Tạo đà cho những bước tiến mới về chất lượng kiểm toán
Kiểm toán - Ngày đăng : 15:36, 06/06/2025
Đồng bộ quy định, chuẩn hóa đánh giá
Nhìn lại chặng đường nhiệm kỳ 2020 - 2025, có thể thấy Đảng ủy và lãnh đạo KTNN đã chỉ đạo triển khai kế hoạch kiểm toán hằng năm theo định hướng bám sát Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030, với các phương châm xuyên suốt: “Chất lượng, chất lượng hơn và chất lượng hơn nữa”, “Gọn nhưng chất lượng”, “An toàn - Uy tín”. Để thực hiện hiệu quả các phương châm này, công tác KSCLKT đã được chú trọng toàn diện từ khung pháp lý, nguồn nhân lực đến cơ chế thực hiện và đánh giá.
Trong nhiệm kỳ 2020-2025, hệ thống văn bản quy định và hướng dẫn về kiểm soát chất lượng kiểm toán đã được KTNN chú trọng hoàn thiện đồng bộ. Nhiều văn bản quan trọng được ban hành, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho toàn bộ hoạt động kiểm toán, bao gồm: Hệ thống Chuẩn mực Kiểm toán nhà nước, Quy trình kiểm toán, Hệ thống mẫu biểu hồ sơ kiểm toán, Quy trình kiểm toán vụ việc có dấu hiệu tham nhũng, Hướng dẫn thu thập bằng chứng kiểm toán và Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu...
Ngay từ đầu nhiệm kỳ, Đảng ủy và Tổng Kiểm toán nhà nước đã ban hành nhiều chỉ thị, công điện và văn bản chỉ đạo, yêu cầu thực hiện nghiêm công tác kiểm soát chất lượng trong từng cuộc kiểm toán. Các văn bản này đặc biệt nhấn mạnh đến việc tăng cường kiểm soát phạm vi, giới hạn kiểm toán, tính đầy đủ của bằng chứng kiểm toán và việc tuân thủ các quy định về phòng, chống tham nhũng, lãng phí và tiêu cực. Đồng thời, hệ thống quy định về KSCLKT cũng được sửa đổi, bổ sung nhằm bao quát toàn bộ quy trình kiểm toán, phân định rõ trách nhiệm ở từng cấp kiểm soát.
KTNN cũng đã ban hành và cập nhật thường xuyên các quy chế về KSCLKT cùng với hệ thống tiêu chí, thang điểm đánh giá và tiêu chuẩn xếp loại chất lượng đối với đoàn, tổ và từng thành viên đoàn kiểm toán. Đây là cơ sở quan trọng để các đơn vị chủ động kiểm soát, đánh giá chất lượng, kịp thời đưa ra các giải pháp điều chỉnh phù hợp trong tổ chức và điều hành hoạt động kiểm toán. Song song với đó, bộ máy tổ chức và nhân sự phụ trách công tác kiểm soát chất lượng cũng từng bước được kiện toàn, bảo đảm sự thống nhất từ cấp ngành đến từng đoàn kiểm toán.
Một điểm nhấn nổi bật trong nhiệm kỳ này là việc duy trì giám sát 100% các đoàn kiểm toán thông qua hệ thống nhật ký điện tử. Bên cạnh đó, Đảng ủy KTNN cũng đã chỉ đạo các đảng bộ trực thuộc tăng cường công tác KSCLKT tại đơn vị mình thông qua việc thành lập các Tổ kiểm soát chất lượng đối với 100% đoàn kiểm toán do đơn vị chủ trì. Cách làm này góp phần giảm thiểu rủi ro ngay trong quá trình thực hiện kiểm toán và nâng cao trách nhiệm, tính tự giác của kiểm toán viên.
Ngoài ra, KTNN đã thực hiện kiểm soát chất lượng trực tiếp 31 đoàn kiểm toán, tổ chức 19 cuộc kiểm soát công tác KSCLKT của các kiểm toán trưởng, kiểm soát đột xuất 5 đoàn kiểm toán và kiểm tra hồ sơ sau kiểm toán của 11 đoàn. Các kết quả kiểm soát này là cơ sở quan trọng để KTNN kịp thời chấn chỉnh, siết chặt kỷ luật, kỷ cương và nâng cao hiệu quả điều hành trong toàn Ngành.
Điểm nổi bật cần ghi nhận là hệ thống kiểm soát chất lượng 5 cấp độ, bao gồm: Tổng Kiểm toán nhà nước, kiểm toán trưởng, trưởng đoàn, tổ trưởng tổ kiểm toán và kiểm toán viên. Hệ thống này được triển khai đồng bộ ở tất cả các giai đoạn của quy trình kiểm toán (chuẩn bị, thực hiện, lập báo cáo và kiểm tra việc thực hiện kiến nghị kiểm toán), đã góp phần nâng cao rõ rệt chất lượng hoạt động. Các đoàn kiểm toán ngày càng tuân thủ nghiêm quy trình, chặt chẽ hơn trong thu thập và đánh giá bằng chứng kiểm toán, từ đó nâng cao hiệu lực thực thi kiến nghị kiểm toán.
Những mục tiêu mang tính kế thừa và phát triển
Có thể khẳng định, công tác KSCLKT trong nhiệm kỳ vừa qua đã có nhiều chuyển biến rõ rệt cả về quy mô và chiều sâu. Hệ thống pháp lý ngày càng hoàn thiện, hoạt động kiểm soát ngày càng chuyên nghiệp và toàn diện. Công tác KSCLKT đã giúp lãnh đạo KTNN và thủ trưởng các đơn vị kiểm soát tốt tiến độ, chất lượng thực hiện kế hoạch kiểm toán, định hướng rõ trọng tâm và xử lý thống nhất các vấn đề phát sinh. Đây chính là yếu tố then chốt giúp KTNN khẳng định vị thế trong hệ thống cơ quan kiểm tra, giám sát của Đảng và Nhà nước.
Phát huy những kết quả đã đạt được, Đảng bộ KTNN xác định rõ phương châm hành động cho giai đoạn 2025–2030 là: “Kỷ cương – Liêm chính – Chuyên nghiệp – Chất lượng – Hội nhập”. Trong đó, chất lượng tiếp tục được đặt ở vị trí trung tâm trong mọi hoạt động, gắn với yêu cầu siết chặt kỷ luật, đề cao tinh thần liêm chính và minh bạch trong thi hành công vụ. Việc duy trì nhất quán phương châm “Chất lượng, chất lượng hơn và chất lượng hơn nữa” không chỉ là khẩu hiệu mà đã trở thành kim chỉ nam cho hành động, qua đó khẳng định vai trò, vị thế của KTNN trong giám sát quản lý tài chính công, tài sản công và phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.
Trên tinh thần đó, một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm trong nhiệm kỳ mới là tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác KSCLKT. Cụ thể, tại cấp đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán, sẽ thực hiện kiểm soát chất lượng trực tiếp 100% các đoàn kiểm toán. Ở cấp ngành, tiếp tục giám sát 100% các đoàn và kiểm soát chất lượng đối với khoảng 30–40% hoạt động KSCLKT của các kiểm toán trưởng. Mục tiêu này mang tính kế thừa, đồng thời nâng cao yêu cầu về tính chủ động, trách nhiệm và chất lượng trong tổ chức, triển khai kiểm toán.
Để đạt được mục tiêu đó, KTNN sẽ tiếp tục hoàn thiện hệ thống quy định, hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ, đặc biệt là các văn bản liên quan đến kiểm soát chất lượng. Song song với đó, việc nâng cao năng lực đội ngũ kiểm toán viên – những người trực tiếp thực hiện và tự kiểm soát chất lượng công việc – sẽ được chú trọng. Đặc biệt, vai trò nêu gương và trách nhiệm của người đứng đầu, gồm kiểm toán trưởng, trưởng đoàn và tổ trưởng tổ kiểm toán, sẽ tiếp tục được đề cao như một nhân tố quyết định thành công trong kiểm soát chất lượng.
Trong bối cảnh yêu cầu về quản trị công ngày càng gia tăng, Đảng bộ KTNN xác định rõ vai trò quan trọng của công tác KSCLKT trong toàn bộ hệ thống hoạt động kiểm toán. Mỗi bước tiến trong công tác kiểm soát sẽ tạo đà cho những bước phát triển mới về chất lượng, hiệu lực và hiệu quả, góp phần xây dựng KTNN ngày càng chuyên nghiệp, liêm chính và có uy tín cao hơn trong hệ thống chính trị và trong lòng Nhân dân./.