Các nước Đông Nam Á đối mặt với hàng loạt khó khăn trước El Nino
Kinh tế - Ngày đăng : 21:54, 05/07/2023
Hàng loạt thách thức
Nhiệt độ tăng cao có thể đe dọa sản lượng nông nghiệp ở khu vực Đông Nam Á, vốn là những nước sản xuất chính về dầu cọ, gạo, càphê và các mặt hàng khác, trong khi áp lực về nguồn nước và điện có thể ảnh hưởng đến ngành sản xuất đang phát triển của khu vực.
Bảy tỉnh của Indonesia - chủ yếu là các khu vực sản xuất dầu cọ trên đảo Sumatra và đảo Borneo - gần đây đã được đặt trong tình trạng báo động khẩn cấp trong bối cảnh gia tăng lo ngại về cháy rừng do hạn hán.
El Nino là một hình thái khí hậu bắt nguồn từ Thái Bình Dương được đánh dấu với đặc điểm nhiệt độ bề mặt nước biển cao hơn mức trung bình. El Nino thường gây ra tình trạng nóng và khô, trái ngược với thời tiết ẩm ướt và mát mẻ hơn từ La Nina.
Sau ba năm La Nina, tới đầu năm 2023, El Nino đang quay trở lại. Bà Dwikorita Karnawati, Giám đốc Cơ quan Khí hậu và Khí tượng Indonesia cho biết El Nino dự kiến sẽ mạnh lên trong vài tháng tới.
Bà nói thêm rằng năm nay có thể tương tự như năm 2019, khi El Nino góp phần tàn phá đất đai và gây ra các vụ cháy rừng ở những nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á, với thiệt hại lên tới 5,2 tỷ USD theo ước tính của Ngân hàng Thế giới.
Những đám cháy rừng tại Indonesia đã gây ra tình trạng khói mù dày đặc vượt qua biên giới quốc gia, làm gián đoạn hàng trăm chuyến bay trong nước và ở các nước láng giềng Singapore và Malaysia, cũng như gây ra các vấn đề về hô hấp cho hàng triệu người.
Các nhà chức trách ở Singapore đã cảnh báo người dân rằng các vụ cháy rừng có thể gia tăng từ tháng 6 và đang phối hợp để giảm thiểu nguy cơ khói mù từ Indonesia và Malaysia.
Từ cuối tháng 5, Cơ quan Khí tượng Singapore đã khuyến cáo người dân chuẩn bị đủ khẩu trang và đảm bảo máy lọc không khí trong tình trạng hoạt động tốt.
Thời tiết nắng nóng do El Nino gây ra dự kiến cũng sẽ khiến thu hoạch các loại cây trồng như dầu cọ ở Indonesia và Malaysia, lúa ở Thái Lan và Việt Nam hay ngô ở Philippines, sụt giảm.
Tại Thái Lan, nước xuất khẩu gạo và đường số hai thế giới, nhiệt độ trong tháng 4 đạt mức cao kỷ lục 43 độ C. Văn phòng Ủy ban Mía đường Thái Lan dự báo sản lượng mía trong nước sẽ giảm xuống 70-80 triệu tấn trong năm nay từ 94 triệu tấn vào năm 2022.
Trong khi đó, Trung tâm nghiên cứu Kasikorn có trụ sở tại Bangkok ước tính sản lượng gạo của Thái Lan giảm 6% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn 25 triệu tấn.
Trên thực tế, Bộ Nông nghiệp Thái Lan đã yêu cầu nông dân không trồng lúa trái vụ để dành nước cho các loại cây trồng khác, cũng như cho ngành công nghiệp và du lịch.
Tại Philippines, ước tính ban đầu cho thấy sản lượng gạo có thể giảm khoảng 1,8% và ngô vàng giảm 1% vào năm 2023.
Mặc dù tác động kinh tế có thể ở mức tối thiểu, nhưng Ngân hàng Trung ương Philippines coi tác động của El Nino đối với giá lương thực và năng lượng là nguy cơ làm gia tăng lạm phát vốn đã giảm tốc nhưng vẫn cao hơn nhiều so với mục tiêu của chính phủ.
El Nino cũng được cho là sẽ tác động đến sản lượng thủy điện ở khu vực Đông Nam Á, cũng như đẩy nhu cầu năng lượng tăng lên khi các doanh nghiệp và gia đình tăng cường sử dụng điều hòa không khí.
Ở Thái Lan, các khu công nghiệp lớn - đặc biệt là ở Hành lang Kinh tế phía Đông - đang chuẩn bị đối phó với El Nino bằng cách tích đầy các cơ sở dự trữ nước tư nhân để đảm bảo nguồn cung khi hạn hán.
Vào tháng 6, Cơ quan Quản lý Thiên tai Quốc gia Malaysia đã bắt đầu gieo mây - phương pháp tạo mưa nhân tạo - ở khu vực phía bắc của Bán đảo Malaysia, nơi Cục Khí tượng đã cảnh báo về tình trạng thiếu hụt nước ở các đập lớn.
Sóng nhiệt và gia tăng dịch bệnh
Trước đó, Hiệp hội Chữ thập Đỏ và Trăng lưỡi liềm Đỏ Quốc tế (IFRC) cũng đã cảnh báo về tình trạng sóng nhiệt ghi nhận ở nhiều nơi tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương, cụ thể là các nước như Malaysia, Nepal, Bangladesh, Ấn Độ, Thái Lan, Việt Nam...
Bên cạnh đó, nắng nóng gay gắt cùng với chất lượng không khí kém đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh kế của người dân, đe dọa sức khỏe của hàng triệu người khi tiềm ẩn nguy cơ bùng phát các dịch bệnh.
Hôm 21/6 vừa qua, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết tổ chức này đang chuẩn bị cho tình trạng gia tăng sự lây lan các bệnh liên quan đến virus như sốt xuất huyết, Zika và chikungunya do hiện tượng thời tiết El Nino.
Theo ông Ghebreyesus, WHO đang chuẩn bị cho khả năng cao trong năm 2023 và 2024, hiện tượng thời tiết El Nino có thể làm gia tăng sự lây lan bệnh sốt xuất huyết và các loại bệnh do virus khác như Zika và chikungunya.
Trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, giới chức y tế cho biết số ca nhiễm trùng tim và mắc các bệnh về đường hô hấp đã tăng mạnh, trong khi ghi nhận các ca tử vong do thời tiết nắng nóng cực độ.
IFRC và các tổ chức quốc gia đang khẩn trương hỗ trợ người dân ứng phó với các đợt nắng nóng cực đoan. Họ thiết lập các điểm hỗ trợ ở những nơi công cộng như bệnh viện, trạm y tế,... cho người lao động, đồng thời cung cấp khẩu trang nhằm ngăn ngừa bệnh truyền nhiễm.
Bên cạnh đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về rủi ro khi cơ thể bị mất nước, trong khi hợp tác chặt chẽ với các cơ quan y tế để theo dõi tình hình. Những người dễ bị tổn thương nhất do sóng nhiệt là trẻ em, sản phụ và những người lao động.
Mặc dù những cơn mưa rải rác ở một số nơi đã góp phần xoa dịu nắng nóng và hạn chế tình trạng ô nhiễm, nhưng về tổng thể thì không giúp giảm cường độ nóng và độ ẩm. Do đó, không giảm thiểu được nguy cơ liên quan tình trạng nắng nóng cực đoan trong những tuần tới.
Seth Sarmiento, điều phối viên Quản lý Rủi ro Đô thị Khu vực, Văn phòng Khu vực châu Á-Thái Bình Dương của IFRC, cho biết sóng nhiệt là một "mối đe dọa thầm lặng," song con người vẫn có cách để giảm bớt tác động của nắng nóng cực đoan.
Ông khuyến nghị các nước tìm cách thích nghi và cải thiện khả năng dự báo thời tiết để có hành động ứng phó sớm, tránh các thiệt hại nghiêm trọng về người.
Châu Á đang trải qua một trong những đợt nắng nóng nghiêm trọng nhất lịch sử. Thời gian gần đây, nhiều nước Đông Nam Á và các nước khác trong châu lục đã ghi nhận mức nhiệt kỷ lục.