Kiến nghị xử lý nhiều tỷ đồng sau kiểm toán dự án ứng phó với biến đổi khí hậu
Kiểm toán - Ngày đăng : 13:36, 04/04/2024
Các dự án thành phần phải điều chỉnh, bổ sung nhiều lần
KTNN nêu rõ, trong quá trình thực hiện Dự án, Ủy ban nhân dân (UBND) các tỉnh đã có một số lần điều chỉnh các dự án thành phần hoặc các hợp phần của các dự án thành phần, song về cơ bản mục tiêu của các dự án thành phần vẫn đảm bảo phù hợp với mục tiêu chung được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và nội dung của Hiệp định tài trợ. Cụ thể, dự án thành phần Hội An gồm 2 hợp phần: Phát triển môi trường, hạ tầng đô thị để ứng phó biến đổi khí hậu; Nâng cao năng lực và hỗ trợ kỹ thuật; với 6 gói thầu chính (xây dựng và cung cấp, lắp đặt thiết bị, hệ thống cảnh báo lũ) và các gói thầu tư vấn. Còn dự án thành phần Đồng Hới gồm 5 hợp phần: Cải thiện quản lý nước thải cho khu vực trung tâm thành phố; Cơ sở hạ tầng thích ứng với biến đổi khí hậu cho Bảo Ninh; Quản lý lũ lụt và cơ sở hạ tầng khác; Tái định cư và giải phóng mặt bằng; Quản lý dự án và tăng cường năng lực. Dự án thành phần Đồng Hới cũng có 6 gói thầu chính (xây dựng, cung cấp và lắp đặt thiết bị) và các gói thầu tư vấn.
Tuy nhiên, do quá trình chuẩn bị và thực hiện kéo dài, để phù hợp với hiện trạng đầu tư cơ sở hạ tầng của khu vực thực hiện dự án cũng như phù hợp với quy hoạch điều chỉnh, UBND các tỉnh đã phê duyệt điều chỉnh, bổ sung các dự án thành phần làm cơ sở tổ chức thực hiện. Cụ thể, với dự án thành phần Hội An, tỉnh Quảng Nam đã không thực hiện Dự án Khu đô thị Cổ Cò do điều chỉnh quy hoạch; bổ sung Dự án Nạo vét sông Cổ Cò để đảm bảo mục tiêu thích ứng biến đổi khí hậu và Dự án Đường dẫn cầu Cửa Đại Nam Hội An nhằm cải thiện khả năng tiếp cận tốt hơn với các dịch vụ đô thị của người dân. Đối với dự án thành phần Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình đã giảm tuyến đường ngang số 4 trong hệ thống đường giao thông nội thị do điều chỉnh quy hoạch chi tiết thuộc khu vực thực hiện dự án, bố trí thêm 1 trạm bơm trong hệ thống thoát nước thải.
KTNN ghi nhận, việc điều chỉnh và bổ sung các dự án thành phần không làm thay đổi tổng mức đầu tư, đã được các đơn vị thực hiện dự án báo cáo, UBND các tỉnh xem xét và ADB thống nhất trước khi thực hiện.
Liên quan đến cơ chế giám sát dự án, KTNN đánh giá, cơ chế giám sát được thiết lập theo Hiệp định tài trợ thông qua hoạt động tham vấn định kỳ hằng quý, 6 tháng hoặc đột xuất của ADB với đơn vị thực hiện dự án và UBND các tỉnh. Cùng với đó, ADB cũng thực địa hiện trường để cập nhật tiến độ công trình và xem xét các yếu tố liên quan phải thực hiện đã cam kết trong Hiệp định. Về phía cơ quan thực hiện dự án cũng đã tổ chức họp, trao đổi giao ban hằng tháng với các đơn vị tư vấn và đơn vị thi công để giải quyết các vướng mắc, thực hiện đầy đủ các báo cáo định kỳ và đột xuất theo quy định.
Nội dung của báo cáo giám sát cập nhật tiến độ triển khai dự án thành phần về các hợp đồng: Giá trị công việc đã làm, giải ngân thực tế và tỷ lệ hoàn thành, cũng như đưa ra các ý kiến trao đổi, giải quyết các vấn đề liên quan đến tổ chức thực hiện như: Bảo vệ môi trường, giới và sức khỏe, kế hoạch thu hồi đất và tái định cư liên quan đến người dân, an toàn lao động… Đồng thời đôn đốc các đơn vị thực hiện dự án đảm bảo tiến độ công trình, dự án thành phần như hợp đồng giao thầu đã ký. Báo cáo cũng nêu ra các khó khăn, vướng mắc, kiến nghị và kế hoạch triển khai trong kỳ kế tiếp.
Tính toán khối lượng, nghiệm thu thanh, quyết toán chưa chuẩn
Mặc dù ghi nhận những yếu tố tích cực nêu trên, tuy nhiên, theo KTNN, đến thời điểm kiểm toán (tháng 10/2022), các dự án thành phần Hội An và dự án thành phần Đồng Hới đều đang tiếp tục thực hiện. Cụ thể, đối với dự án thành phần Hội An, mới chỉ có 1/6 gói thầu chính hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng là gói thầu Xây dựng đường dẫn phía Bắc Cầu Cửa Đại và 4/5 gói thầu xây lắp đang thực hiện. Trong khi đó, theo báo cáo của đơn vị, khối lượng công việc thực hiện của 5 gói thầu xây lắp theo hợp đồng ký kết đạt 51,81%; có 2/5 gói thầu xây lắp với khối lượng hoàn thành trên hiện trường chưa đạt 50%; có 2/5 gói thầu được phê duyệt thực hiện bổ sung có thời gian hoàn thành vào ngày 30/4/2023 - sau thời gian kết thúc dự án là ngày 31/12/2022. Tỷ lệ giải ngân vốn các gói thầu xây lắp đã ký mới đạt 46,95%.
Đối với dự án thành phần Đồng Hới, các bên đã tổ chức xong giai đoạn giao thầu tất cả các gói thầu thuộc các hợp phần. Theo báo cáo của đơn vị, khối lượng công việc của 6 gói thầu xây lắp theo hợp đồng ký kết đạt 40%. Cụ thể, có 3/5 gói thầu xây lắp với khối lượng hoàn thành trên hiện trường chưa đạt 40%; 1 gói thầu thực hiện đạt 57%; 1 gói thầu đạt 71% và 1 gói thầu chưa thực hiện. Tỷ lệ giải ngân vốn các gói thầu xây lắp đã ký mới chỉ đạt 26,78%. Nguyên nhân được xác định là do công tác bàn giao mặt bằng để thi công chậm, quá trình tổ chức lựa chọn nhà thầu kéo dài làm chạm thời gian triển khai các gói thầu xây lắp, thiết bị… khiến cả 2 dự án thành phần tại 2 tỉnh đều khó hoàn thành mục tiêu theo tiến độ cam kết.
Trong công tác khảo sát lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công, việc tính toán khối lượng một số công tác trong dự toán chưa đúng với bản vẽ thiết kế dẫn đến các sai lệch, qua kiểm toán phải giảm giá trị hợp đồng còn lại 6,49 tỷ đồng. Việc dự toán tất cả các gói thầu lấy dự phòng trượt giá tạm tính 10% mà không tính toán xác định trên cơ sở thời gian thi công xây dựng của gói thầu và chỉ số giá xây dựng phù hợp với loại công trình xây dựng có tính đến các khả năng biến động giá trong nước và quốc tế là chưa phù hợp với quy định của Bộ Xây dựng.
Về nghiệm thu thanh toán, theo KTNN, dự án thành phần Hội An nghiệm thu khối lượng thanh toán chưa chính xác dẫn đến giảm chi phí đầu tư số tiền 313 triệu đồng. Tại dự án thành phần Đồng Hới, hồ sơ công tác nghiệm thu thanh toán tại một số gói thầu còn thiếu chứng chỉ chất lượng dẫn đến chưa đủ điều kiện nghiệm thu thanh toán số tiền 9,71 tỷ đồng. Tại thời điểm ngày 09/8/2022, Ban Quản lý dự án đã ký phụ lục hợp đồng điều chỉnh Gói thầu Tư vấn khảo sát địa hình, địa chất; lập thiết kế bản vẽ thi công, tổng dự toán với giá trị giảm 186 triệu đồng nhưng chưa thực hiện thu hồi nộp trả ngân sách nhà nước. KTNN đã yêu cầu các đơn vị phải chấn chỉnh, khắc phục những bất cập, hạn chế đã được chỉ ra qua kết quả kiểm toán./.