Dự thảo Luật Viễn thông (sửa đổi): Doanh nghiệp lo ngại còn “rào cản”

Nhiều quy định tại Dự thảo Luật chưa phù hợp

Ngày 23/3, tại Hà Nội, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội tổ chức Hội thảo “Góp ý hoàn thiện Dự thảo Luật Viễn thông (sửa đổi)”.

Tại Hội thảo, góp ý cho Dự thảo Luật, các chuyên gia, hiệp hội, DN ủng hộ việc sửa đổi Luật Viễn thông nhằm tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, qua đó nâng cao hiệu quả khai thác tài nguyên viễn thông, thúc đẩy và huy động các thành phần kinh tế tham gia xây dựng phát triển hạ tầng viễn thông và các hạ tầng khác phục vụ cho chuyển đổi số quốc gia, phát triển nền kinh tế số.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, các đại biểu cũng cho rằng, tại Dự thảo Luật còn có những quy định chưa phù hợp, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động đầu tư, kinh doanh của các DN trong và ngoài lĩnh vực viễn thông.

Cụ thể, theo ông Vũ Tú Thành - Phó Giám đốc điều hành Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN, Dự thảo Luật đã mở rộng phạm vi áp dụng để điều chỉnh cả các dịch vụ không phải là dịch vụ viễn thông, ví dụ như các dịch vụ tin nhắn, hội thoại, hội họp trên các nền tảng internet (hay còn được gọi là “dịch vụ OTT”); dịch vụ điện toán đám mây và dịch vụ trung tâm dữ liệu.

Theo ông Thành, theo pháp luật của nhiều quốc gia trên thế giới và thông lệ quốc tế thì các dịch vụ trên đều không phải là dịch vụ viễn thông và nên được điều chỉnh bởi những văn bản pháp luật riêng. Tuy nhiên, nếu Dự thảo Luật được thông qua như phiên bản dự thảo hiện nay thì các loại hình dịch vụ trên sẽ phải xin cấp giấy phép viễn thông và chịu sự điều chỉnh như những dịch vụ viễn thông truyền thống.

Nhấn mạnh thêm, ông Thành cho rằng, các quy định hiện nay trong Dự thảo Luật sẽ tạo nên những rào cản đối với việc thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực điện toán đám mây và dịch vụ trung tâm dữ liệu - là những dịch vụ vô cùng quan trọng đối với sự phát triển của một nền kinh tế số. Trong khi đó, sự phát triển của hai loại hình dịch vụ này rất cần huy động mọi nguồn lực, bao gồm cả vốn và công nghệ từ mọi thành phần kinh tế, trong đó đặc biệt là từ khu vực đầu tư nước ngoài.

Do đó, việc quản lý các dịch vụ trên như các dịch vụ viễn thông với những hạn chế về vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài, quy định về cấp phép như đối với dịch vụ viễn thông, hoặc buộc các DN nước ngoài phải ký kết hợp đồng thương mại với DN viễn thông trong nước… là những quan ngại lớn của các nhà đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực này.

“Dịch vụ điện toán đám mây và dịch vụ trung tâm dữ liệu đều không phải là dịch vụ viễn thông, nên không rõ vì sao các dịch vụ này lại được đưa vào phạm vi điều chỉnh của Dự thảo Luật và quản lý như các dịch vụ viễn thông” - ông Thành đặt câu hỏi.

Cũng bày tỏ quan ngại về quy định bất hợp lý trên, ông Trần Mạnh Hùng - Luật sư điều hành Công ty Luật BKVN cho rằng, việc quản lý các dịch vụ OTT như những dịch vụ viễn thông là bất hợp lý, vì các dịch vụ này khác với dịch vụ viễn thông về bản chất.

Cụ thể là, các dịch vụ OTT chỉ có thể được cung cấp trên cơ sở người sử dụng dịch vụ đã kết nối internet. Các dịch vụ OTT được cung cấp trên các nền tảng kỹ thuật số mở, không thu phí, không có số thuê bao và không sử dụng các tài nguyên viễn thông như tần số hay kho số viễn thông như các dịch vụ viễn thông. Vì vậy, phần lớn các nước trên thế giới cũng không áp dụng các tiêu chuẩn và quy định điều chỉnh dịch vụ OTT giống như đối với dịch vụ viễn thông truyền thống.

Bà Nguyễn Việt Hà - Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ tại Hà Nội (AmCham) cũng nêu lên quan ngại đối với những quy định về dịch vụ điện toán đám mây.

Theo bà Hà, pháp luật về đầu tư và DN hiện không có quy định nào về việc dịch vụ điện toán đám mây là một hoạt động kinh doanh có điều kiện. Các cam kết quốc tế của Việt Nam cũng không có bất kỳ hạn chế nào đối với dịch vụ này.

Tuy nhiên, Dự thảo Luật lại đang áp đặt một số điều kiện như dịch vụ này phải được cấp giấy phép viễn thông hay hạn chế sở hữu đầu tư nước ngoài, hay phải lập văn phòng đại diện đối với những nhà cung cấp dịch vụ điện toán đám mây xuyên biên giới. “Liệu quy định những điều kiện và hạn chế như vậy có trái với các quy định pháp luật hiện hành về đầu tư và các cam kết quốc tế của Việt Nam hay không?” - bà Hà nói.

Lo ngại ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, kinh doanh của Việt Nam

Theo ý kiến của các đại biểu, hiện nay, người dân và DN đang được hưởng nhiều lợi ích từ những hình thức liên lạc, trao đổi thông tin và hội họp qua các nền tảng internet miễn phí.

Đặc biệt, trong thời gian đại dịch Covid-19, khi các DN không thể gặp gỡ nhau trực tiếp thì các hình thức liên lạc trên đã hỗ trợ đáng kể vào việc duy trì hoạt động đầu tư, kinh doanh của DN. Hiện nay, các dịch vụ OTT đang là một phần không thể tách rời khỏi hoạt động kinh doanh của DN. Nếu không được tận dụng những công cụ liên lạc hữu hiệu và miễn phí này, chi phí hoạt động của DN sẽ tăng lên đáng kể.

Đối với các DN nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam, theo bà Nguyễn Việt Hà, hiện nay rất nhiều DN đang sử dụng các dịch vụ điện toán đám mây và trung tâm dữ liệu của các DN, tập đoàn nước ngoài do nhu cầu xử lý thông tin và dữ liệu diễn ra ở bên ngoài Việt Nam.

Thực tiễn này đặc biệt phổ biến đối với các chi nhánh ngân hàng nước ngoài, các công ty tài chính, công ty bảo hiểm nước ngoài... Các DN này sẽ bị ảnh hưởng lớn nếu các nhà cung cấp dịch vụ điện toán đám mây hoặc trung tâm dữ liệu nước ngoài không thể tiếp tục cung cấp dịch vụ cho họ, do không đáp ứng được các yêu cầu trong Dự thảo Luật như phải lập văn phòng đại diện tại Việt Nam hoặc có hợp đồng thương mại với các DN viễn thông trong nước.

Vì vậy, các quy định hạn chế đối với hai loại hình dịch vụ này cũng có thể khiến cho môi trường đầu tư, kinh doanh của Việt Nam trở nên kém hấp dẫn, thiếu tính cạnh tranh hơn đối với các DN nước ngoài.

Ghi nhận các ý kiến góp ý đối với Dự thảo Luật, từ góc độ cơ quan chủ trì soạn thảo, ông Nguyễn Hồng Thắng - Cục trưởng Cục Viễn thông, Bộ Thông tin và Truyền thông chia sẻ, về việc đưa các dịch vụ OTT vào Dự thảo Luật, Ban soạn thảo đã tham khảo quy định của một số quốc gia, trong đó, có nước đã đưa các dịch vụ này chịu sự điều chỉnh như dịch vụ viễn thông, có nước đang nghiên cứu. Theo đó, Ban soạn thảo đã mạnh dạn đưa nội dung trên vào Dự thảo Luật.

Cũng theo ông Thắng, sự phát triển của các dịch vụ OTT đang là một xu thế tất yếu, là nền tảng quan trọng có thể sẽ thay thế các dịch vụ viễn thông truyền thống trong tương lai, nhưng hiện nay khung khổ pháp luật hiện hành chưa có những quy định để quản lý.

Do vậy, Ban soạn thảo đề nghị các chuyên gia, hiệp hội, DN tiếp tục đóng góp các ý kiến cụ thể dựa trên tham khảo thông lệ của quốc tế, cũng như nhìn nhận từ thực tế tác động đối với các DN trong và ngoài lĩnh vực viễn thông, để Ban soạn thảo có thêm những thông tin sâu hơn để xem xét, nghiên cứu tiếp tục hoàn thiện Dự thảo Luật, để đảm bảo xây dựng được những quy định có tính khả thi cao và tạo được sự đồng thuận lớn trong cộng đồng DN./.

DIỆU THIỆN