Bất động sản xanh: Chiến lược tạo lợi thế cạnh tranh bền vững cho doanh nghiệp
Kinh tế - Ngày đăng : 12:59, 09/05/2025
Phát triển bất động sản xanh mang lại “lợi ích kép”
Việt Nam đang phấn đấu mạnh mẽ để hiện thực hóa cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2025. Trong bối cảnh đó, BĐS - lĩnh vực chiếm tới khoảng 39% tổng lượng phát thải khí nhà kính (bao gồm quá trình xây dựng và vận hành công trình), cũng đang có những chuyển dịch tích cực nhằm đóng góp vào việc thực hiện mục tiêu quốc gia.
Việc phát triển các công trình xanh được giới chuyên gia trong ngành đánh giá là đem lại những “lợi ích kép” cho DN địa ốc, bởi không chỉ đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường mà còn tạo lợi thế cạnh tranh bền vững khi nhu cầu mua BĐS xanh của người tiêu dùng và nhà đầu tư đang gia tăng.
Theo đó, trong bối cảnh các thành phố lớn của Việt Nam liên tiếp nằm trong top những thành phố ô nhiễm nhất thế giới, người dân, đặc biệt là người trẻ ngày càng quan tâm đến không gian sống xanh khi lựa chọn nhà ở. Theo kết quả khảo sát của kênh thông tin BĐS Batdongsan.com.vn về tâm lý khách hàng cuối năm 2024 cho thấy, 86% người tham gia khảo sát quan tâm đến việc mua một ngôi nhà xanh và 88% người sẵn sàng trả thêm tiền cho ngôi nhà xanh.
Không chỉ người tiêu dùng trong nước, các nhà đầu tư quốc tế, nhất là từ các thị trường phát triển như châu Âu, cũng đặt tiêu chí ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) lên hàng đầu trong các quyết định rót vốn. Điều này mở ra cơ hội lớn cho các chủ đầu tư BĐS tại Việt Nam nếu tiên phong phát triển các dự án xanh, trung hòa carbon, không chỉ để đón đầu xu hướng thị trường mà còn để thu hút nguồn vốn quốc tế.
Bên cạnh việc đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng và nhà đầu tư, ông Nguyễn Văn Đính – Chủ tịch Hội Môi giới BĐS Việt Nam (VARS) – cho biết, so với việc phát triển các dự án BĐS thông thường, việc phát triển các dự án xanh còn giúp các chủ đầu tư hưởng lợi về mặt chính sách khi Nhà nước đã và đang có nhiều hành động đồng bộ để thúc đẩy phát triển công trình xanh.
Cụ thể, Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 đã xác định “phát triển đô thị xanh, thông minh, phát thải thấp” là một trong các định hướng chủ đạo. Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng cũng đang từng bước hoàn thiện hành lang pháp lý về công trình xanh thông qua các tiêu chuẩn kỹ thuật mới và cập nhật quy chuẩn xây dựng theo hướng tiết kiệm năng lượng, sử dụng vật liệu bền vững và thích ứng biến đổi khí hậu. Một số địa phương như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng… đã đưa tiêu chí công trình xanh vào điều kiện xét duyệt quy hoạch, cấp phép xây dựng đối với các dự án nhà ở xã hội, khu đô thị mới và trung tâm thương mại.
Về tài chính, các chủ đầu tư thực hiện dự án xanh có thể tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi thông qua các chương trình tài chính khí hậu, trái phiếu xanh, hoặc các gói hỗ trợ kỹ thuật từ các tổ chức quốc tế như Tổ chức Tài chính Quốc tế IFC (thành viên của Ngân hàng Thế giới), Tổ chức Hợp tác quốc tế Đức (GIZ), Cơ quan phát triển Pháp (AFD)... Điều này không chỉ giúp giảm chi phí đầu tư ban đầu mà còn tạo điều kiện thuận lợi trong tiếp cận nhà đầu tư chiến lược, đặc biệt là các quỹ đầu tư ESG.
Về lợi ích kinh tế, theo ông Đính, thực tế cũng cho thấy, các dự án BĐS đạt tiêu chuẩn xanh có khả năng giữ giá tốt hơn trên thị trường thứ cấp. Các dự án nhà ở đạt chứng chỉ xanh ghi nhận mức tăng giá ổn định và khả năng giữ giá tốt hơn trong giai đoạn thị trường biến động. Theo Hội đồng Công trình xanh Thế giới (WorldGBC), các công trình xanh có thể giúp tăng giá trị tài sản tổng thể lên đến 7% trong vòng 5 năm.
Ngoài ra, việc đầu tư vào công trình xanh còn đem lại hiệu quả kinh tế rõ rệt với thời gian thu hồi vốn nhanh, chi phí vận hành thấp. Dữ liệu từ hệ thống chứng chỉ công trình xanh phổ biến hiện nay cho thấy, mức chi phí tăng thêm cho một dự án xanh thường dao động trong ngưỡng hợp lý và có thể được thu hồi trong thời gian ngắn.
Cụ thể, theo Tổ chức Tài chính Quốc tế IFC – đơn vị phát triển hệ thống chứng chỉ EDGE, chi phí đầu tư tăng thêm cho công trình đạt chứng chỉ EDGE chỉ dao động khoảng 2% - 3%, thời gian thu hồi vốn trung bình là 3 năm, với mức tiết kiệm tối thiểu 20% năng lượng và nước trong quá trình vận hành.
Tương tự, chứng chỉ LEED – do Hội đồng Công trình xanh Hoa Kỳ (USGBC) vận hành ghi nhận chi phí tăng thêm từ 1,5 - 8%, thời gian hoàn vốn từ 1,5 - 6 năm, cùng mức tiết kiệm năng lượng lên đến 30 - 40%.
Gia tăng chính sách ưu đãi để thúc đẩy phát triển bất động sản xanh
Với sự quan tâm của các chủ đầu tư, trong những năm gần đây số lượng công trình xanh ở Việt Nam đã có sự tăng trưởng khá mạnh mẽ.
Theo Báo cáo tổng quan thị trường công trình xanh Việt Nam năm 2024 của Tổ chức Tài chính Quốc tế IFC, Việt Nam hiện có 559 công trình, với 13,6 triệu m2 diện tích sàn đạt chứng chỉ công trình xanh và 31.384 căn hộ, 3.234 nhà ở riêng lẻ đạt chứng nhận xanh.
Riêng năm 2024, Việt Nam có 163 công trình đạt chứng nhận xanh, gấp hơn 2 lần so với năm 2023 và gấp 3 lần so với năm 2022 (có 54 công trình) và gấp hơn 27 lần so với năm 2014 (6 công trình).
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, so với số lượng lớn các dự án nhà ở được cung cấp ra thị trường mỗi năm thì số lượng các dự án, công trình xanh vẫn còn khá khiêm tốn.
Trong đó, những thách thức, rào cản chính được chỉ ra như các DN còn e ngại việc xây dựng, phát triển các dự án công trình xanh sẽ có chi phí đầu tư cao, vượt trội hơn nhiều so với công trình xây dựng thông thường, làm giảm biên lợi nhuận của DN. Trong khi đó, DN lại chưa nhận thức được một cách đầy đủ, thấu đáo những lợi ích của việc phát triển công trình xanh, từ đó ảnh hưởng đến việc lựa chọn đầu tư xây dựng, phát triển dự án theo hướng xanh hóa. Bên cạnh đó, kinh nghiệm của nhiều chủ đầu tư, nhà thầu về thiết kế, xây dựng công trình xanh còn hạn chế, cản trở DN phát triển các công trình xanh…
Ngoài ra, theo ông Tống Văn Nga - Chủ tịch Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam, chính sách về công trình xanh chưa đồng bộ khi các quy định về phát triển công trình xanh còn nằm rải rác ở những văn bản luật khác nhau của các Bộ, ngành. Mặt khác, cơ chế khuyến khích các DN phát triển công trình xanh vẫn còn khá hạn chế, chưa có những quy định thật cụ thể nên chưa thúc đẩy DN chuyển dịch mạnh mẽ hoạt động đầu tư xây dựng theo hướng phát triển xanh…
Mặc dù có những thách thức trên, tuy nhiên, các chuyên gia nhận định xu hướng tạo lập các dự án công trình xanh “trung hòa carbon” và đạt chứng chỉ xanh tại Việt Nam là tất yếu. Bởi đây không chỉ là một bước tiến phù hợp với cam kết Net Zero của Việt Nam đến năm 2050, mà còn là lựa chọn chiến lược để các chủ đầu tư khẳng định vị thế, gia tăng giá trị tài sản và khả năng tiếp cận nguồn vốn xanh trong dài hạn.
Theo đó, đưa khuyến nghị cho DN, các chuyên gia cho rằng, các DN phát triển dự án BĐS cần tích cực cập nhật các tiêu chuẩn xanh quốc tế như EDGE, LEED, LOTUS, từ đó lồng ghép các yêu cầu tiết kiệm năng lượng, vật liệu bền vững và giải pháp công nghệ ngay từ giai đoạn thiết kế, quy hoạch.
Song song với đó là chủ động hợp tác với các tổ chức quốc tế (như IFC, GIZ, Cơ quan Phát triển Liên hợp quốc (UNDP)…) để tiếp cận nguồn vốn ưu đãi và tư vấn kỹ thuật cho phát triển công trình xanh. Đồng thời, chú trọng xây dựng chiến lược truyền thông rõ ràng về giá trị “xanh” để tạo lợi thế cạnh tranh trong thu hút khách hàng thế hệ mới và nhà đầu tư ESG.
Về phía Nhà nước, các chuyên gia của VARS kiến nghị, để thúc đẩy xu hướng này lan rộng, các cơ quan quản lý cần sớm hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn và hành lang pháp lý liên quan đến công trình xanh, phát triển đô thị carbon thấp và trung hòa khí thải.
Đồng thời, thiết kế các chính sách ưu đãi cụ thể cho dự án đạt chứng chỉ xanh như: ưu tiên phê duyệt quy hoạch, giảm thuế sử dụng đất, ưu đãi tín dụng hoặc khuyến khích qua chỉ tiêu đấu thầu sử dụng đất. Song song với việc hỗ trợ đào tạo, nâng cao năng lực cho đội ngũ tư vấn, nhà thầu, cán bộ quản lý quy hoạch và thanh tra xây dựng để đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả khi triển khai trên thực tế./.