Giám sát có trọng tâm, trọng điểm để “gỡ khó” cho thị trường bất động sản và nhà ở xã hội

Đánh giá toàn diện thực trạng quản lý thị trường bất động sản và nhà ở xã hội

Trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về Kế hoạch và Đề cương báo cáo của Đoàn giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh - Phó Trưởng đoàn Thường trực Đoàn giám sát cho biết, mục đích giám sát nhằm đánh giá một cách toàn diện, khách quan, trung thực các kết quả đạt được; những tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong việc ban hành và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản (BĐS) và phát triển nhà ở xã hội (NOXH) từ năm 2015 đến hết năm 2023.

Trên cơ sở đó, xác định nguyên nhân; chỉ rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan; rút ra bài học kinh nghiệm và đề xuất các kiến nghị, giải pháp hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật và nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường BĐS và phát triển NOXH, trong đó có việc ban hành, tổ chức thực hiện các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật Kinh doanh BĐS (sửa đổi), Luật Nhà ở (sửa đổi) và Luật Đất đai (sửa đổi) sẽ được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 6.

Ông Vũ Hồng Thanh cũng nêu rõ, nội dung giám sát là việc ban hành và thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường BĐS và phát triển NOXH từ năm 2015 đến hết năm 2023.

Trong đó, đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường BĐS, Đoàn sẽ tập trung giám sát về: công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành, tổ chức triển khai quản lý thị trường BĐS; công tác quy hoạch (liên quan đến việc lập, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; bố trí quỹ đất cho phát triển thị trường BĐS; tác động, ảnh hưởng của các quy hoạch đến sự phát triển của thị trường BĐS; giám sát quy hoạch).

Cùng với đó, tập trung giám sát tình hình hoạt động của doanh nghiệp BĐS; việc sử dụng đất để thực hiện dự án BĐS; đặt cọc trong giao dịch kinh doanh BĐS; thanh toán trong giao dịch BĐS; hợp tác quốc tế về kinh doanh BĐS; tín dụng của thị trường bất động sản; các nguồn vốn tín dụng cho thị trường BĐS.

Đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển NOXH, nội dung giám sát tập trung vào các vấn đề: chương trình, kế hoạch, các hình thức phát triển NOXH; đối tượng và điều kiện được thụ hưởng chính sách về NOXH; quỹ đất, nguồn vốn để xây dựng NOXH; việc thực hiện dự án xây dựng NOXH; loại nhà và tiêu chuẩn, quy chuẩn NOXH.

Đồng thời giám sát việc xác định giá thuê, giá thuê mua, giá bán NOXH; nguyên tắc bán, cho thuê, cho thuê mua NOXH; về quản lý, vận hành NOXH; công tác giám sát, thanh tra, kiểm tra, giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo, kiểm toán, xử lý vi phạm; việc thực hiện các kết luận giám sát, kiểm tra, thanh tra của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển NOXH.

Tham khảo kết quả thanh tra, kiểm tra, kiểm toán phục vụ giám sát

Góp ý vào Kế hoạch và Đề cương báo cáo của Đoàn giám sát, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, khi lựa chọn chuyên đề giám sát, đây là chuyên đề có tỷ lệ chọn cao nhất. Điều đó cho thấy mức độ quan tâm của Quốc hội cũng như của cử tri và nhân dân cả nước, nhất là trong bối cảnh hiện nay đang xem xét để thông qua 2 dự án luật có liên quan trực tiếp là Luật Kinh doanh BĐS (sửa đổi) và Luật Nhà ở (sửa đổi), gắn liền với đó là Luật Đất đai (sửa đổi).

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, chuyên đề giám sát phải có trọng tâm, trọng điểm, xác định trọng yếu, xác định rủi ro, những vấn đề then chốt và phải gắn vào những khó khăn, vướng mắc hiện nay của thị trường nhà ở và vấn đề BĐS để tìm câu trả lời.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị, cần nói rõ thêm bối cảnh giám sát chuyên đề lần này. Đặc biệt, trong bối cảnh đang sửa Luật Đất đai, Luật Kinh doanh BĐS, Luật Nhà ở, kết quả giám sát này vừa đóng góp vào việc hoàn thiện các luật đồng thời cũng có những kiến nghị khác, đưa vào luật khác về sau.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị cơ quan thường trực Đoàn giám sát tiếp thu ý kiến UBTVQH về phạm vi, nội dung giám sát để nghiên cứu chọn lọc những vấn đề lớn, trọng tâm, trọng điểm, trọng yếu, tiếp cận vấn đề từ mục tiêu giám sát, bối cảnh giám sát, mối liên hệ giữa thị trường BĐS và phát triển NOXH.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội khuyến khích các cơ quan, tổ chức cung cấp thông tin khác cho Đoàn giám sát. Đồng thời, đề nghị Đoàn giám sát tham khảo thêm kết quả thanh tra, kiểm tra, kiểm toán chuyên đề gần đây có liên quan do Bộ Xây dựng, Kiểm toán nhà nước (KTNN), Thanh tra Chính phủ đã và đang thực hiện.

Liên quan đến chuyên đề giám sát này, trước đó, KTNN đã thực hiện kiểm toán Chương trình NOXH Thành phố Hà Nội; Quận 9,12, Bình Tân (Thành phố Hồ Chí Minh); Chương trình NOXH giai đoạn 2016-2020 trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa.

Kết quả kiểm toán đã chỉ ra nhiều tồn tại bất cập như: kết quả thực hiện chưa đạt mục tiêu đề ra; lựa chọn chủ đầu tư, phê duyệt chủ trương đầu tư một số dự án NOXH khi chưa có trong kế hoạch; chưa xác định vị trí, quy mô hoặc có xác định nhưng chưa đảm bảo tỷ lệ quỹ đất để phát triển NOXH. Một số dự án được hoán đổi 20% diện tích đất để phát triển NOXH bằng một khu đất khác không có trong quy định.

Kết quả kiểm toán còn cho thấy một số tồn tại, bất cập về cơ chế, chính sách như chính sách ưu đãi về thuế suất Giá trị gia tăng, thuế Thu nhập doanh nghiệp đối với các dự án NOXH; cho phép nộp bằng tiền thay cho việc bắt buộc dành 20% diện tích đất để phát triển NOXH đối với các dự án có quy mô sử dụng đất dưới 10 ha. Các địa phương chưa có hướng dẫn, quản lý, đôn đốc các chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ nộp số tiền tương đương với giá trị quỹ đất 20% vào ngân sách địa phương để đầu tư xây dựng NOXH./.

 Đoàn giám sát dự kiến giám sát trực tiếp tại 8 Bộ, ngành, cơ quan, gồm: Bộ Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Tư pháp, Ngân hàng Nhà nước, Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán nhà nước.

Về phía các địa phương sẽ giám sát tại 12 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, bao gồm: Thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng, Cần Thơ và các tỉnh Bình Dương, Bình Thuận, Đồng Nai, Khánh Hòa, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Hưng Yên.

Đ. KHOA