Kiểm toán Báo cáo tài chính nhà nước: Nên hay không?
Xã hội - Ngày đăng : 10:00, 03/11/2016
(BKTO) - Báo cáotài chính (BCTC) nhà nước do Kho bạc Nhà nước (Bộ Tài chính) lập, đóng vai tròquan trọng trong việc góp phần nâng cao hiệu quả quản lý các nguồn lực tàichính của Nhà nước. Vậy Báo cáo này có cần được KTNN thẩm định, kiểm tra tínhđúng đắn, xác thực? Đó là câu hỏi từng được các chuyên gia, các đại biểu đặt ratại nhiều cuộc hội thảo lấy ý kiến góp ý cho Dự thảo Nghị định về BCTC nhà nướcgần đây.
Nâng cao hiệu quả quản lý các nguồn lực tài chính của Nhà nước
Điều 30 Luật Kế toán 2015 đã bổ sung các quy định cụ thể về BCTC nhà nước. Triển khai thi hành Luật này, Bộ Tài chính đã giao Kho bạc Nhà nước xây dựng Dự thảo Nghị định về BCTC nhà nước. Theo đó, Nghị định quy định về nội dung BCTC nhà nước; việc tổ chức thực hiện lập, công khai BCTCNN; trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị, địa phương trong việc cung cấp thông tin phục vụ việc lập BCTC nhà nước.
Theo đánh giá của Bộ Tài chính, các quy định, chế độ kế toán nhà nước hiện nay chủ yếu tập trung vào mục đích cung cấp các thông tin về quyết toán NSNN, mà chưa có báo cáo nào tổng hợp tình hình tài sản của Nhà nước, nguồn lực và các nghĩa vụ phải trả hiện tại và tiềm năng của Nhà nước. Vì thế, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền thiếu các thông tin đa chiều do kế toán tài chính nhà nước cung cấp để đánh giá hiệu quả chi NSNN, đầu tư công… Điều này dẫn đến các quyết sách đưa ra chưa thực sự hiệu quả. Nguyên nhân là do chưa có một khuôn khổ pháp lý cao, thống nhất để điều chỉnh một cách đồng bộ về công tác lập BCTC nhà nước. Bởi vậy, việc xây dựng Dự thảo Nghị định về BCTC nhà nước là phù hợp với thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý các nguồn lực tài chính của Nhà nước; đồng thời kế thừa và phát triển những mặt tích cực trong công tác kế toán nhà nước và đảm bảo chế độ kế toán, chế độ báo cáo kế toán từng bước phù hợp với thông lệ quốc tế.
Quy định kiểm toán BCTC nhà nước là phù hợp với quốc tế, nhưng cần có lộ trình để thực hiện Ảnh: TS
Có cần kiểm toán BCTC nhà nước?
Với nội dung, ý nghĩa quan trọng trên, nhiều ý kiến đề xuất bổ sung quy định kiểm toán đối với BCTC nhà nước để đảm bảo tính chính xác và trung thực của thông tin. Trước kiến nghị này, đại diện cơ quan soạn thảo, ông Nguyễn Hồng Hà - Tổng Giám đốc Kho bạc Nhà nước - lý giải: Do điều kiện tổ chức quản lý NSNN còn nhiều khó khăn nên Dự thảo Nghị định chưa đặt vấn đề kiểm toán đối với BCTC nhà nước. Nếu quy định ngay vấn đề này trong Dự thảo Nghị định thì dễ trùng với nội dung kiểm toán Báo cáo quyết toán NSNN mà KTNN đã và đang thực hiện. Cần thiết phải kiểm tra, kiểm soát đối với BCTC nhà nước; nhưng trong quá trình triển khai thực thi pháp luật, nội dung này sẽ được đưa vào sau.
Tuy nhiên, trên thực tế, khi đưa BCTC nhà nước ra thế giới, câu hỏi đầu tiên mà các tổ chức quốc tế quan tâm là Báo cáo này đã được kiểm toán chưa? Từ đây, đại diện Ngân hàng Thế giới (WB) kiến nghị, có thể chưa kiểm toán ngay đối với BCTC nhà nước nhưng cần phải xây dựng lộ trình để thực hiện.
Ở góc nhìn khác, PGS.TS Lê Huy Trọng - Vụ trưởng Vụ Pháp chế (KTNN) - cho rằng, BCTC nhà nước là một bộ phận cấu thành trong BCTC. Bên cạnh đó, theo Luật KTNN 2015, đơn vị được kiểm toán là tổ chức, cá nhân quản lý, sử dụng tài chính và tài sản công. Như vậy, BCTC, trong đó có BCTC nhà nước phải là đối tượng kiểm toán của KTNN.
Cùng quan điểm trên, đại diện Hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam (VAA) phân tích: Pháp luật hiện hành quy định Bộ Tài chính chịu trách nhiệm lập và kiểm tra việc lập BCTC nhà nước. Để tránh hiện tượng “vừa đá bóng vừa thổi còi”, Ban soạn thảo nên cân nhắc, bổ sung quy định kiểm toán đối với BCTC nhà nước nhằm đảm bảo tính chính xác, độ tin cậy của thông tin trong Báo cáo.
Quy định kiểm toán đối với BCTC nhà nước là đúng luật. Tuy nhiên, “kinh nghiệm quốc tế cho thấy, nhiều nước đã lập riêng một ủy ban hoặc hội đồng bao gồm đại diện các Bộ, ngành có liên quan để thẩm định BCTC nhà nước. Đây là vấn đề cần được Ban soạn thảo xem xét và tiếp cận trong trường hợp Dự thảo Nghị định chưa quy định về kiểm toán BCTC nhà nước”- Chủ tịch Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA) Phạm Sỹ Danh khuyến nghị.
NGỌC MAI