Khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp tham gia đầu tư dự án đường sắt

Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2026, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 58. Khoản 1, điểm c, điểm d khoản 3 Điều 56 và Mục 2, Mục 3 Chương II của Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2025.

Luật Đường sắt số 06/2017/QH14 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 35/2018/QH14, Luật số 16/2023/QH15, Luật số 31/2024/QH15, Luật số 43/2024/QH15 và Luật số 47/2024/QH15 hết hiệu lực kể từ ngày 01/01/2026.

Luật Đường sắt (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua gồm 4 chương, 59 Điều, quy định về hoạt động đường sắt; quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động đường sắt.

Trước khi Quốc hội biểu quyết thông qua Dự thảo luật, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý và hoàn thiện Dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi).

Theo Bộ trưởng, trên cơ sở ý kiến của các vị ĐBQH, ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Xây dựng phối hợp với các cơ quan liên quan khẩn trương, nghiêm túc rà soát, tiếp thu tối đa, giải trình đầy đủ và hoàn thiện Dự thảo Luật.

Theo đó, đối với quy hoạch đường sắt và điều chỉnh quy hoạch, Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết, thực hiện chủ trương của Đảng về phân cấp, phân quyền, Dự thảo Luật đã quy định phân quyền từ Thủ tướng Chính phủ cho Bộ trưởng Bộ Xây dựng về phê duyệt quy hoạch mạng lưới đường sắt; đồng thời, tiếp thu ý kiến đại biểu, Dự thảo Luật đã bổ sung nội dung sửa đổi Luật Quy hoạch để bảo đảm đồng bộ, thống nhất.

Để tháo gỡ khó khăn vướng mắc khi thực hiện các dự án đường sắt quan trọng quốc gia liên quan đến công tác điều chỉnh quy hoạch, tiếp thu ý kiến của ĐBQH, Dự thảo Luật đã chỉnh lý Điều 22 theo hướng trường hợp việc phê duyệt, điều chỉnh dự án đường sắt, dự án tái định cư phục vụ giải phóng mặt bằng cho dự án đường sắt theo quy hoạch mạng lưới đường sắt, quy hoạch tỉnh nhưng có thay đổi so với quy hoạch khác có liên quan thì dự án được phê duyệt mà không phải thực hiện thủ tục điều chỉnh quy hoạch; quy hoạch có liên quan phải được kịp thời cập nhật cho phù hợp và công bố theo quy định.

Về đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn vốn ngoài nhà nước, theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Minh, Dự thảo Luật đã có quy định về đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn vốn ngoài nhà nước. Trong đó, để khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp tham gia đầu tư dự án đường sắt theo phương thức đối tác công-tư hoặc đầu tư trực tiếp, Dự thảo Luật đã quy định các dự án này được nhà nước đảm bảo kinh phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư và phần kinh phí này không tính vào tỷ lệ vốn nhà nước tham gia vào dự án khi thực hiện theo phương thức PPP.

Tiếp thu ý kiến của ĐBQH, Điều 24 Dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng bổ sung các điều kiện ràng buộc, kiểm soát chuyển nhượng dự án đầu tư nhằm đảm bảo quản lý chặt chẽ, tránh thất thoát tài sản, bảo đảm quốc phòng an ninh. Bên cạnh đó, quy định rõ vai trò quản lý nhà nước thông qua việc tham gia của cơ quan nhà nước trong kiểm soát các bước sau chủ trương đầu tư như: Kiểm tra công tác nghiệm thu, chấp thuận danh mục tiêu chuẩn áp dụng cho dự án do các dự án đường sắt thường có quy mô lớn, kỹ thuật cao, công nghệ phức tạp và đòi hỏi cao về an toàn…/.

THU HUYỀN