Kinh nghiệm tổ chức cuộc kiểm toán chuyên đề về tài nguyên khoáng sản

Đồng bộ, chặt chẽ từ khâu chuẩn bị đến quá trình kiểm toán

Đại diện cho đơn vị được Tổng Kiểm toán nhà nước giao chủ trì thực hiện việc tổng hợp kết quả kiểm toán toàn Ngành đối với Chuyên đề Công tác quản lý nhà nước về TNKS giai đoạn 2017-2021, ông Nguyễn Xuân Khải - Phó Kiểm toán trưởng KTNN chuyên ngành II - cho biết: Năm 2022, Quốc hội đã đưa nội dung giám sát việc quản lý, khai thác và sử dụng TNKS vào Chương trình giám sát việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021. Để phát huy vai trò của KTNN trong việc ngăn ngừa các hạn chế, nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực TNKS và báo cáo Đoàn giám sát của Quốc hội, năm 2022, KTNN tổ chức thực hiện kiểm toán Chuyên đề Công tác quản lý nhà nước về TNKS giai đoạn 2017-2021 tại Bộ Tài nguyên và Môi trường, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam, Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam và 28 tỉnh, thành phố.

Qua cuộc kiểm toán, KTNN không chỉ đánh giá những kết quả đã làm được của các Bộ, ngành, cơ quan trung ương và các địa phương mà còn phân tích những bất cập, hạn chế, thiếu sót cần khắc phục trong công tác quản lý và khai thác TNKS, từ công tác chỉ đạo, ban hành văn bản, hướng dẫn tổ chức thực hiện đến công tác phối hợp, công tác tổ chức thực hiện, từ đó kiến nghị có giá trị thực tiễn cao để góp phần hoàn thiện hơn công tác quản lý nhà nước về TNKS.

Kết quả, phát hiện kiểm toán và kinh nghiệm tổ chức cuộc kiểm toán chuyên đề nói trên cũng đặt ra yêu cầu tìm giải pháp nâng cao chất lượng kiểm toán chuyên đề nói chung và chuyên đề kiểm toán quản lý nhà nước về TNKS nói riêng.

KTNN chuyên ngành II được giao chủ trì xây dựng đề cương, hướng dẫn và thực hiện kiểm toán công tác quản lý nhà nước về TNKS giai đoạn 2017-2021 tại Bộ Tài nguyên và Môi trường và 11 địa phương. Để đảm bảo hoàn thành đầy đủ và chất lượng các nhiệm vụ của cuộc kiểm toán chuyên đề, kế thừa các kết quả và kinh nghiệm kiểm toán từ các cuộc kiểm toán giai đoạn trước, ngay từ khâu xây dựng đề cương, KTNN chuyên ngành II đã nhận định, đánh giá rủi ro, tổ chức thực hiện chặt chẽ, đồng bộ trong toàn bộ quá trình thực hiện kiểm toán.

Thứ nhất, ngay từ khi xây dựng Kế hoạch kiểm toán năm 2022, KTNN chuyên ngành II đã xác định cuộc kiểm toán chuyên đề công tác quản lý nhà nước về TNKS giai đoạn 2017-2021 là nhiệm vụ quan trọng trong năm 2022 của đơn vị, đòi hỏi toàn đơn vị phải tập trung trí lực để thực hiện nhiệm vụ.

Trên cơ sở phương án kiểm toán năm 2022 được Tổng Kiểm toán nhà nước giao, KTNN chuyên ngành II đã chủ động thành lập Tổ soạn thảo để nghiên cứu, xây dựng Đề cương hướng dẫn kiểm toán và gửi lấy ý kiến toàn Ngành để hoàn thiện, trình Tổng Kiểm toán nhà nước phê duyệt trước khi thực hiện. Bởi vậy, công tác chỉ đạo và tổ chức thực hiện được tập trung, thống nhất, xuyên suốt quá trình kiểm toán, từ mẫu biểu hồ sơ, xây dựng kế hoạch kiểm toán của Đoàn, Tổ kiểm toán đến thực hiện kiểm toán và lập báo cáo kiểm toán. Quá trình triển khai thực hiện luôn có sự chỉ đạo thống nhất từ Kiểm toán trưởng, Trưởng Đoàn kiểm toán về các phát hiện và các kiến nghị kiểm toán.

Thứ hai, trong quá trình kiểm toán, Kiểm toán trưởng, Trưởng Đoàn kiểm toán thường xuyên chỉ đạo tập trung đánh giá công tác quản lý nhà nước về TNKS của các đơn vị theo chức năng, nhiệm vụ tại đề cương kiểm toán.

Thứ ba, công tác bố trí nhân sự tham gia Đoàn kiểm toán được lựa chọn kỹ lưỡng. Đây là cuộc kiểm toán công tác quản lý nhà nước, do đó, KTNN chuyên ngành II đã tập trung nhân lực và dành nhiều thời gian, trí tuệ cho công tác kiểm toán tổng hợp, đi sâu đánh giá tính hiệu lực trong công tác quản lý nhà nước tại đơn vị được kiểm toán gắn với trách nhiệm quản lý nhà nước được giao của từng đơn vị.

Thứ tư, KTNN chuyên ngành II thường xuyên phối hợp, trao đổi thông tin với các đơn vị trong Ngành, nhất là trao đổi về những vướng mắc, bất cập, khó khăn trong hoạt động kiểm toán để quá trình tổng hợp kết quả kiểm toán chung của toàn Ngành được thống nhất, phù hợp, khả thi.

Tăng cường trao đổi về những vướng mắc, các phát hiện mới và cách làm hay

Để nâng cao hơn nữa chất lượng các cuộc kiểm toán chuyên đề toàn Ngành và có giải pháp hoàn thiện hơn quy trình hướng dẫn kiểm toán chuyên đề của KTNN, ông Nguyễn Xuân Khải cho rằng, một là, cần tập trung, thống nhất trong lãnh đạo, chỉ đạo toàn Ngành để thống nhất nội dung, thông tin và thống nhất trong việc đưa ra ý kiến đánh giá, nhận xét, tránh trường hợp đưa ra các ý kiến nhận xét, đánh giá và kết luận, kiến nghị khác nhau đối với cùng một vấn đề, cùng một sai sót.

Hai là, tăng cường trao đổi giữa các tổ kiểm toán, giữa các đoàn kiểm toán và giữa KTNN chuyên ngành, KTNN khu vực, đặc biệt là đối với các phát hiện mới; trao đổi kinh nghiệm, phương pháp, cách làm hay để áp dụng trong toàn Ngành; từ đó mới tập trung, phát huy được trí tuệ và tinh thần làm việc tập thể để có những phát hiện, đánh giá vĩ mô.

Ba là, cập nhật, điều chỉnh, bổ sung kịp thời những vấn đề mới phát sinh trong quá trình kiểm toán. Tránh tình trạng khi phát hiện vấn đề mới nhưng lại bị hạn chế bởi các nội dung đã quy định trong đề cương kiểm toán do khi xây dựng đề cương chưa lường hết được.

Bốn là, thường xuyên trao đổi thông tin với các đơn vị được kiểm toán và đơn vị thực hiện kiểm toán để thống nhất, tạo sự đồng thuận về các nhận định, đánh giá, nhất là những vấn đề liên quan đến cơ chế, chính sách.

Năm là, với những chuyên đề có quy mô lớn, phức tạp, mang tính chuyên ngành, trước khi triển khai nên tổ chức hội thảo, tham vấn chuyên gia, đồng thời cũng tạo được hiệu ứng truyền thông, từ đó tạo sự đồng thuận và là cơ sở vững chắc trước khi triển khai kiểm toán. Khi triển khai kiểm toán tại nhiều cơ quan liên quan đến việc hoạch định, ban hành chính sách, đơn vị chủ trì cần chủ động làm việc với các cơ quan này để thu thập thông tin, bằng chứng đầy đủ, thích hợp để kết luận, kiến nghị có tính khả thi cao, nhất là đối với các kiến nghị sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách còn hạn chế, bất cập, không còn phù hợp với quy định của pháp luật và thực tế./.

Đoàn kiểm toán Chuyên đề Công tác quản lý nhà nước về TNKS giai đoạn 2017-2021 của Bộ Tài Nguyên và Môi trường và các tỉnh Yên Bái, Thừa Thiên Huế, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Bắc Kạn, Hà Giang, Phú Thọ, Thái Bình, Bình Định, Bình Phước, Cao Bằng do KTNN chuyên ngành II thực hiện trong năm 2022 đã được Tổng Kiểm toán nhà nước tặng Bằng khen (đột xuất) - cuộc kiểm toán xuất sắc.

THÙY ANH