưởng Trần Duy Đông nêu rõ.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã tập trung thảo luận, trao đổi thẳng thắn về những kết quả đạt được, khó khăn, vướng mắc, bài học kinh nghiệm. Từ đó đưa ra kiến nghị về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong thời gian tới.

Bộ KHĐT đã tổng hợp các kết quả, cũng như các vấn đề, giải pháp để báo cáo tại Hội nghị Chính phủ với địa phương vào cuối năm 2022 và để xây dựng Dự thảo Nghị quyết số 02/NQ-CP năm 2023.

QUỲNH ANH