Tạo “sức đề kháng” với thông tin xấu, độc

Xây dựng các trung tâm chống tin giả

Chất vấn Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng, nhiều đại biểu Quốc hội nêu lên vấn nạn tin giả, tin xấu, độc ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội và đời sống người dân.

Đại biểu Nguyễn Duy Thanh (Đoàn Cà Mau) nêu, trong những năm qua, sự phát triển của mạng xã hội kéo theo tình trạng tin giả, tin sai sự thật gây nhiễu loạn, tạo ra những hệ lụy tiêu cực, bức xúc trong dư luận và xã hội, vừa cạnh tranh khốc liệt với báo chí chính thống cả về thông tin và doanh thu.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết với vai trò quản lý nhà nước, Bộ trưởng có phương án nào để quản lý mạng xã hội?

Trả lời chất vấn của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, vấn đề quản lý mạng xã hội chống tin giả, tin sai sự thật là vấn đề không chỉ ở Việt Nam mà mang tính toàn cầu.

Đưa ra một số những giải pháp cho vấn đề này, Bộ trưởng cho biết, vấn đề đầu tiên là hoàn thiện thể chế. Trước đây, chúng ta mới quy định xử lý các cá nhân sử dụng mạng xã hội khi đưa thông tin sai sự thật, tin giả. Trong một nghị định ban hành mới đây, chúng ta đã đưa vấn đề xử lý các nền tảng xã hội khi vi phạm luật pháp hiện nay.

Theo Bộ trưởng, trước đây, chúng ta cho rằng, đây là trách nhiệm quản lý nhà nước nhưng thực ra trách nhiệm lớn phải là các nền tảng xã hội.

“Họ có không gian riêng, họ có thuê bao riêng với hàng chục triệu, hàng trăm triệu hoặc hàng tỷ người dùng. Họ phải có trách nhiệm rà quét, phát hiện, tự động gỡ bỏ các thông tin sai sự thật và thông tin xấu, độc” - Bộ trưởng nói.

Giải pháp tiếp theo được Bộ trưởng đưa ra là công tác truyền thông. Theo Bộ trưởng, chúng ta sống trong thế giới thực hàng chục nghìn năm mà vẫn còn rất nhiều tồn tại, không gian mới là không gian số mới được khoảng 10 năm, 20 năm - mới lạ với tất cả chúng ta. Bởi vậy, vấn đề đặt ra là cần truyền thông để mọi người có kỹ năng số, biết sử dụng các nền tảng số, có khả năng đề kháng trên không gian số.

“Đào tạo không chỉ cho chúng ta mà đào tạo cho cả thế hệ tương lai, tức là các em học sinh trong trường phổ thông” - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Hiện nay, Bộ Thông tin và Truyền thông đã thành lập và đưa vào vận hành Trung tâm Tin giả quốc gia để khi người dân bị ảnh hưởng bởi tin sai, tin xấu, độc, họ có chỗ, có nơi để phản ánh và đề nghị giúp đỡ. Gần đây, các địa phương bắt đầu hình thành các trung tâm để chống tin giả, tin sai sự thật ở mức địa phương.

Xử lý nghiêm không cần xem xét đến hậu quả để tăng sức răn đe

Cùng tham gia giải trình làm rõ vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang khẳng định, tin giả, tin sai sự thật gây hậu quả khôn lường, gây nhiều hệ lụy nghiêm trọng, đang trở thành mối đe dọa lớn đối với tình hình kinh tế - xã hội, thậm chí đe dọa trực tiếp đến chủ quyền quốc gia và an ninh toàn cầu.

Các hành vi vi phạm pháp luật phổ biến trên mạng xã hội hiện nay như: hành vi gây tạo dựng làm tán phát, đăng tải, chia sẻ, lưu trữ tin giả, tin sai sự thật; xuyên tạc chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước, phá hoại khối đại đoàn kết; xuyên tạc, bôi nhọ, hạ uy tín của các tổ chức, cá nhân, gây những thông tin hoang mang, ảnh hưởng tới sức khỏe, đời sống, sinh hoạt của nhân dân, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp, ảnh hưởng đến uy tín, danh dự của các tổ chức, cá nhân…

Bên cạnh đó, một số đối tượng lợi dụng chức năng phát trực tiếp trên nền tảng mạng xã hội để phát ngôn, tuyên truyền những nội dung chứa tin giả, tin sai sự thật, tác động tiêu cực tới tâm trạng xã hội và tình hình an ninh trật tự.

Hệ lụy của tin giả cũng ảnh hưởng tới phát triển kinh tế, đặc biệt đối với thị trường chứng khoán, tài chính bất động sản; có những thông tin gây thiệt hại vốn hóa nhiều nghìn tỷ đồng trên thị trường chứng khoán.

Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang

Ngoài ra, theo ông Quang, trên mạng xã hội còn nổi lên một số các hành vi đáng chú ý khác như hành vi lập, sử dụng hội nhóm tiêu cực, tác động gây nhận thức lệch lạc, kích động những hành vi lệch chuẩn, bạo lực, cổ súy những hủ tục mê tín dị đoan, đồi trụy, kích dục như đại biểu đã phản ánh; hành vi tạo lập hội nhóm để thông tin đối phó, kích động, phản kháng, chống đối lại lực lượng chức năng…

Về các giải pháp cho tình trạng này, Bộ trưởng Lương Tam Quang cho biết, trước hết là nắm tình hình, đấu tranh, xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật đối với các đối tượng thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng, mạng xã hội.

Theo Bộ trưởng, trách nhiệm pháp lý đối với các đối tượng đưa tin giả tin sai sự thật theo quy định của pháp luật hiện hành, có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự theo nghị định của Chính phủ và các điều của Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, mức xử phạt hành chính hiện nay chưa đủ sức răn đe (từ 5 đến 10 triệu đồng); thiếu những quy định mang tính định lượng cụ thể để xác định xử lý vi phạm hành chính hay truy cứu trách nhiệm hình sự đối với các hành vi đưa tin giả, tin sai sự thật trên không gian mạng.

Bộ trưởng dẫn chứng: Việc xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác đến mức độ nào thì được coi là nghiêm trọng, trong khi đó chỉ cần thực hiện hành vi bịa đặt hoặc lan truyền những điều biết rõ là sai sự thật, nhằm xúc phạm nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm của người khác thì đã đủ yếu tố cấu thành tội phạm.

Do vậy, trong kiến nghị xử lý, Bộ trưởng kiến nghị theo hướng xử lý không cần xem xét đến hậu quả xảy ra đối với những hành vi này để xử lý đủ sức răn đe.

Giải pháp khác được Bộ trưởng Bộ Công an đưa ra là đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, tin giả, tin sai sự thật; đồng thời, tuyên truyền định hướng dư luận ý thức cảnh giác của người dân, nhất là những người sử dụng mạng xã hội để tạo ra được “sức đề kháng” đối với tin giả, tin sai sự thật, nhất là những thông tin xuyên tạc, kích động để đấu tranh vạch trần thủ đoạn hoạt động của tội phạm trên không gian mạng, mạng xã hội.

“Nguyên tắc là không để cho bất cứ một tổ chức, cá nhân nào đưa thông tin giả, tin sai sự thật, gây ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội” - Bộ trưởng Lương Tam Quang nhấn mạnh.

Đ. KHOA