Doanh nghiệp xây dựng mong được tháo gỡ khó khăn về tài chính

42,2% doanh nghiệp xây dựng khó khăn hơn trong quý I/2024

Cùng với mong muốn tháo gỡ khó khăn trong tiếp cận vốn vay ưu đãi, cộng đồng doanh nghiệp xây dựng cũng cho biết, sau Tết Nguyên Đán, hoạt động xây dựng đã quay trở lại quỹ đạo bình thường, dự báo quý II/2024 sẽ có thêm hợp đồng xây dựng mới nên nhu cầu về nguyên vật liệu xây dựng tăng cao.

Do đó, doanh nghiệp mong muốn Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương tiếp tục kiểm soát giá, ổn định nguồn cung nguyên vật liệu, tránh sự độc quyền về nguồn cung dẫn đến tăng giá để hoạt động xây dựng của doanh nghiệp không bị ảnh hưởng.

Một nhu cầu nữa được các doanh nghiệp ngành xây dựng chia sẻ là sự kỳ vọng các cơ quan hữu quan nhanh chóng tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến các dự án đầu tư tại các địa phương nhằm đẩy nhanh tiến độ giải quyết hồ sơ, đảm bảo đúng trình tự và thời gian.

Đồng thời, trước tình trạng lao động nghỉ việc, chuyển việc do bị nợ lương, chậm lương quá lâu, các doanh nghiệp mong muốn được nhanh chóng thanh quyết toán nợ đọng; được giải ngân vốn, tạm ứng vốn đúng kỳ hạn để thanh toán nợ lương cho người lao động.

Theo bà Nguyễn Thị Hương, những nhu cầu trên xuất phát từ thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp xây dựng quý I/2024 khó khăn hơn quý IV/2023.

Cụ thể, chỉ có 16,3% doanh nghiệp nhận định hoạt động sản xuất kinh doanh trong quý vừa qua thuận lợi hơn; trong khi 41,5% doanh nghiệp nhận định hoạt động sản xuất kinh doanh giữ ổn định và 42,2% doanh nghiệp nhận định hoạt động sản xuất kinh doanh khó khăn hơn.

Dự báo quý II/2024 so với quý I/2024, các doanh nghiệp xây dựng nhận định hoạt động sản xuất kinh doanh tốt lên với 32,2% doanh nghiệp dự báo hoạt động sản xuất kinh doanh thuận lợi hơn; 40,7% nhận định giữ ổn định và 27,1% dự báo khó khăn hơn.

Từ thực tế khó khăn, 46,4% doanh nghiệp ngành xây dựng đã đề nghị được hỗ trợ về vốn cho sản xuất kinh doanh như được vay vốn ưu đãi, thủ tục vay vốn thuận lợi và nhanh chóng hơn, giảm lãi suất cho vay.

Kết quả khảo sát cũng cho thấy, 44,3% doanh nghiệp đề nghị được hỗ trợ về nguyên vật liệu như đảm bảo nguồn cung và bình ổn giá nguyên vật liệu; 38,3% doanh nghiệp đề nghị thông tin đấu thầu cần công khai, minh bạch; 32,9% doanh nghiệp đề nghị tiếp tục cắt giảm thủ tục hành chính.

Có 26,6% doanh nghiệp đề nghị được bàn giao mặt bằng đúng tiến độ để đảm bảo thời gian thi công đúng hợp đồng đã ký kết; đặc biệt, 24,3% doanh nghiệp đề nghị phải có chế tài xử phạt các chủ đầu tư chậm thanh quyết toán nợ đọng xây dựng cơ bản để doanh nghiệp xây dựng quay vòng vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh.

Kết quả khảo sát quý I/2024 cho thấy, có 76,4% doanh nghiệp vay vốn phục vụ sản xuất kinh doanh, nhưng chỉ có 18,3% doanh nghiệp nhận định vay vốn quý I/2024 thuận lợi hơn trước; 55% doanh nghiệp nhận định không thay đổi và 26,7% doanh nghiệp nhận định vay vốn khó khăn hơn. Dự báo quý II/2024, có 20,9% doanh nghiệp nhận định vay vốn thuận lợi hơn; 57,7% doanh nghiệp nhận định không thay đổi và 21,4% doanh nghiệp nhận định vay vốn khó khăn hơn.

Khó khăn bao trùm cả các yếu tố đầu vào

Kết quả khảo sát của Tổng cục Thống kê cho thấy, khó khăn đang bao trùm lên các doanh nghiệp xây dựng. Trong quý I/2024, chỉ có 13% doanh nghiệp nhận định lao động trong doanh nghiệp tăng so với quý trước đó; trong khi 56% doanh nghiệp nhận định lao động không đổi và 31% doanh nghiệp nhận định lao động giảm.

Dự báo quý II/2024 so với quý I/2024, tình hình có cải thiện với khoảng 27,3% doanh nghiệp nhận lao định lao động tăng; 58,8% doanh nghiệp nhận định không đổi và 13,9% doanh nghiệp nhận định lao động giảm.

Đề cập đến chi phí sản xuất, bà Nguyễn Thị Hương cho biết, trong quý I/2024, có 31,1% doanh nghiệp nhận định tổng chi phí sản xuất trên một đơn vị sản phẩm tăng so với quý IV/2023; 35,7% doanh nghiệp nhận định không thay đổi, 33,2% doanh nghiệp nhận định tổng chi phí sản xuất trên một đơn vị sản phẩm giảm.

Dự báo quý II/2024, có 46,9% doanh nghiệp dự báo tổng chi phí sản xuất trên một đơn vị sản phẩm tăng; 40,2% doanh nghiệp dự báo không đổi và 12,9% doanh nghiệp dự báo tổng chi phí sản xuất trên một đơn vị sản phẩm giảm.

Chỉ số cân bằng xu hướng sản xuất kinh doanh ngành xây dựng quý I/2024 so với quý IV/2024 đã -25,9% (16,3% doanh nghiệp nhận định hoạt động sản xuất kinh doanh thuận lợi hơn và 42,2% doanh nghiệp nhận định hoạt động sản xuất kinh doanh khó khăn hơn). Tình hình quý II/2024 so với quý I được dự báo
khả quan hơn với chỉ số cân bằng là 5,1% (32,2% doanh nghiệp nhận định thuận lợi hơn và 27,1% doanh nghiệp nhận định khó khăn hơn).

Theo các chuyên gia ngành xây dựng, chi phí nguyên vật liệu trực tiếp dùng cho hoạt động xây dựng luôn chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng chi phí sản xuất của doanh nghiệp xây dựng.

Kết quả khảo sát cũng cho thấy, có 35,4% doanh nghiệp nhận định chi phí nguyên vật liệu trực tiếp quý I/2024 tăng so với quý trước; 34,7% doanh nghiệp nhận định không đổi và 29,9% doanh nghiệp nhận định giảm. Dự báo cho 3 tháng tới, có 48,8% doanh nghiệp dự báo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp tiếp tục tăng; 39% doanh nghiệp nhận định không đổi và 12,2% doanh nghiệp dự báo giảm.

Một yếu tố quan trọng hàng đầu đối với các doanh nghiệp là hợp đồng xây dựng mới. Trong quý vừa qua, có 59,7% doanh nghiệp nhận định số lượng hợp đồng xây dựng mới tăng và không đổi so với quý trước; có 40,3% doanh nghiệp nhận định số lượng hợp đồng xây dựng mới giảm - bà Nguyễn Thị Hương nêu rõ.

Dự báo quý tiếp theo, các doanh nghiệp cho rằng hợp đồng xây dựng mới sẽ nhiều hơn với 80,2% doanh nghiệp nhận định tăng và không đổi; 19,8% doanh nghiệp nhận định số lượng hợp đồng xây dựng mới giảm.

Thực tế được phản ánh qua khảo sát cũng cho thấy, nhiều doanh nghiệp đang phải hoạt động dưới năng lực. Có tới 24,2% doanh nghiệp đánh giá hoạt động dưới 50% năng lực thực tế của doanh nghiệp trong quý vừa qua; 33% doanh nghiệp đánh giá năng lực hoạt động từ 50% đến dưới 70% năng lực thực tế.

Chỉ có 25,2% doanh nghiệp đánh giá năng lực hoạt động từ 70% đến dưới 90%; 15,7% doanh nghiệp đánh giá năng lực hoạt động từ 90 đến 100% và số doanh nghiệp hoạt động trên 100% năng lực thực tế của doanh nghiệp chỉ là 1,9%.

Hai yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp xây dựng là “giá nguyên vật liệu tăng cao” và “không có hợp đồng xây dựng mới”. Theo kết quả khảo sát, yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là “không có hợp đồng xây dựng mới” với 52,2% số doanh nghiệp; yếu tố “giá nguyên vật liệu tăng cao” với 46,5% số doanh nghiệp. Dự báo trong quý II/2024, các doanh nghiệp cho rằng yếu tố “giá nguyên vật liệu tăng cao” ảnh hưởng nhiều nhất với 48,7% doanh nghiệp, yếu tố “không có hợp đồng xây dựng mới” với 40,4% doanh nghiệp.

Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương

QUỲNH ANH