Nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện kiến nghị kiểm toán: Cần sự nỗ lực từ nhiều phía

Nâng tầm kiến nghị kiểm toán

Các ý kiến chia sẻ tại Tọa đàm đều nhấn mạnh, việc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán là một trong những thước đo quan trọng đánh giá hiệu quả, hiệu lực của hoạt động KTNN. Báo cáo kiểm toán chỉ có giá trị khi kiến nghị kiểm toán được thực hiện nghiêm túc và kịp thời. Từ các kết luận, kiến nghị của KTNN đã góp phần quan trọng trong việc cải thiện và nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng tài chính, tài sản quốc gia.

Theo quy định của Luật KTNN, các cơ quan, đơn vị được kiểm toán bắt buộc phải thực hiện các kiến nghị kiểm toán. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, còn nhiều tồn tại, hạn chế, vướng mắc trong thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán. Vấn đề này cần được tập trung đánh giá, nhìn nhận khách quan, đúng đắn để có giải pháp khắc phục, đảm bảo kỷ luật, kỷ cương pháp luật.

PGS,TS. Đặng Văn Thanh - Chủ tịch Hiệp hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam - khẳng định, KTNN là cơ quan kiểm tra tài chính cao nhất của quốc gia, có trách nhiệm kiểm tra, đánh giá và xác minh tính đúng đắn, trung thực cũng như độ tin cậy của các thông tin về tài chính, ngân sách. Các kết luận, kiến nghị của KTNN phải được các cơ quan liên quan, các đối tượng được kiểm toán tôn trọng, chấp hành và thực hiện. Kinh nghiệm của các nước cho thấy, để nâng cao tính hiệu lực và hiệu quả của việc thực hiện kết luận, kiến nghị của KTNN thì không chỉ cần quan tâm về mặt luật pháp, bằng những hoạt động của KTNN mà cần có những biện pháp mang tính tổng thể; với sự nỗ lực, vào cuộc quyết liệt của nhiều cơ quan, đơn vị, để đảm bảo tính đồng bộ, hiệu quả cao.

Giải pháp quan trọng nhất là KTNN cần tập trung lực lượng, trí tuệ để nâng cao hơn nữa chất lượng của báo cáo kiểm toán. Kết luận, kiến nghị KTNN đưa ra là có bằng chứng, chứng minh bằng cơ sở pháp lý song bằng chứng ấy phải làm sao để đối tượng kiểm toán, đơn vị được kiểm toán thực sự tâm phục, khẩu phục. Khi đó, kiến nghị kiểm toán sẽ được thực hiện một cách tự nguyện, tự giác và đơn vị cũng thấy được cái sai, khiếm khuyết của mình, thấy được những việc cần làm.

PGS,TS. Đặng Văn Thanh - Chủ tịch Hiệp hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam

Theo đó, giải pháp quan trọng hàng đầu được đặt ra là KTNN cần nâng tầm chất lượng kiến nghị kiểm toán, thông qua việc không ngừng nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán. Các kết luận, kiến nghị kiểm toán đưa ra phải trên cơ sở bằng chứng, đảm bảo quy định pháp lý chặt chẽ, đồng thời phải đảm bảo tính khả thi. Để làm được điều đó, gần đây, KTNN đã tích cực đổi mới phương pháp nghiệp vụ, nâng cao các kỹ thuật, kỹ năng kiểm toán cùng với việc siết chặt hơn kỷ cương, việc tuân thủ các quy trình của kiểm toán. Nhờ đó, kết quả thực hiện kiến nghị kiểm toán đã có chuyển biến ngày càng tích cực.

Đặc biệt, cùng với việc tăng cường chỉ đạo, phối hợp kiểm tra, đôn đốc thực hiện kiến nghị kiểm toán, cơ quan kiểm toán cần đồng hành, hỗ trợ, tạo điều kiện, hướng dẫn đơn vị được kiểm toán trong thực hiện kiến nghị kiểm toán. “Liên quan đến vấn đề tài chính, có những nội dung rất phức tạp khiến đơn vị được kiểm toán chưa xử lý được một cách đầy đủ, đúng đắn, trọn vẹn kiến nghị kiểm toán. Trong trường hợp đó, rất cần ý kiến của các nhà chuyên môn, các chuyên gia, rất cần sự hỗ trợ của KTNN, các cơ quan, Bộ, ngành khác” - ông Đặng Văn Thanh nhấn mạnh.

Cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị

Ngoài sự nỗ lực của KTNN, các diễn ra đều đồng tình cho rằng, để việc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán có sự chuyển biến đột phá, cần phải có sự phối hợp cả hệ thống chính trị.

Theo PGS,TS. Đặng Văn Thanh, không chỉ Quốc hội, Chính phủ, KTNN mà các Bộ, cơ quan, ban, ngành, các địa phương, các cấp chính quyền, cấp ủy đảng phải cùng vào cuộc đôn đốc, nhắc nhở, tạo điều kiện để các kết luận, kiến nghị kiểm toán được thực hiện.

Đồng tình quan điểm này, ông Vũ Ngọc Tuấn - Vụ trưởng Vụ Tổng hợp (KTNN) nhấn mạnh, ngoài trách nhiệm theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán của đơn vị được kiểm toán, của KTNN, cần phải có sự vào cuộc của các đơn vị có liên quan, từ hệ thống cơ quan dân cử như Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp cũng như các cơ quan, đơn vị chủ quản, các Bộ quản lý ngành. Đặc biệt, cần phải phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu trong việc đôn đốc, giải quyết những vướng mắc trong thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán.

Song song với đó, cần tăng cường, mở rộng phạm vi công khai kết quả kiểm toán, kết quả thực hiện kiến nghị kiểm toán nhằm tạo áp lực với đối tượng được kiểm toán cũng như các đơn vị kiểm toán. Đồng thời, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin; xây dựng cơ sở dữ liệu và kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa KTNN với các Bộ, ngành, địa phương trong việc theo dõi, đôn đốc thực hiện kịp thời, đầy đủ kiến nghị kiểm toán…

Quốc hội, Chính phủ rất quan tâm đến việc xem xét, tháo gỡ những điểm nghẽn, nút thắt chính sách do mâu thuẫn, chồng chéo, vướng mắc trong các văn bản quy phạm pháp luật, văn bản quản lý. Từ yêu cầu này, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cũng rất quyết liệt trong quá trình giám sát để kiến nghị thực hiện các kiến nghị kiểm toán liên quan đến hoàn thiện cơ chế, chính sách. Thông qua Phiên giải trình, Ủy ban Tài chính - Ngân sách sẽ có kết luận yêu cầu các đơn vị được kiểm toán nghiêm túc thực hiện. Văn bản nào thuộc thẩm quyền thì xem xét giải quyết trước; những văn bản nào thuộc về quy trình hoặc là phải báo cáo cơ quan có thẩm quyền thì cũng phải đề xuất phương án chuẩn bị. Khi các kết luận, kiến nghị kiểm toán đưa ra rất đúng đắn, rất giá trị, được phát hiện thông qua thực tiễn cuộc sống thì phải được khắc phục giúp khơi thông những điểm nghẽn chính sách để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Ông Lê Minh Nam - Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội

Đặc biệt, các ý kiến tại Tọa đàm nhấn mạnh rằng, để nâng cao hiệu lực thực hiện kiến nghị kiểm toán, KTNN cần sử dụng hiệu quả các quyền năng của mình theo quy định của pháp luật. Theo ông Lê Minh Nam - Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, ngoài việc đẩy mạnh thực thi Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực KTNN, điểm 4, Điều 11 của Luật KTNN quy định KTNN có quyền được đề nghị xử lý theo quy định của pháp luật những trường hợp không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, không kịp thời kết luận, kiến nghị kiểm toán. Đây là một căn cứ pháp luật để KTNN xem xét nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện kiến nghị kiểm toán.

Mặt khác, ông Đặng Văn Thanh đề nghị, cần rà soát lại những quy định mang tính pháp lý trong Luật KTNN để đảm bảo tính hiệu lực tốt hơn; đặc biệt là vị thế, vai trò, chức năng, trách nhiệm, quyền hạn của KTNN và một số vấn đề liên quan đến phân quyền cũng như giao trách nhiệm và thẩm quyền, nhiệm vụ cho KTNN cần được xác lập lại rõ hơn.

Liên quan đến vấn đề này, ông Vũ Ngọc Tuấn cho biết, KTNN đang nghiên cứu, rà soát lại, hoàn thiện quy định pháp lý về KTNN để đảm bảo cho hoạt động KTNN hiệu lực và hiệu quả hơn nữa, theo Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030. Đồng thời, trên cơ sở Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực KTNN, KTNN cũng đã ban hành một số văn bản quy định liên quan và sẽ tiếp tục triển khai hiệu quả Pháp lệnh này trong thời gian tới; nhằm nâng cao chất lượng, tính hiệu lực trong thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán./.

Thời gian tới, KTNN sẽ tiếp tục phân tích các nguyên nhân, từ đó đề ra các giải pháp nhằm tăng cường hơn nữa công tác đôn đốc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán. Theo quy định của Luật KTNN, kết luận, kiến nghị kiểm toán có giá trị bắt buộc thực hiện đối với các sai phạm trong việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công đã được KTNN chỉ ra. Vì vậy, các đơn vị được kiểm toán sẽ phải thực hiện và KTNN có trách nhiệm theo dõi và đôn đốc đến cùng việc thực hiện; không để xảy ra thất thoát do không thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán.

Ông Vũ Ngọc Tuấn - Vụ trưởng Vụ Tổng hợp (KTNN)

NGUYỄN HỒNG - NGUYỄN LỘC