Kỳ vọng sớm đưa các chính sách mới về nhà ở xã hội vào cuộc sống

Hóa giải bất cập bằng nhiều chính sách mới

Luật Nhà ở (sửa đổi) được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 27/11/2023. Trong đó, Chương VI của Luật đã quy định đồng bộ các cơ chế để phát triển nhà ở xã hội (NOXH), trước hết là nhằm thực hiện Chương trình phát triển tối thiểu 1 triệu căn NOXH trong giai đoạn 2021-2030 với nhiều chính sách nổi bật.

Tại tọa đàm “Quy định mới về nhà ở xã hội: Từ chính sách đến thực thi” do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức chiều 10/5, ông Hà Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục quản lý nhà và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho biết, Luật Nhà ở (sửa đổi) đã bổ sung thêm một số hình thức mới phát triển NOXH như xây dựng nhà lưu trú cho công nhân trong khu công nghiệp; bổ sung quy định đầu tư xây dựng nhà cho đối tượng lực lượng vũ trang nhân dân. Luật cũng bổ sung chủ thể đầu tư NOXH là Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam là cơ quan chủ trì quản lý dự án đầu tư xây dựng NOXH, để cho công nhân, người lao động thuê.

Về quỹ đất để phát triển NOXH, ông Hà Quang Hưng nêu rõ, một trong những khó khăn, vướng mắc khiến việc xây dựng NOXH thời gian qua không được như kỳ vọng là do vướng về quỹ đất. Khắc phục bất cập này, Luật Nhà ở (sửa đổi) quy định rõ, UBND cấp tỉnh phải bố trí đủ quỹ đất dành để phát triển NOXH theo chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh đã được phê duyệt.

Luật cũng bổ sung quy định, UBND cấp tỉnh trong quá trình lập và phân bổ kế hoạch vốn của trung ương phải báo cáo HĐND cấp tỉnh dành một phần ngân sách để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư, đầu tư hạ tầng ngoài hàng rào dự án NOXH, đấu nối hệ thống hạ tầng kỹ thuật ngoài hàng rào kỹ thuật, thậm chí sử dụng nguồn vốn này đầu tư NOXH để cho thuê, mua…

Những quy định trong Luật Nhà ở (sửa đổi) đã thể hiện chủ trương phân cấp, phân quyền gắn với nâng cao trách nhiệm của địa phương, tạo sự chủ động, linh hoạt cho địa phương trong quá trình triển khai thực hiện, đảm bảo tính khả thi khi áp dụng trên thực tế.

Ông Hà Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục quản lý nhà và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng)

Đặc biệt, Luật Nhà ở (sửa đổi) sẽ tác động sâu rộng nhất đến đối tượng và điều kiện thụ hưởng chính sách về NOXH. Theo đó, Luật đã mở rộng, bổ sung thêm 3 đối tượng được thụ hưởng chính sách về NOXH, trong đó đối tượng hộ nghèo, hộ cận nghèo ở khu vực nông thôn và hộ nghèo, hộ cận nghèo ở khu vực thường xuyên bị thiên tai ở vùng nông thôn có thể được mua, thuê mua NOXH. “Quy định như vậy sẽ tác động đến nguồn cầu NOXH, từ đó tác động đến nguồn cung” - ông Hà Quang Hưng nhận định.

Về điều kiện được hưởng chính sách về NOXH, để mua, thuê mua NOXH, nhóm đối tượng thụ hưởng được cắt bớt điều kiện về cư trú, chỉ còn điều kiện về diện tích nhà ở và điều kiện về thu nhập.

Đánh giá cao những chính sách mới nổi bật của Luật Nhà ở (sửa đổi), ông Phan Đức Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhấn mạnh, với các quy định tại Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Nhà ở (sửa đổi), gần như sẽ đảm bảo quỹ đất để phát triển NOXH. Theo ông Phan Đức Hiếu, những quy định phù hợp với thực tiễn, đồng bộ với hệ thống pháp luật của Luật sẽ thúc đẩy quá trình thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước trong việc phát triển nhà ở cho người dân.

Sẽ đề xuất Luật có hiệu lực sớm hơn 6 tháng

Luật Nhà ở (sửa đổi) sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2025. Tuy nhiên, để sớm đưa những chính sách tốt đẹp về nhà ở nói chung và NOXH nói riêng đi vào cuộc sống, Chính phủ đã chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ ban hành văn bản hướng dẫn và đảm bảo chất lượng. Trên cơ sở đó, Chính phủ sẽ trình Quốc hội cho phép thi hành Luật Nhà ở (sửa đổi) sớm hơn, có thể là từ tháng 7/2024, cùng với Luật Đất đai (sửa đổi) và Luật Kinh doanh nhà ở (sửa đổi).

Ông Hà Quang Hưng cho biết, hiện Bộ Xây dựng đang tập trung hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở (sửa đổi), trong đó có Dự thảo Nghị định quy đinh chi tiết một số điều về phát triển và quản lý NOXH; nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập trong thực tiễn phát triển và quản lý NOXH; tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, đơn giản hóa thủ tục hành chính và bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Để các quy định mới về NOXH đảm bảo tính khả thi và nhanh chóng đi vào cuộc sống, các đại biểu cho rằng, cần nhận diện, đánh giá các tác động của các quy định này đến chủ trương phát triển nhà ở cho người dân.

Chia sẻ băn khoăn, lo lắng của nhiều người dân đang tìm hiểu để mua NOXH, bà Trần Hồng Nguyên - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội dẫn chứng, Luật Nhà ở (sửa đổi) đã xóa bỏ nhiều quy định không cần thiết, chỉ còn 2 điều kiện để được hưởng chính sách hỗ trợ về NOXH là nhà ở và thu nhập. Thế nhưng, việc lấy xác nhận về nhà ở tại các cấp phường, xã đang rất khó khăn. Lý do là người có thẩm quyền xác nhận không có thông tin do hệ thống liên thông về sở hữu nhà ở chưa đầy đủ. Do đó, bà Nguyên đề nghị, khi xây dựng Nghị định, Thông tư hướng dẫn phải rất chi tiết để tạo thuận lợi cho người dân.

Khi xây dựng các Nghị định, Thông tư hướng dẫn thi hành Luật phải có những quy định để các chính sách đã được Quốc hội thông qua phải đi vào thực tiễn một cách thông suốt, tránh tạo những rào cản kỹ thuật phát sinh trong quá trình thực thi khiến mục tiêu không đạt như kỳ vọng.

Bà Trần Hồng Nguyên - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội

Bên cạnh đó, bà Trần Hồng Nguyên cũng nhấn mạnh vai trò, trách nhiệm của chính quyền địa phương, bởi việc thực thi khả thi hay không phụ thuộc rất nhiều vào khâu tổ chức của địa phương. “Khi đã có chính sách tốt, Bộ Xây dựng cần sâu sát, đồng hành, hướng dẫn cho các địa phương về quy hoạch, cách làm để đáp ứng kỳ vọng, hiện thực hóa mục tiêu có 1 triệu căn hộ NOXH trong giai đoạn 2021-2030” - bà Trần Hồng Nguyên nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, ông Lê Cao Tuấn - Phó Viện Trưởng Viện Nghiên cứu đô thị và Phát triển hạ tầng, nguyên Phó Trưởng Văn phòng Thường trực Ban chỉ đạo Trung ương về Chính sách nhà ở và Thị trường bất động sản - nhấn mạnh, điều quan trọng vẫn là sự phù hợp giữa chính sách với thực tiễn, giữa quy định pháp luật với diễn biến thị trường. “Hy vọng rằng với những điều chỉnh tích cực, các nhà đầu tư sẽ yên tâm đầu tư vào NOXH cũng như hình thành phân khúc riêng về NOXH, mang ý nghĩa an sinh xã hội sâu sắc”.

Từ góc độ doanh nghiệp đã và đang đầu tư nhiều dự án NOXH, ông Trương Anh Tuấn - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Tư vấn - Thương mại - Dịch vụ Địa ốc Hoàng Quân rất kỳ vọng thời hạn hiệu lực của Luật sẽ được đẩy lên sớm trước 6 tháng cùng với Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản. “Việc sớm đưa Luật vào cuộc sống có ý nghĩa cực kỳ quan trọng không chỉ cho người dân, doanh nghiệp và xã hội mà còn là “cú huých” rất quan trọng cho nền kinh tế trong năm 2024 này” - ông Trương Anh Tuấn nhấn mạnh.

Đ. KHOA