Công khai kết quả kiểm toán: Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam còn một số tồn tại cần khắc phục

Cụ thể, thực hiện Quyết định số 511/QĐ-KTNN ngày 15/3/2024 của Tổng Kiểm toán nhà nước về việc kiểm toán Báo cáo tài chính, các hoạt động liên quan quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước năm 2023 của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam, Kiểm toán nhà nước (KTNN) đã tiến hành kiểm toán tại Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) từ ngày 18/3/2024 đến ngày 16/5/2024.

Kết quả kiểm toán cho thấy: Năm 2023, nhìn chung TKV và các đơn vị thành viên được kiểm toán hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD) theo Luật Doanh nghiệp và các văn bản quy phạm pháp luật có nội dung điều chỉnh phạm vi hoạt động của doanh nghiệp; thực hiện quản lý tài chính và sản xuất kinh doanh theo Điều lệ tổ chức và hoạt động, Quy chế tài chính của TKV và các quy chế, quy trình, quy định nội bộ. Tuy nhiên vẫn còn một số tồn tại cần khắc phục.

Còn tình trạng nợ phải thu khó đòi

Theo kết quả kiểm toán của KTNN, quản lý nợ phải thu, phải trả của TKV vẫn còn tình trạng nợ phải thu khó đòi, phải trích lập dự phòng tại 31/12/2023; một số trường hợp đối chiếu nợ phải thu, phải trả chưa đầy đủ; còn trường hợp chưa tuân thủ quy định nội bộ trong việc cho khách hàng nợ không có bảo lãnh ngân hàng; có đơn vị chưa ban hành quy chế quản lý nợ phải thu...

Về hàng tồn kho, kết quả kiểm toán cũng chỉ ra vẫn còn có trường hợp tồn kho lâu ngày chưa sử dụng hết, tồn kho cao hơn so với quy định nội bộ; chưa tiêu thụ và thu hồi được vốn đối với hàng tồn kho đã kiến nghị từ các năm trước; kiểm kê kho than tồn kho nhưng không đồng thời lấy mẫu xác định chất lượng than tồn kho theo từng chủng loại. Đơn cử, Công ty Nhiệt điện Đông Triều TKV - Chi nhánh Tổng công ty Điện lực TKV chưa thực hiện đo đạc kiểm kê xác định khối lượng tro bay, tro xỉ; chưa làm rõ nguyên nhân một số thiết bị khai thác, thiết bị vận tải có mức tiêu hao nhiên liệu thực tế cao hơn định mức của đơn vị...

Về tài sản cố định, vẫn còn tình trạng tài sản cố định đưa vào sử dụng nhưng chưa quyết toán giá trị, chưa hạch toán, kiểm kê theo dõi trên sổ kế toán kịp thời. Trong công tác xây dựng và thực hiện quy định nội bộ vẫn còn trường hợp một số máy móc thiết bị đưa vào trung đại tu vượt định ngạch sửa chữa thiết bị của đơn vị; chưa thực hiện gắn mã tài sản cố định; Biên bản kiểm kê tài sản không đầy đủ thông tin; còn có phân xưởng tuyển có công suất thực tế thấp hơn so với công suất thiết kế ....

Về chi phí, giá thành sản xuất kinh doanh, TKV cũng chưa ban hành đầy đủ các định mức kinh tế - kỹ thuật; chưa xây dựng, ban hành tỷ lệ hao hụt đối với công đoạn vận chuyển than theo từng loại phương tiện, độ ẩm thực tế áp dụng...

Về các khoản nộp ngân sách Nhà nước (NSNN), có đơn vị chưa kê khai thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với hàng quà tặng; tính thiếu thuế thu nhập cá nhân; thiếu phí bảo vệ môi trường; chưa loại trừ một số khoản chi phí khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp; tính thiếu thuế tài nguyên hoặc chưa kê khai quyết toán thuế tài nguyên theo quy định đối với một số loại khoáng sản;...

Qua kiểm toán đã tăng thu NSNN 109.951 triệu đồng, giảm thuế GTGT được khấu trừ 33 triệu đồng, giảm giá trị thanh, quyết toán các dự án được kiển toán 2.019 triệu đồng và xử lý khác các dự án được kiểm toán 5.936 triệu đồng.

Về việc mua sắm tài sản, hàng hóa, sửa chữa tài sản cố định, thuê ngoài cung cấp dịch vụ: Qua kiểm toán chọn mẫu một số gói thầu mua sắm hàng hóa, sửa chữa tài sản cố định, thuê ngoài cung cấp dịch vụ tại các đơn vị được kiểm toán cho thấy còn tồn tại trong công tác: lập kế hoạch và tổ chức mua sắm vật tư; lựa chọn hình thức mua sắm; lập dự toán, lập hồ sơ mời thầu; đăng tải thông tin, lựa chọn nhà cung cấp gửi thư mời chào giá, lựa chọn nhà thầu; nghiệm thu, thanh toán, thực hiện hợp đồng.

Một số khoản đầu tư tài chính chưa hiệu quả

Kết luận kiểm toán cũng chỉ rõ, về các khoản đầu tư tài chính dài hạn, Công ty mẹ TKV còn một số khoản đầu tư tài chính chưa và không hiệu quả (như khoản đầu tư vào Công ty cổ phần Cromit Cổ Định Thanh Hóa, Công ty liên doanh Alumina Campuchia - Việt Nam, Công ty TNHH Vinacomin Lào, Công ty cổ phần Sắt Thạch Khê, Công ty LD Khoáng sản Steung Treng,...). Tổng công ty Khoáng sản TKV - CTCP còn một số khoản đầu tư tài chính chưa chia cổ tức năm 2023 do lợi nhuận sau khi phân phối không đủ để chia cổ tức hoặc có lãi nhưng còn lỗ lũy kế.

Về khai thác tài nguyên khoáng sản, vẫn còn trường hợp trữ lượng thực tế khai thác chênh lệch tăng so với trữ lượng thiết kế bản vẽ thi công hoặc chưa hoàn thành thủ tục điều chỉnh giấy phép khai thác khoáng sản và nộp tiền cấp quyền đối với phần tài nguyên đã nâng cấp trữ lượng...

Về hồ sơ pháp lý của đất, KTNN chỉ ra hồ sơ pháp lý của một số diện tích đất còn chưa hoàn thiện hoặc còn vướng mắc, tồn tại chưa xử lý dứt điểm.

Việc tuân thủ pháp luật, chính sách, chế độ trong quản lý đầu tư xây dựng đối với 10 dự án xây dựng cơ bản được kiểm toán cho thấy:

Về công tác lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương, dự án đầu tư: Một số nội dung chưa thống nhất giữa thuyết minh Báo cáo nghiên cứu khả thi với quyết định phê duyệt dự án đầu tư; Dự án Khoang số 04 lập, phê duyệt tổng mức đầu tư chưa chính xác và sử dụng báo giá hết hiệu lực; dự án Khai thác mỏ Nhân Cơ chưa tiến hành lấy ý kiến của cơ quan chuyên môn về thiết kế cơ sở.

Công tác lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế - dự toán: Dự án Khoang số 04 không có tài liệu khoan khảo sát địa chất bổ sung làm cơ sở cho việc xác định các mặt cắt địa chất của khu vực đào đá; một số gói thầu tính dự toán chưa phù hợp do chưa cập nhật giá gói thầu trong thời hạn 28 ngày trước thời điểm mở thầu (Công ty than Hạ Long), khối lượng chưa phù hợp so với bản vẽ thiết kế và điều chỉnh lại mã định mức cho đúng thuyết minh thiết kế bản vẽ thiết kế thi công (Công ty tuyển than Cửa Ông).

Trong công tác lựa chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng, vẫn còn có gói thầu có thời gian bắt đầu tổ chức lựa chọn nhà thầu chậm so với yêu cầu trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu được duyệt; hồ sơ mời thầu tại dự án Khai thác mỏ Nhân Cơ đưa ra một số yêu cầu cụ thể nhưng chưa thuyết minh rõ cơ sở, căn cứ.

Về quản lý tiến độ, một số dự án được kiểm toán đều thực hiện chậm tiến độ so với kế hoạch ban đầu dẫn đến phải điều chỉnh tiến độ thực hiện.

Trong công tác quản lý chất lượng, nghiệm thu, KTNN cũng đưa ra một số hạn chế như: Đề nghị kiểm tra công tác nghiệm thu đưa vào sử dụng còn chậm hoặc chưa thực hiện (dự án Khoang số 04 và dự án Khai thác mỏ Nhân Cơ); Gói thầu số 04 của dự án Khai thác mỏ Nhân Cơ còn thực hiện thực hiện khảo sát và nghiệm thu trước khi hợp đồng được ký kết.

Công tác chấp hành chế độ quản lý tài chính, kế toán cũng vẫn tồn tại một số bất cập như: Dự án Đầu tư thiết bị phục vụ sản xuất năm 2022 của Công ty than Cao Sơn chưa thực hiện đánh giá, xác định giá trị phế liệu có thể thu hồi là các thùng xe của các xe cải hoán sau khi tháo dỡ; Dự án Khoang số 04 kê khai và nộp phí bảo vệ môi trường chưa bao gồm hệ số tính chi phí theo phương pháp khai thác; thực hiện lập, phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành chậm (dự án Khoang số 04 và dự án Khai thác mỏ Nhân Cơ).

Lê Minh