Đề xuất mở rộng phạm vi chi trả cho người tham gia bảo hiểm y tế

Hướng đến phòng ngừa bệnh tật từ sớm, từ xa

Đánh giá của Bộ Y tế cho thấy, sau 15 năm triển khai thực hiện, Luật BHYT đã thật sự đi vào cuộc sống, khẳng định tính đúng đắn, tính phù hợp và đạt được nhiều kết quả quan trọng. Cùng với số lượng người tham gia BHYT đã đạt 93,35% dân số (tính đến ngày 31/12/2023) thì quyền lợi của người tham gia BHYT cũng được điều chỉnh phù hợp, đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh (KCB).

Cùng với đó, phạm vi quyền lợi của người tham gia BHYT được bảo đảm. Hiện nay, phạm vi được hưởng của người có thẻ BHYT hiện khá toàn diện, bao gồm các dịch vụ KCB, phục hồi chức năng, khám thai định kỳ, sinh con, sàng lọc, chẩn đoán sớm một số bệnh... Nhiều dịch vụ kỹ thuật cao, chi phí lớn cũng được hưởng như: can thiệp tim mạch, phẫu thuật nội soi, MRI, CT, PET-CT... Nhiều chuyên gia khẳng định, gói quyền lợi BHYT của Việt Nam được các tổ chức quốc tế đánh giá là khá rộng rãi so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới.

Tuy nhiên, một số dịch vụ y tế thuộc phạm vi KCB nhưng chưa được quy định trong phạm vi hưởng BHYT như: quản lý sức khỏe, khám, chẩn đoán đánh giá nguy cơ, tình trạng sức khoẻ và điều trị sớm một số bệnh, khám sức khỏe định kỳ, điều trị tật khúc xạ, kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, vật tư y tế hỗ trợ sử dụng trong phục hồi chức năng, dinh dưỡng điều trị …

Trong khi đó, người dân ít có thói quen hoặc không đủ điều kiện thường không đi khám sức khỏe hoặc chẩn đoán sớm, chỉ đến khi có bệnh, bệnh tiến triển mới tới cơ sở y tế, nên hiệu quả chăm sóc sức khỏe chưa cao, tỷ lệ mắc bệnh gia tăng, tạo gánh nặng và tốn kém về đầu tư cho hệ thống KCB, không bảo đảm nguyên tắc phòng ngừa bệnh tật từ xa, từ sớm. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến tỷ lệ chi tiền túi của người dân cho chăm sóc sức khỏe còn cao, đến 43%.

Nhằm bảo đảm quyền lợi của người tham gia BHYT và góp phần giảm tỷ lệ chi tiền túi cho chăm sóc y tế của người dân, đồng thời, góp phần tạo niềm tin và thu hút người dân tham gia BHYT, Bộ Y tế đưa ra phương án mở rộng thêm phạm vi quyền lợi KCB BHYT đối với một số bệnh, đối tượng căn cứ vào khả năng cân đối của Quỹ BHYT và yêu cầu KCB của người dân.

Theo đề xuất, các dịch vụ sẽ được mở rộng, bao gồm: Khám, chẩn đoán đánh giá nguy cơ, tình trạng sức khỏe và điều trị sớm một số bệnh để ngăn ngừa sự xuất hiện, tiến triển của bệnh theo danh mục bệnh do Bộ trưởng Y tế ban hành (ung thư cổ tử cung; tăng huyết áp; đái tháo đường; viêm gan C, B; ung thư vú); điều trị lác, cận thị và tật khúc xạ của mắt cho người dưới 18 tuổi (hiện chỉ thanh toán cho trẻ em dưới 6 tuổi); khám sức khỏe định kỳ cho một số đối tượng: trẻ em dưới 6 tuổi, hưu trí, người tham gia BHYT tự đóng; bổ sung dịch vụ chẩn đoán, sàng lọc sơ sinh (Thalassemia trước sinh, suy giáp)...

Mang lại giá trị kinh tế lớn

Theo đánh giá, việc mở rộng phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT sẽ mang lại giá trị kinh tế lớn, tiết kiệm chi cho Quỹ BHYT do phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời, từ đó giúp giảm chi phí điều trị ở giai đoạn muộn. Bởi khi bệnh nặng kèm theo các biến chứng, phải sử dụng thuốc đặc trị, các kỹ thuật chẩn đoán, cận lâm sàng có chi phí cao.

Đồng thời, việc chẩn đoán và điều trị sớm còn giúp tiết kiệm chi phí ngân sách chi cho hoạt động phòng bệnh và chi phí để giải quyết các vấn đề sức khoẻ, xã hội.

Theo tính toán của Viện Chiến lược và Chính sách y tế, nếu sàng lọc đái tháo đường tuýp 2 sẽ tiết kiệm được cho Quỹ BHYT trung bình 162,3 tỷ đồng/năm trong 10 năm đầu tiên triển khai. Đối với sàng lọc tăng huyết áp sẽ tiết kiệm được cho Quỹ BHYT trung bình 1.216,8 tỷ đồng/năm trong 10 năm đầu tiên triển khai.

Hay với sàng lọc Thalassemia, các nghiên cứu cho thấy chỉ cần đầu tư khoảng 15,5 triệu đồng cho sàng lọc và tiến hành đình chỉ thai kỳ phù hợp đối với một thai bị Thalassemia, sẽ tiết kiệm được chi phí điều trị 786,5 triệu đồng cho 30 năm sau đó nếu trẻ mắc bệnh được sinh ra…

Bộ Y tế cho biết, với việc mở rộng phạm vi chi trả, Quỹ BHYT sẽ tăng chi cho việc bổ sung quyền lợi trong giai đoạn 3 năm đầu khi triển khai, nhưng lại có thể bù đắp bằng việc tiết kiệm chi phí điều trị bệnh nặng, kỹ thuật cao, chi phí lớn; vì chi phí điều trị thường cao hơn gấp nhiều lần chi phí chẩn đoán sớm.

Đối với người dân, giải pháp mở rộng chẩn đoán và điều trị sớm một số bệnh giúp tăng khả năng bảo đảm tài chính cho người dân, nhờ phát hiện và điều trị sớm giúp tiết kiệm chi phí điều trị, đi lại, tạm trú so với khi bệnh nặng, giảm chi phí đồng chi trả của người bệnh.

“Khi so sánh giữa tác động tích cực và tác động tiêu cực về kinh tế thì các tác động tích cực của giải pháp mang lại nhiều giá trị bền vững, các tác động tiêu cực là chi phí cần thiết và có thể bù đắp bằng các giá trị tích cực” - Bộ Y tế đánh giá.

Trên thực tế, trong bối cảnh gánh nặng bệnh tật do bệnh không lây nhiễm ngày càng gia tăng ở nước ta, việc điều chỉnh phạm vi quyền lợi, đưa thêm một số dịch vụ chẩn đoán, phát hiện sớm bệnh tật, bổ sung phạm vi chi trả BHYT đối với một số dịch vụ, sản phẩm dùng trong KCB là cần thiết. Tuy nhiên, việc điều chỉnh phạm vi quyền lợi của người tham gia BHYT cần đáp ứng nhu cầu của người dân; đồng thời cần phù hợp với mức đóng BHYT nhằm sử dụng có hiệu quả và bảo đảm tính bền vững Quỹ BHYT.

Đ. KHOA