Bảo đảm công bằng trong tiếp cận thuốc bảo hiểm y tế

Cơ sở khám, chữa bệnh được sử dụng toàn bộ các thuốc trong danh mục

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, thuốc luôn là cấu phần quan trọng, chiếm tỷ lệ chi lớn trong tổng chi phí khám, chữa bệnh BHYT. Hiện nay, việc ban hành danh mục và quy định về thanh toán BHYT đối với thuốc đang được thực hiện theo Thông tư số 20/2022/TT-BYT.

Tuy nhiên, sau gần 2 năm triển khai, Thông tư số 20 đã bộc lộ một số vấn đề vướng mắc, đòi hỏi cần phải sửa đổi, bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế.

Đơn cử như, việc thanh toán đối với thuốc sử dụng trong khám, chữa bệnh từ xa và hỗ trợ khám, chữa bệnh từ xa. Hiện nay, Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023 đã quy định nhiều nội dung liên quan khám, chữa bệnh từ xa và hỗ trợ khám, chữa bệnh từ xa, song danh mục thuốc BHYT chưa có quy định về thanh toán BHYT đối với thuốc được sử dụng trong khám, chữa bệnh từ xa.

Ngày 16/11 vừa qua, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 37/2024/TT-BYT quy định nguyên tắc, tiêu chí xây dựng, cập nhật danh mục thuốc thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT. Thông tư sẽ có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2025. “Điều này góp phần xây dựng, cập nhật danh mục thuốc công khai, minh bạch, thường xuyên và hiệu quả"- Thứ trưởng Trần Văn Thuấn khẳng định.

Điểm đáng chú ý trong Thông tư số 37 là sửa đổi cấu trúc danh mục áp dụng đối với danh mục thuốc hóa dược và sinh phẩm được ban hành trong thời gian tới. Trong đó, bỏ các cột phân hạng bệnh viện sử dụng thuốc. Các cơ sở khám, chữa bệnh được sử dụng toàn bộ các thuốc trong danh mục, phù hợp với phạm vi hoạt động chuyên môn, hướng dẫn chẩn đoán và điều trị, không phân biệt hạng bệnh viện hay cấp chuyên môn kỹ thuật (trừ những trường hợp có ghi chú quy định, điều kiện về cơ sở khám bệnh, chữa bệnh hoặc cấp chuyên môn kỹ thuật hoặc yêu cầu chuyên môn về sử dụng thuốc).

Hiện danh mục thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ và chất đánh dấu thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT có 1.037 hoạt chất. Trong đó, bệnh viện hạng đặc biệt và hạng 1 được sử dụng toàn bộ danh mục hoạt chất này, trong khi đó bệnh viện hạng 2 sử dụng 991 hoạt chất, con số này ở hạng 3 và 4 chỉ là 756 hoạt chất và trạm y tế là 356. Điều này cho thấy có sự chênh lệch rất lớn giữa các hạng của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

Theo Bộ Y tế, quy định này sẽ khuyến khích cơ sở khám, chữa bệnh phát triển chuyên môn, kỹ thuật; thu hút nhân lực và khuyến khích phát triển năng lực của cán bộ y tế. Đặc biệt, quy định này sẽ tạo điều kiện phát triển cho y tế cơ sở do bảo đảm tính công bằng trong tiếp cận và chi trả BHYT đối với thuốc, góp phần hạn chế tình trạng người bệnh lựa chọn đi khám, chữa bệnh tại các cơ sở khám, chữa bệnh cấp chuyên môn kỹ thuật cao, giảm tình trạng quá tải tại cơ sở khám, chữa bệnh cấp chuyên môn kỹ thuật cao.

Bên cạnh đó, Thông tư số 37 đã bổ sung các quy định mới và sửa đổi một số quy định về hướng dẫn thanh toán thuốc để bảo đảm phù hợp với Luật Khám bệnh, chữa bệnh và tăng cường tiếp cận thuốc, linh hoạt trong hướng dẫn thanh toán cho người bệnh, tạo điều kiện cho cơ sở khám, chữa bệnh được chi trả những chi phí thuốc mà trước kia chưa được thanh toán do chưa có hướng dẫn cụ thể. “Điều này góp phần bảo đảm quyền lợi cho người tham gia BHYT, đồng thời tạo cơ chế tài chính thúc đẩy sự phát triển của các cơ sở khám, chữa bệnh” - Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nhấn mạnh.

Bổ sung thuốc mới vào danh mục được bảo hiểm y tế thanh toán

Bên cạnh quy định cơ sở khám, chữa bệnh được sử dụng toàn bộ các thuốc trong danh mục thuốc được BHYT chi trả, Bộ Y tế cũng đang tính đến việc thường xuyên cập nhật, bổ sung danh mục này nhằm đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh, giảm chi tiền túi của người dân.

Tại Hội thảo phổ biến Thông tư số 37/2024/TT- BYT và xin ý kiến danh mục thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ và chất đánh dấu thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT, diễn ra ngày 5/12, ông Đồng Huy Trường - Vụ BHYT (Bộ Y tế) cho biết, thực tế, thời gian qua danh mục này chậm cập nhật, chưa đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh của người tham gia BHYT. Nhiều thuốc mới, có hiệu quả điều trị chưa được đưa vào danh mục thuốc BHYT nên khi được kê đơn người bệnh phải tự chi trả. Điều này làm tăng cao tỷ lệ chi trả từ tiền túi.

Trước đó, đề cập đến vấn đề này tại nghị trường Quốc hội, các đại biểu Quốc hội chỉ ra rằng, việc chậm ban hành và ít cập nhật danh mục thuốc được BHYT chi trả sẽ ảnh hưởng tới cơ hội tiếp cận các phương thức điều trị mới, tiên tiến trên thế giới; đồng thời cũng ảnh hưởng đến quyền và lợi ích chính đáng của người dân, đặc biệt là những người có hoàn cảnh khó khăn, những người đang trông chờ vào BHYT để được khám bệnh, chữa bệnh. Do đó, danh mục này cần được cập nhật, bổ sung hàng năm.

Để khắc phục bất cập này, dự kiến, trong quý I/2025, Bộ Y tế sẽ xây dựng và ban hành Thông tư danh mục thuốc thay thế Thông tư số 20/2022/TT-BYT. Trong đó, Bộ sẽ tập trung rà soát, cập nhật quy định sử dụng thuốc theo hạng bệnh viện, tuyến chuyên môn kỹ thuật để phù hợp với cấp chuyên môn kỹ thuật theo quy định tại Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023.

Đồng thời, Bộ sẽ rà soát các thuốc đã có trong danh mục của Thông tư 20/2022/TT-BYT để xem xét điều chỉnh tỷ lệ, điều kiện thanh toán, bổ sung một số thuốc mới có hồ sơ đầy đủ, chuẩn bị kỹ lưỡng, chất lượng gửi về Bộ trước ngày 15/11/2024, đáp ứng tiêu chí theo quy định tại Thông tư số 37 và nhận được sự đồng thuận cao...

Đặc biệt, danh mục thuốc được BHYT chi trả sẽ được ban hành văn bản riêng để đảm bảo việc cập nhật được thường xuyên. Đại diện Vụ BHYT nhấn mạnh, cần đặt ra nguyên tắc thứ ba khi xây dựng cập nhật danh mục thuốc là bảo đảm quyền lợi của người tham gia BHYT, góp phần từng bước giảm tỷ lệ chi trả trực tiếp của người tham gia BHYT. Bên cạnh đó, tùy theo khả năng chi trả của Quỹ BHYT trong từng giai đoạn để có thể điều chỉnh thu hẹp hoặc mở rộng danh mục, tăng hoặc giảm tỷ lệ tỷ lệ thanh toán…

Đ. KHOA