Tiếp tục hoàn thiện quy định về Quỹ Dịch vụ viễn thông công ích
Tài chính - Ngày đăng : 20:48, 24/08/2023
Nhiều tồn tại do cơ chế quản lý Quỹ
Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường (KH,CN&MT) của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, hiện có 2 loại ý kiến về Quỹ Dịch vụ viễn thông công ích.
Loại ý kiến thứ nhất đề nghị không quy định Quỹ trong Luật vì hiện nay đã phủ sóng tất cả vùng sâu, vùng xa; hoạt động chưa phù hợp với Luật Ngân sách nhà nước; hoạt động chưa hiệu quả, nhiều vướng mắc, bất cập.
Loại ý kiến thứ hai đề nghị tiếp tục duy trì Quỹ nhưng cần hoàn thiện quy định về Quỹ cho phù hợp, hoạt động hiệu quả hơn. Thường trực Ủy ban KH,CN&MT thống nhất với loại ý kiến này.
Về lý do, ông Lê Quang Huy nêu rõ, Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã xác định “Chú trọng phát triển hạ tầng thông tin, viễn thông, tạo nền tảng chuyển đổi số quốc gia, từng bước phát triển kinh tế số, xã hội số”.
Tại các vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, cần tiếp tục triển khai hạ tầng cáp quang, phủ sóng 4G, 5G đến địa bàn cấp thôn; đồng thời, tiếp tục hỗ trợ các đối tượng sử dụng dịch vụ viễn thông công ích, thiết bị đầu cuối.
Mặt khác, lĩnh vực viễn thông có tính đặc thù, số doanh nghiệp tham gia không nhiều do hạn chế về tài nguyên viễn thông. Doanh nghiệp viễn thông thường chọn các địa bàn kinh doanh có lợi nhuận mà không triển khai tại các vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo vì chi phí đầu tư lớn, doanh thu không đủ bù đắp chi phí.
Theo kết quả kiểm toán của Kiểm toán nhà nước năm 2020 và 2023, các nhiệm vụ chi của Quỹ Dịch vụ viễn thông công ích đúng đối tượng thụ hưởng. Tuy nhiên, hoạt động viễn thông công ích trong thời gian qua còn bộc lộ một số tồn tại như: chưa đảm bảo tính liên tục trong hỗ trợ cung cấp dịch vụ; chưa đảm bảo cân đối thu, chi, còn tồn dư Quỹ lớn; một số nhiệm vụ không thực hiện được. Nguyên nhân cơ bản là do hệ thống văn bản pháp luật về Quỹ chưa hoàn thiện (chưa có cơ chế quản lý, sử dụng Quỹ để hỗ trợ doanh nghiệp và đối tượng sử dụng dịch vụ; chưa quy định về trách nhiệm của địa phương, phương thức hỗ trợ trong trường hợp đặc thù); công tác dự báo chưa theo kịp sự phát triển của thị trường, công nghệ viễn thông.
Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng: Luật hóa một số quy định của văn bản dưới Luật; bổ sung nội dung quy định về hình thức hỗ trợ; phương thức hỗ trợ bao gồm đấu thầu, đặt hàng, giao nhiệm vụ; bổ sung nội dung giao Chính phủ quy định một số nội dung; bổ sung trách nhiệm của Chính phủ trong việc báo cáo Quốc hội; rà soát, chỉnh lý các quy định về trách nhiệm của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Thông tin và Truyền thông; bổ sung quy định trách nhiệm của UBND cấp tỉnh trong phối hợp đề xuất xây dựng, tổ chức thực hiện chương trình cung cấp dịch vụ tại địa phương.
Với ý kiến đề nghị giao Quỹ cho Bộ Tài chính quản lý, hoặc giao địa phương tổ chức thực hiện, Thường trực Ủy ban KH,CN&MT thấy rằng, quy định Bộ Thông tin và Truyền thông quản lý Quỹ là phù hợp.
Theo cơ quan thẩm tra, hạ tầng viễn thông của các doanh nghiệp viễn thông được kết nối với nhau trên phạm vi toàn quốc và phù hợp với chiến lược, quy hoạch phát triển lĩnh vực viễn thông.
Quỹ Dịch vụ viễn thông công ích là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, có chức năng hỗ trợ cung cấp, sử dụng dịch vụ công ích trong lĩnh vực viễn thông, là lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Thông tin và Truyền thông.
Mục tiêu hoạt động của Quỹ gắn với định hướng, chiến lược, quy hoạch phát triển viễn thông. Trên thực tế, hầu hết các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách đều do Bộ chuyên ngành quản lý.
Làm rõ hơn vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, những tồn tại trong vận hành Quỹ thời gian qua còn chủ yếu là do cơ chế quản lý Quỹ như là tiền của Nhà nước nên rất khó chi và chi chủ yếu hỗ trợ người nghèo, còn chi phát triển hạ tầng đến vùng sâu, vùng xa thì chưa chi được nhiều.
“Sửa đổi lần này để Chính phủ quy định hoạt động của Quỹ, đây là nguồn tiền ngoài ngân sách thì sẽ tháo gỡ được việc chi để xây dựng hạ tầng mạng lưới phủ sóng vùng sâu, vùng xa. Mong muốn của sửa đổi lần này là đưa vào Luật một số quy định để Quỹ hoạt động hiệu quả hơn, sau đó thì Chính phủ cụ thể hóa” - Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.
Thiết kế cụ thể các quy định để có hành lang pháp lý tốt hơn
Thảo luận tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh nêu rõ, thực tiễn thời gian vừa qua việc triển khai Quỹ này cũng còn nhiều vướng mắc, đặc biệt là liên quan đến các cơ chế cũng như hướng dẫn chi tiết cụ thể về mức hỗ trợ với các đối tượng.
Do đó, ông Mạnh đề nghị cần làm rõ thêm nguyên nhân, vướng mắc cụ thể việc thực hiện mục tiêu của Quỹ chưa như mong muốn để có hành lang pháp lý cụ thể hơn, tốt hơn trong thời gian tới.
Theo ông Lê Quang Mạnh, ngoài việc hỗ trợ cho đối tượng là hộ nghèo, khó khăn tiếp cận, sử dụng dịch vụ viễn thông công ích thì Quỹ cần thiết kế cụ thể về các nội dung khác như: chia sẻ hạ tầng, vấn đề liên quan đến tiếp cận môi trường công cộng, các nội dung có tính chất về mặt kỹ thuật mà chỉ Bộ Thông tin và Truyền thông có thể làm được…
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cũng bày tỏ đồng tình tiếp tục duy trì Quỹ, song đề nghị làm rõ Dự thảo luật sửa đổi đã tháo gỡ được các vướng mắc hiện nay chưa để thuyết phục được các đại biểu Quốc hội.
Trong khi đó, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị, phải có nhận thức, tư duy dài hơi về Quỹ, phải khắc phục chuyện quản không được thì cấm.
“Nhiều Quỹ hoạt động kém là do nguồn hình thành không rõ ràng, minh bạch nên không quản được, sau cấm không cho hoạt động. Mặt khác, do mô hình tổ chức hoạt động không thống nhất, “mỗi ông làm một kiểu” nên một số quỹ hoạt động không hiệu quả” - Phó Chủ tịch Quốc hội nói.
Nhấn mạnh việc thành lập quỹ ngoài ngân sách trên tất cả các lĩnh vực là cần thiết, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, vấn đề là có văn bản quy phạm pháp luật để quản lý hoạt động của Quỹ. Cần nghiên cứu, ban hành một luật về quản lý quỹ ngoài ngân sách cho cụ thể, thiết thực, không thể cứ ngồi bàn mãi việc có quỹ hay không!