Ba Lan: Cơ quan bảo vệ môi trường chưa thực hiện các biện pháp khắc phục thiệt hại môi trường

Nhiều phát hiện nghiêm trọng

Qua kiểm toán, NIK phát hiện 4 Cục Bảo vệ môi trường khu vực đã thực hiện một số biện pháp khắc phục những tác động tiêu cực lên môi trường và chi tổng cộng gần 18,5 triệu USD nhưng chưa đạt được nhiều kết quả. Thậm chí có Cục Bảo vệ môi trường không thực hiện bất kỳ biện pháp nào nhằm khắc phục những thiệt hại tới môi trường.

Bên cạnh việc ghi nhận hoạt động của các Cục Bảo vệ môi trường trong việc đưa ra các chế tài đối với những đơn vị có thiếu sót và vi phạm nghĩa vụ pháp lý, các chính sách phòng, chống tham nhũng…, NIK nhấn mạnh hàng loạt vấn đề nổi cộm, đặc biệt là hệ thống giám sát của các cơ quan cấp trên đối với các cơ quan cấp dưới còn yếu kém. Tổng cục Bảo vệ môi trường bị chỉ trích không thực hiện giám sát đầy đủ, liên tục đối với các đơn vị trực thuộc; không nỗ lực loại bỏ các rào cản mang tính hệ thống nhằm nâng cao hiệu quả các hoạt động ngăn ngừa và khắc phục thiệt hại cho môi trường.

Từ ngày 30/4/2007, Ba Lan thực hiện Luật Bảo vệ môi trường. Luật quy định trách nhiệm pháp lý trong việc ngăn ngừa và khắc phục những ảnh hưởng tới môi trường; quy định nghĩa vụ của các đơn vị gây ảnh hưởng tới môi trường, nghĩa vụ của các cơ quan nhà nước có liên quan.

NIK đặc biệt chỉ trích các Cục Bảo vệ môi trường lơ là trong khi xem xét các báo cáo chỉ ra mối đe dọa với môi trường; sổ sách ghi chép những thiệt hại về môi trường chưa được quản lý phù hợp. Dữ liệu được đưa ra khá chậm chạp, không đầy đủ hoặc bị sai sót. Kết quả là thông tin gửi lên các Bộ không chính xác và các báo cáo đệ trình lên Ủy ban châu Âu bị sai lệch. Tại các Cục Bảo vệ môi trường, sau khi báo cáo về các mối đe dọa với môi trường được công bố, hầu như không có hành động nào được thực hiện ngay. Đáng lên án khi một số Cục thậm chí không có hoạt động nào trong vài năm.

NIK đánh giá công tác giám sát các biện pháp phòng ngừa, khắc phục hậu quả của các đơn vị chưa hiệu quả. Một vấn đề bất cập là các Cục Bảo vệ môi trường chưa được cấp phép tiến hành các cuộc kiểm tra thực địa. Các Cục cũng không đủ kinh phí để trích lập dự phòng tài chính cho những hoạt động đột xuất khi có mối đe dọa đối với sức khỏe cộng đồng hoặc thiệt hại cho môi trường. Trong khi đó, các thủ tục để có được các nguồn tài chính từ Quỹ Bảo vệ môi trường và Quản lý nước quốc gia, các Quỹ Bảo vệ môi trường và Quản lý nước của các tỉnh lại rất phức tạp. Báo cáo của NIK cũng cho thấy, quá trình xử lý chất thải tốn nhiều thời gian làm tình trạng ô nhiễm môi trường tồi tệ hơn.

Cần sự nỗ lực và phối hợp giữa các Bộ, ngành

Ông Marian Banaś - người đứng đầu NIK - cho rằng, các đơn vị có hoạt động gây ảnh hưởng tới môi trường, các cơ quan nhà nước có nghĩa vụ thực hiện ngay các biện pháp phòng ngừa, khắc phục, loại bỏ các rủi ro trong tương lai để khôi phục lại trạng thái ổn định của môi trường.

Trên cơ sở các phát hiện kiểm toán, NIK đã đưa ra một số khuyến nghị đối với các cơ quan nhà nước có liên quan. Trước hết, Bộ Khí hậu và Môi trường cần nỗ lực xây dựng một lộ trình đơn giản, nhanh chóng, hiệu quả trong việc phát triển Quỹ Bảo vệ môi trường để có các nguồn tài chính thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến trách nhiệm phòng ngừa và khắc phục thiệt hại về môi trường. Bộ Khí hậu và Môi trường cùng Bộ Y tế cần quy định rõ phương thức đánh giá các mối đe dọa, những rủi ro đáng kể đối với cộng đồng, những tác động tiêu cực tới môi trường, đất, nước…, tuân theo Luật Bảo vệ môi trường.

Để thực hiện thành công các mục tiêu về môi trường, NIK khuyến nghị Tổng cục Bảo vệ môi trường, Cơ quan Thanh tra, Bảo vệ môi trường cần chính thức hóa các nguyên tắc phối hợp giữa các Cục, các cơ quan thanh tra cấp tỉnh có thẩm quyền kiểm toán các đơn vị đang gây ảnh hưởng tới môi trường.

Đối với Bộ Đầu tư và Phát triển, NIK cho rằng Bộ này cần trao quyền cho các Cục Bảo vệ môi trường trong việc truy cập vào các hồ sơ đất đai và tài sản do các thống đốc quận lưu giữ. Các thống đốc cần bảo đảm các cơ quan thanh tra bảo vệ môi trường cấp tỉnh và các cơ quan bảo vệ môi trường khác hoạt động trên địa bàn tỉnh phối hợp với các Cục Bảo vệ môi trường, giúp họ hoạt động thông suốt, hiệu quả trong nhiệm vụ phòng ngừa và khắc phục các hậu quả, thiệt hại về môi trường./.

(Theo nik.gov.pl và tổng hợp)

YẾN NHI