Kinh tế Việt Nam: Triển vọng tăng trưởng tích cực, cân bằng giữa cơ hội và rủi ro
Kinh tế - Ngày đăng : 14:09, 26/08/2024
Nhiều động lực cho tăng trưởng nửa đầu năm
Nhìn lại diễn biến kinh tế nửa đầu năm nay, các chuyên gia của WB đánh giá: GDP của Việt Nam tăng trưởng 6,4% trong nửa đầu năm 2024 (so cùng kỳ năm trước), cao hơn mức tăng trưởng 5% trong nửa đầu năm 2023, nhờ xuất khẩu các mặt hàng chế tạo chế biến được phục hồi, cũng như mức đầu tư và tiêu dùng cao hơn. Xuất nhập khẩu hàng hóa tăng nhanh hơn hơn so với dự báo cho nửa đầu năm 2024 nhờ sức cầu bên ngoài mạnh hơn, trong đó, xuất khẩu và nhập khẩu tăng lần lượt 16,9% và 17% (so cùng kỳ năm trước).
Trên phương diện sản xuất, các lĩnh vực chế tạo chế biến, các ngành dịch vụ liên quan đến xuất khẩu và du lịch đạt mức tăng trưởng cao. Sản lượng công nghiệp chế tạo chế biến tăng trưởng 7% (so cùng kỳ năm trước) trong nửa đầu năm 2024 trên nền xuất phát điểm thấp, là động lực tăng trưởng cho năm 2024, đóng góp 1/4 tăng trưởng GDP. Dịch vụ tiếp tục đóng góp trên một nửa cho tăng trưởng GDP, tăng đến 7,4% (so cùng kỳ năm trước) trong nửa đầu năm 2024.
Báo cáo điểm lại tháng 8/2024 của WB cho biết: Tuy vẫn đang hồi phục nhưng chi tiêu của người tiêu dùng vẫn dừng ở mức thấp hơn so với trước đại dịch. Tăng trưởng đầu tư của khu vực tư nhân có cải thiện trong nửa đầu năm 2024, nhưng vẫn thấp hơn so với mức tăng trưởng trước đại dịch COVID. Xuất khẩu các mặt hàng chế tạo chế biến phục hồi đã góp phần giúp đầu tư tăng lên.
Vị thế cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam suy giảm do dòng vốn ra nước ngoài phi chính thức tăng lên mặc dù tài khoản vãng lai và tài khoản tài chính ghi nhận thặng dư. Tài khoản vãng lai đạt thặng dư đáng kể, nhờ kết quả tích cực của hoạt động ngoại thương.
Mặc dù vậy, chênh lệch lãi suất giữa trong và ngoài nước vẫn duy trì và đồng USD mạnh lên trong nửa đầu năm 2024 khiến dòng vốn phi chính thức bị chảy ra nước ngoài mạnh hơn, dẫn đến cán cân thanh toán quốc tế ghi nhận thâm hụt.
Ngân hàng Nhà nước thực hiện các biện pháp bao gồm can thiệp trên thị trường ngoại hối và thắt chặt thanh khoản nhằm giảm áp lực lên tỷ giá đồng Việt Nam. Lạm phát tăng lên 4,3% (so với cùng kỳ năm trước) vào tháng 6/2024 do giá lương thực thực phẩm bị đẩy lên.
Kinh tế đang phục hồi, tăng trưởng tín dụng có cải thiện, tuy nhiên, chất lượng tài sản ngân hàng vẫn là quan ngại lớn. Trong khi đó, thị trường trái phiếu doanh nghiệp có dấu hiệu phục hồi.
Ngân sách nhà nước ghi nhận bội thu 4,2% GDP trong nửa đầu năm 2024, so với 1,5% trong nửa đầu năm 2023, do thu ngân sách cao hơn và chi ngân sách giảm. Thu ngân sách tăng đến 19,5%.
Tăng trưởng kinh tế có thể đạt 6,1% trong năm 2024
WB dự báo: Triển vọng kinh tế của Việt Nam là tích cực, với cơ hội và rủi ro nhìn chung ở thế cân bằng. Nền kinh tế Việt Nam có thể tăng trưởng 6,1% trong năm 2024, sau đó lên đến 6,5% trong các năm 2025-2026.
Trong điều kiện nền kinh tế chưa quay lại lộ trình tăng trưởng trước đại dịch, cần đẩy mạnh đầu tư công để vừa kích cầu ngắn hạn, đồng thời góp phần giải quyết vấn đề thiếu hụt hạ tầng – đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng, giao thông và logistics – vốn đang là những nút thắt cản trở tăng trưởng. Bên cạnh đó, chất lượng tài sản của các ngân hàng cần được theo dõi sát sao. Các cải cách cơ cấu có vai trò sống còn để duy trì triển vọng tăng trưởng bền vững trong dài hạn.
Bà Dorsati Madani - Chuyên gia kinh tế cấp cao của WB
Theo WB, dự báo trên đã xét đến hiệu ứng xuất phát điểm cao hơn kể từ nửa cuối năm 2023 với giả định tăng trưởng xuất khẩu các mặt hàng chế tạo chế biến chững lại trong nửa cuối năm 2024, sau khi phục hồi 16,9% (so với cùng kỳ năm trước) trong nửa đầu năm 2024 và nhu cầu trên toàn cầu dự kiến chững lại năm 2024, nhất là tại Hoa Kỳ - thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.
Thị trường bất động sản cho thấy dấu hiệu phục hồi và dự báo sẽ xoay chiều vào cuối 2024 và đầu 2025 sau khi giải quyết được tình trạng đóng băng thị trường trái phiếu doanh nghiệp và Luật Đất đai có hiệu lực từ tháng 8/2024.
Trong điều kiện xuất khẩu tiếp tục tăng trưởng và bất động sản có dấu hiệu phục hồi, nhu cầu trong nước sẽ vững lên vào nửa cuối năm 2024 khi tâm lý nhà đầu tư và người tiêu dùng được cải thiện. Cân đối tài khoản vãng lai được dự báo vẫn duy trì thặng dư nhỏ. Đồng thời, Chính phủ đang quay lại củng cố cân đối ngân sách. Lạm phát dự báo sẽ giảm từ 4,5% năm 2024 xuống còn 3,5% năm 2026.
Tăng trưởng cao hơn dự kiến của kinh tế toàn cầu có thể thúc đẩy phục hồi bền vững cho lĩnh vực xuất khẩu của Việt Nam.
Chính sách tiền tệ nới lỏng hơn tại các nền kinh tế phát triển lớn đã được bắt đầu tại Ngân hàng Trung ương châu Âu và Ngân hàng Trung ương Anh quốc. Cùng với đó, Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ đang có tín hiệu về khả năng cắt giảm lãi suất vào tháng 9. Đây là những yếu tố có thể tiếp tục thúc đẩy tổng cầu ở các nền kinh tế phát triển và đẩy mạnh xuất khẩu của Việt Nam.
"Điều này cũng có thể góp phần làm giảm chi phí huy động tài chính trên toàn cầu và thu hẹp chênh lệch lãi suất giữa VND/USD, từ đó đem lại tác động tích cực lan tỏa cho ngành ngân hàng và khu vực tài chính ở Việt Nam" - Báo cáo của WB nhấn mạnh.
Trong nửa đầu năm nay, nền kinh tế Việt Nam được hưởng lợi do nhu cầu hàng xuất khẩu phục hồi. Để duy trì đà tăng trưởng từ nay đến cuối năm và các năm tới, các cấp có thẩm quyền cần tiếp tục cải cách thể chế, đẩy mạnh đầu tư công, đồng thời quản lý, giảm sát các rủi ro trong thị trường tài chính.
Ông Sebastian Eckardt - Trưởng Ban Kinh tế vĩ mô, Thương mại và Đầu tư khu vực Đông Á Thái Bình Dương
Tuy vậy, các chuyên gia của WB cũng chỉ ra rằng, một trong những rủi ro chính đối với tăng trưởng kinh tế là tăng trưởng kinh tế toàn cầu có thể thấp hơn dự kiến, nhất là tăng trưởng của những đối tác thương mại lớn của Việt Nam như Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu và Trung Quốc. Những diễn biến đó có thể ảnh hưởng đến xuất khẩu các mặt hàng chế tạo chế biến của Việt Nam và ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng.
Ngoài ra, đối với trong nước, sự mất ổn định của kinh tế vĩ mô có thể có tác động tiêu cực đến niềm tin của người tiêu dùng và các nhà đầu tư, ảnh hưởng đến tiêu dùng và đầu tư.
Một loạt vấn đề khác được bà Dorsati Madani - Chuyên gia kinh tế cấp cao của WB - lưu ý:“Thị trường bất động sản có thể hồi phục lâu hơn dự kiến, tác động xấu đến đầu tư của khu vực tư nhân. Nếu chất lượng tài sản của các ngân hàng tiếp tục yếu đi, năng lực cho vay của các ngân hàng có thể bị suy giảm. Việt Nam là một trong những quốc gia có nguy cơ dễ tổn thương nhất với biến đổi khí hậu trên thế giới. Thiên tai liên quan đến khí hậu ngày một gia tăng cũng có thể là một rủi ro tác động tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế”./.