Rút ngắn thời gian, quy trình đầu tư khu kinh tế, khu công nghiệp

Sáng 19/6, tiếp tục Kỳ họp thứ 9, Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn với nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tài chính.

Tại phiên chất vấn, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương) chất vấn về các giải pháp thu hút đầu tư vào các KCN. Về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, ngoài việc rút ngắn thời gian, quy trình chấp thuận chủ trương đầu tư, các thủ tục đầu tư vào các KKT, KCN cũng sẽ được xem xét rút ngắn.

Thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư vào các KKT, KKT cũng được phân cấp cho các tỉnh để tăng hiệu quả, đảm bảo thưc hiện đồng bộ chức năng, nhiệm vụ của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, phát huy được trách nhiệm của cấp tỉnh. Cùng với đó là áp dụng phương châm chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm đối với các ngành công nghệ cao, công nghiệp bán dẫn, AI… trong các KKT, KCN.

Đặc biệt, nhà đầu tư trong các lĩnh vực này được chấp thuận theo thủ tục đầu tư đặc biệt, 15 ngày sẽ được cấp chứng nhận đầu tư, giảm được 265 ngày so với thủ tục thông thường.

Trong khi đó, trả lời đại biểu Nguyễn Văn Dành (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương) về các giải pháp cụ thể để sử dụng hiệu quả nguồn lực đất đai đối với hạ tầng KCN, nhất là hạ tầng KCN thế hệ mới, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng, cần quán triệt nguyên tắc không phát triển KCN bằng mọi giá, tránh tình trạng KCN tràn lan.

Theo Bộ trưởng, quy định hiện hành yêu cầu các tỉnh thành không mở KCN mới nếu các khu hiện hành tỷ lệ lấp đầy chưa đáp ứng 60%. Việc này đảm bảo phân bổ cân đối giữa vùng, tránh việc hạ tầng bỏ hoang, khuyến khích các địa phương chuyển sang mô hình KCN mới, thân thiện môi trường. Đồng thời, cần thể chế hóa linh hoạt với các vùng khó khăn, tỉnh có diện tích giới hạn, sẽ được miễn một số điều kiện để thu hút đầu tư. Chính sách phát triển KCN phải đảm bảo sử dụng hiệu quả đất đai.

Trước đó, báo cáo về một số nội dung liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn trong lĩnh vực tài chính, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong thời gian qua, với sự chỉ đạo sát sao của các cấp, các ngành đến nay, hệ thống các KCN, KKT trên cả nước đã được hình thành và phát triển, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tính đến hết tháng 5/2025, cả nước đã có 472 KCN, 20 KKT ven biển và 26 KKT cửa khẩu đã được thành lập.

Các KCN, KKT đã tạo thu hút đầu tư và góp phần phát triển sản xuất kinh doanh. Trong đó, tính đến hết tháng 5/2025, các KCN, KKT trên cả nước đã thu hút khoảng 11.600 dự án đầu tư nước ngoài và 10.800 dự án có vốn đầu tư trong nước (dự án thứ cấp) còn hiệu lực, với tổng vốn đầu tư đăng ký tương ứng khoảng 298,7 tỷ USD và 3,57 triệu tỷ đồng; vốn thực hiện tương ứng đạt khoảng 58% và 43,5%. Các KCN, KKT đang giải quyết việc làm cho khoảng gần 4,17 triệu lao động trực tiếp.

Giá trị xuất khẩu của doanh nghiệp trong KCN, KKT chiếm hơn 50% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Tỷ lệ thu ngân sách nhà nước trên địa bàn KCN, KKT chiếm tỷ lệ đáng kể trong tổng thu NSNN của các địa phương. Các KCN, KKT góp phần thúc đẩy đô thị hóa và phát triển các ngành dịch vụ. Tỷ lệ KCN đang hoạt động có trạm xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn môi trường tăng lên từng năm…

Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng thừa nhận, mô hình phát triển các khu theo hướng đa ngành, đa lĩnh vực với động lực phát triển chủ yếu dựa trên khai thác tiềm năng tĩnh (đất, nhân công giá rẻ và chính sách ưu đãi tài chính), việc phát triển theo các mô hình mới còn chậm.

Chất lượng và hiệu quả thu hút đầu tư vào KCN, KKT chưa tương xứng với tiềm năng, số lượng các dự án sử dụng công nghệ cao, công nghệ mới trong các KCN, KKT còn chưa cao; chuyển giao công nghệ giữa các doanh nghiệp nước ngoài và doanh nghiệp trong nước trong các KCN, KKT còn chưa rõ nét. Vấn đề phát triển bền vững và cân bằng về kinh tế, môi trường và xã hội trong phát triển KCN, KKT đã được đặt ra nhưng kết quả thực hiện khác nhau và không đồng đều giữa các địa phương.

Để nâng cao hiệu quả các KCN, KKT, thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ bám sát định hướng, chủ trương của Đảng, Chính phủ; Hoàn thiện cơ chế, chính sách thúc đẩy thu hút đầu tư, phát triển KCN, KKT theo các định hướng chính sách…/.

LÊ HÒA