Sử dụng cát biển thay cát sông có “đánh cược” với môi trường?
Đầu tư - Ngày đăng : 11:18, 04/06/2024
Vật liệu cát, đá, sỏi sẽ không phải thực hiện thủ tục cấp phép mỏ
Là đại biểu đầu tiên đặt câu hỏi chất vấn, đại biểu Đặng Bích Ngọc (Đoàn Hòa Bình) cho biết, thời gian qua, để giải quyết khó khăn trong khai thác khoáng sản, nhất là vật liệu san lấp các công trình giao thông trọng điểm, Quốc hội đã cho phép áp dụng cơ chế đặc thù để xử lý vấn đề này.
Để giải quyết căn cơ khó khăn, vướng mắc trên, đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết cần luật hóa nội dung này thế nào nhằm đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, tạo sự thống nhất, chủ động cho chính quyền địa phương tổ chức thực hiện?
Trả lời câu hỏi của đại biểu, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, thời gian vừa qua, với cơ chế đặc thù của Quốc hội, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng chính phủ, sự đồng lòng của các địa phương nên đến nay đã thực hiện cơ chế đặc thù về việc cấp vật liệu san lấp cho các dự án trọng điểm quốc gia, dự án cao tốc.
Chính phủ cũng ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai; đồng thời chỉ đạo và Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành các hướng dẫn về vật liệu xây dựng cho các dự án. Nhờ vậy, đến nay, tiến độ của các dự án này đều đạt và vượt tiến độ, yêu cầu đề ra.
Khẳng định, cơ chế đặc thù của Quốc hội đã được triển khai rất hiệu quả, để luật hóa nội dung này, Bộ trưởng nêu rõ, theo Luật hiện hành thì quy trình cấp mỏ của các vật liệu san lấp này giống như kim loại quý, chưa được phân loại, phân nhóm.
Để xử lý vấn đề này, Bộ Tài nguyên và Môi trường là cơ quan chủ trì soạn thảo trình Chính phủ trình Quốc hội Luật Địa chất và khoáng sản, trong đó đã phân loại 4 nhóm khoáng sản gồm: kim loại quý, vật liệu xây dựng cao cấp, vật liệu xây dựng thông thường và vật liệu đất, đá, sỏi. “Trong đó, vật liệu đất, đá, sỏi sẽ được phân cấp triệt để cho các địa phương và không phải cấp phép mỏ mà chỉ cần đăng ký, sau đó nộp nghĩa vụ thuế theo quy định” - Bộ trưởng nêu rõ.
Lo ngại việc sử dụng cát biển làm vật liệu xây dựng ảnh hưởng đến môi trường
Cũng liên quan đến vấn đề nguyên vật liệu cho các dự án, đại biểu Trần Kim Yến (Đoàn TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, trong bối cảnh thiếu cát sông để thực hiện các dự án, nhất là các dự án đặc biệt quan trọng như dự án làm đường cao tốc thì phương án dùng cát biển để thay thế là một hướng tìm kiếm.
“Tuy nhiên, việc thay thế có điều kiện khi mà chưa đáp ứng thì triển khai đại trà sẽ đánh cược với môi trường. Nhiều vấn đề đặt ra làm hàm lượng muối trong cát biển có ảnh hưởng đến môi trường xung quanh theo thời gian hay không? Có ý kiến cho rằng việc sử dụng cát biển thay cát sông còn là mang mặn vào giữa cánh đồng lũ, trũng, cao trình thấp, nền đất yếu, nhất là trong tình trạng xâm nhập mặn ngày càng phức tạp và khó lường như hiện nay” - đại biểu nói và đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp trước mắt và lâu dài để có đủ nguyên vật liệu cho các dự án nhưng không làm ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, đảm bảo được an ninh nguồn nước?
Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, việc sử dụng vật liệu cát cho các dự án trọng điểm quốc gia, đặc biệt là dự án đường cao tốc rất khó khăn. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài nguyên môi trường và các Bộ, ngành liên quan nghiên cứu việc sử dụng cát biển.
Hiện nay, dự án thí điểm của Bộ Giao thông vận tải đã sử dụng cát biển trong san lấp và xây dựng đường giao thông. Theo đánh giá của Hội đồng Bộ Giao thông vận tải thì quá trình thí nghiệm cho thấy có thể sử dụng cát biển để san lấp, thi công đến độ K95.
Bộ Tài nguyên và Môi trường được giao nhiệm vụ đánh giá trữ lượng, khu vực để lấy cát biển. Thời gian qua, Bộ đã hoàn thành xong Đề án đánh giá trữ lượng khu vực Sóc Trăng, với trữ lượng có thể lấy ngay là 145 triệu mét khối và cách bờ khoảng 20km, thân mỏ có chiều sâu khoảng 7m.
“Tuy nhiên, Bộ Tài nguyên môi trường khuyến cáo nếu lấy cát biển đó thì chỉ lấy khoảng 2m để hạn chế tối đa tác động đến môi trường” - Bộ trưởng nói.
Bộ trưởng khẳng định, hiện nay trữ lượng cát biển của nước ta rất lớn và hiện nay cát biển đã được sử dụng san lấp và sử dụng trong các khu kinh tế, khu công nghiệp và các dự án ven biển.
Đối với băn khoăn của đại biểu về vấn đề nhiễm mặn, Bộ trưởng cho biết, khi sử dụng cát biển chúng ta phải đánh giá tác động môi trường. Hiện nay, cát biển được sử dụng tốt nhất ở những khu vực đã có độ nhiễm mặn và phải bảo đảm không làm nhiễm mặn cho các vùng xung quanh. Như vậy, tùy theo công trình, dự án, tùy theo mức độ sẽ được đánh giá tác động đối với từng dự án với nguyên tắc không được để nhiễm mặn.
Khi cát biển được khai thác đưa vào làm vật liệu xây dựng thì Bộ Xây dựng cũng sẽ có quy chuẩn, tiêu chuẩn, quy định cụ thể như đưa vào công trình như thế nào, đưa vào những công trình nào, ở đâu? - Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nêu rõ.