Xung đột Israel – Iran: Cần tháo ngòi kho thuốc súng

Góc nhìn - Ngày đăng : 16:00, 18/04/2024

(BKTO) - Cuộc tấn công của Iran vào Israel vào ngày 13/4, trong đó Iran được cho là đã phóng khoảng 300 tên lửa và máy bay không người lái, phần lớn đã bị đánh chặn chỉ gây ra thiệt hại nhỏ, là một bước leo thang đáng kể trong cuộc xung đột giữa hai quốc gia này.
1-si-dung.jpg
Hiện trường đổ nát sau vụ tấn công vào tòa nhà lãnh sự quán Iran ở Damascus, Syria ngày 02/4/2024. Ảnh: ST

Cuộc tấn công trực tiếp nói trên và quy mô của vũ khí sử dụng thể hiện một sự chuyển biến nguy hiểm so với các cuộc đụng độ gián tiếp trước đây, thường được thực hiện thông qua các đại lý hoặc trên lãnh thổ của nước nước thứ ba.

Trong quá khứ, một loạt các sự cố hàng hải đã xảy, mặc dù được kiểm soát khá tốt, nhưng vẫn chứa đựng những rủi ro đáng kể về sự hiểu lầm và leo thang. Cụ thể, đã có các vụ tấn công vào tàu thuộc sở hữu của Israel và tàu Iran dẫn đến các cuộc tấn công đáp trả lẫn nhau. Thực tế này cho thấy đang xảy ra một cuộc chiến tranh bóng tối (shadow war) trên biển.

Hậu quả của cuộc tấn công ngày 13/4 là khá đa tầng, với nhiều hệ lụy cho an ninh khu vực và các tuyến đường hàng hải quốc tế. Vụ tấn công cũng khiến các khu vực lân cận rơi vào tình trạng bất ổn và làm gia tăng nguy cơ xảy ra xung đột rộng lớn hơn.

Trong bối cảnh hậu cuộc tấn công, dự kiến Israel sẽ ở trong tình trạng báo động cao, có thể dẫn đến việc tăng cường sẵn sàng quân sự và hành động trả đũa tiềm năng.

Hiện tại, vẫn chưa rõ ràng là sự kiện này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến tình hình căng thẳng hiện tại ở Trung Đông và những hệ quả tiếp theo của nó đối với sự cân bằng quyền lực trong khu vực. Có khả năng là chu kỳ của các hành động trả đũa sẽ tiếp tục, làm gia tăng sự bất ổn trong khu vực và tiềm ẩn rủi ro cho thương mại quốc tế và thị trường dầu mỏ.

Trong bối cảnh căng thẳng hiện nay, cả Iran và Israel đều cần phải thực hiện các bước đi cẩn trọng để tránh leo thang xung đột, đồng thời cân nhắc đến hậu quả rộng lớn đối với khu vực và quốc tế. Cả hai nước có thể cần xem xét và thực hành những cách ứng xử anh minh và hợp lý.

Thứ nhất là kiềm chế và đối thoại. Đối thoại qua các kênh trực tiếp hoặc gián tiếp, có thể thông qua các bên trung gian, như Liên hợp quốc hoặc các cường quốc khác có ảnh hưởng, để giảm căng thẳng và tránh hiểu lầm có thể dẫn đến các hành động quân sự không cần thiết.

Thứ hai là xây dựng đồng thuận quốc tế. Tìm kiếm sự hỗ trợ và đồng thuận quốc tế thông qua ngoại giao để giải quyết các vấn đề và tranh cãi, và để đảm bảo rằng mọi hành động tuân theo luật pháp quốc tế.

Thứ ba là tránh các hành động khiêu khích. Cả hai bên cần tránh các hành động có thể được coi là khiêu khích, bao gồm các cuộc tấn công tương tự như vậy, để không làm gia tăng căng thẳng.

Thứ tư là mở rộng các kênh liên lạc về an ninh. Tăng cường giao tiếp và hợp tác an ninh với các nước khác trong khu vực nhằm xây dựng sự hiểu biết chung về mối đe dọa và nguy cơ, và để xây dựng các giải pháp chung.

Thứ năm là cẩn trọng với nguy cơ xung đột tình cờ leo thang. Đánh giá kỹ lưỡng mọi hành động quân sự để đảm bảo rằng không có nguy cơ tình cờ leo thang thành xung đột toàn diện.

Thứ sáu là tham vấn và hợp tác với đối tác địa chính trị. Làm việc với các đồng minh và đối tác địa chính trị để tìm kiếm sự hỗ trợ và xác định các chiến lược phù hợp để duy trì ổn định khu vực.

Một chiến lược hợp lý và cân nhắc sẽ giúp hạn chế rủi ro của một cuộc xung đột không lường trước, đồng thời bảo vệ lợi ích của mỗi quốc gia và đảm bảo an ninh khu vực.

Trong tình hình căng thẳng giữa Iran và Israel, cộng đồng quốc tế có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu nguy cơ xung đột và tìm kiếm giải pháp hòa bình.

Các quốc gia và tổ chức quốc tế nên đóng vai trò trung gian hoà giải để tạo điều kiện cho đối thoại giữa hai bên, nhằm giảm bớt sự hiểu lầm và tăng cường hiểu biết chung. Cộng đồng quốc tế cũng cần lên án mạnh mẽ các hành động khiêu khích và không tôn trọng luật pháp quốc tế, nhấn mạnh việc tuân thủ các nguyên tắc này là cần thiết cho hòa bình và an ninh khu vực. Ngoài ra, cộng đồng quốc tế cũng có thể hỗ trợ cho các chương trình xây dựng lòng tin và hòa giải giữa các cộng đồng để tạo ra môi trường thuận lợi cho hòa bình; khuyến khích và hỗ trợ tìm kiếm một giải pháp chính trị dài hạn, bao gồm việc xem xét các quan ngại chính đáng và tìm cách giải quyết chúng thông qua các biện pháp hòa bình.

Cộng đồng quốc tế cần phải đoàn kết và kiên định trong việc thực hiện những biện pháp nói trên để đảm bảo rằng căng thẳng có thể được giải quyết một cách hòa bình và xây dựng một khu vực an ninh, ổn định hơn.

Cuối cùng, giải quyết hòa bình xung đột giữa Iran và Israel sẽ mang lại nhiều lợi ích không chỉ cho hai quốc gia này mà còn cho cả khu vực và cộng đồng quốc tế. Đó là sự giảm bớt căng thẳng và xung đột vũ trang, đảm bảo an ninh cho cả khu vực, bao gồm cả các quốc gia láng giềng và các tuyến đường thương mại quốc tế quan trọng; thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế, mở cửa cho giao thương và hợp tác kinh tế, cải thiện đời sống của người dân trong khu vực; giảm thiểu những tổn thất to lớn cho những thường dân về mạng sống và sự an toàn. Ngoài ra, cả hai bên Iran và Israel cũng sẽ cải thiện được hình ảnh và quan hệ của mình trên trường quốc tế, mở ra cơ hội hợp tác và hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế./.

TS. NGUYỄN SĨ DŨNG