Luật Thủ đô (sửa đổi) cần có các cơ chế, chính sách đặc thù, thể hiện sự phân quyền mạnh mẽ

Sửa Luật Thủ đô để kịp thời thể chế hóa các quan điểm, định hướng phát triển

Tại Phiên họp thứ 26 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, Thường trực Ủy ban Pháp luật và các cơ quan tham gia thẩm tra đều tán thành với sự cần thiết ban hành Luật Thủ đô (sửa đổi) nhằm kịp thời thể chế hóa các quan điểm, định hướng phát triển Thủ đô, tạo cơ chế đột phá, huy động mọi nguồn lực, khai thác hiệu quả các tiềm năng, thế mạnh, đưa Thủ đô tiếp tục phát triển nhanh, bền vững.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng, hồ sơ Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) được Chính phủ chuẩn bị rất công phu, nghiêm túc, chất lượng, gồm đầy đủ các tài liệu theo quy định tại khoản 1 Điều 64 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến trước khi trình Quốc hội.

Thường trực Ủy ban Pháp luật và các cơ quan tham gia thẩm tra đều tán thành với mục đích và các quan điểm xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi) như đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ và đề nghị trong quá trình xem xét, ban hành Luật cần lưu ý một số quan điểm, yêu cầu. Trong đó, bản chất của Luật Thủ đô là đạo luật về phân quyền, do đó, các quy định trong dự thảo Luật cần được xây dựng theo hướng phân quyền mạnh mẽ, nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền Thủ đô.

Về một số quy định cụ thể trong Dự thảo Luật, Thường trực Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành việc tổ chức chính quyền đô thị tại Thành phố Hà Nội như dự án Luật trên cơ sở kế thừa mô hình đang được thí điểm theo Nghị quyết số 97/2019/QH14 của Quốc hội. Bên cạnh đó, việc củng cố, nâng cao năng lực của HĐND Thành phố thông qua việc tăng số lượng đại biểu HĐND và tăng số Phó Chủ tịch HĐND Thành phố là cần thiết, bảo đảm khả năng đảm đương thêm các nhiệm vụ, quyền hạn được phân quyền theo luật và phù hợp với yêu cầu tổ chức chính quyền đô thị.

Thường trực Ủy ban Pháp luật cũng đánh giá cao việc đề xuất trong Dự Luật các cơ chế, chính sách để thu hút, trọng dụng nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho TP Hà Nội.

Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, việc ban hành Luật Thủ đô (sửa đổi) là cần thiết nhằm thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng, phát triển, quản lý, bảo vệ Thủ đô tại một số Nghị quyết của Bộ Chính trị như Nghị quyết số 06-NQ/TƯ, Nghị quyết số 30-NQ/TƯ, đặc biệt là Nghị quyết số 15-NQ/TƯ về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Trong đó xác định xây dựng, phát triển Thủ đô “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại” và khắc phục những tồn tại, hạn chế đã được nhận diện qua hơn 9 năm thi hành Luật Thủ đô năm 2012.

Cần những cơ chế quản lý, đầu tư khác biệt cho Hà Nội

Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi) xây dựng dựa trên 5 quan điểm chỉ đạo: Thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng, phát triển Thủ đô; Quy định các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội cho Thủ đô bảo đảm phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng và tuân thủ Hiến pháp năm 2013; Bám sát 9 nhóm chính sách đã được Chính phủ thông qua; Cụ thể hóa tối đa các cơ chế, chính sách đặc thù trong Luật để áp dụng được ngay; Kế thừa, phát triển các quy định đã được thực tiễn kiểm nghiệm tốt của Luật Thủ đô 2012; Luật hóa các cơ chế, chính sách đặc thù đang thí điểm cho các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phù hợp với Thủ đô.

Theo Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường (đoàn Đại biểu Thành phố Hà Nội), Hà Nội là Thủ đô của cả nước, là nơi hội tụ, hình ảnh đại diện, hình mẫu quốc gia. Như vậy, Thủ đô không thể như một địa phương, một tỉnh hay một thành phố. Vì vậy, cần phải có những cơ chế quản lý, đầu tư khác biệt so với các địa phương khác.

Nhưng pháp luật về Thủ đô thời gian qua vẫn chưa đầy đủ, chưa phát huy hiệu lực, hiệu quả của các cơ chế, chính sách để phát triển Thủ đô với vị trí, vai trò là trái tim của cả nước. Do đó, năm 2020, Quốc hội đã phải ban hành Nghị quyết số 115/2020/QH14 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân hàng đặc thù đối với Thành phố Hà Nội.

Luật Thủ đô (sửa đổi) lần này phải đặt ra một cơ chế thực sự đặc thù, tạo ra được khuôn khổ pháp lý mang tính bao trùm so với các luật hiện hành khi áp dụng riêng cho Thủ đô. Tinh thần bao trùm đòi hỏi Thủ đô phải được phát triển ở mức cao hơn so với các thành phố khác, đồng thời cũng phải có cơ chế để đầu tư, ưu đãi được nhiều hơn.

Đặc biệt, phải có một cơ chế để khai thác những tiềm năng vốn có của Thủ đô để vừa tạo ra nguồn lực phát triển, vừa thu hút được nguồn lực từ bên ngoài. Nếu đạt được các yêu cầu như vậy, chắc chắn Luật Thủ đô (sửa đổi) chính là một công cụ pháp lý để tạo hành lang phát triển, đồng thời cũng tạo ra một cái công cụ để thu hút các nguồn lực kinh tế, Đại biểu Hoàng Văn Cường nhấn mạnh.

Còn theo Đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Đại biểu Quảng Nam), thời gian qua, Trung ương, Bộ Chính trị và Quốc hội đã có một số nghị quyết ban hành cơ chế đặc biệt, đặc thù đối với Thành phố Hà Nội. Vì vậy, cần thể chế hóa, luật hóa các nội dung này.

Với vị thế, tầm quan trọng của Thủ đô Hà Nội, đặc biệt là sau khi mở rộng địa giới hành chính, diện mạo, quy mô, đặc thù của Thủ đô đã khác với hiện nay nên cần có các quy định phù hợp với thực tiễn hiện nay. Như vậy, Hà Nội cần những cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội, huy động mọi nguồn lực, khai thác hiệu quả tiềm năng, thế mạnh của Thủ đô, với mục tiêu xây dựng Thủ đô Hà Nội “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”, trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng Sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước.

Theo kế hoạch, chiều ngày 10/11, tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long sẽ trình Quốc hội Tờ trình về Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi).

Chiều cùng ngày, các đại biểu Quốc hội sẽ tiến hành thảo luận tổ; đến sáng 27/11, Quốc hội sẽ thảo luận tại hội trường về Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi).

THÙY LÊ