Thay đổi phương thức tiếp cận vốn để kinh tế tư nhân “cất cánh”

Tín dụng với doanh nghiệp giống như xăng với xe 

Chia sẻ tại Tọa đàm “Phát huy vai trò của các ngân hàng thương mại trong thực hiện Nghị quyết 68” do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ vừa tổ chức, ông Nguyễn Phi Lân - Vụ trưởng Vụ Dự báo, Thống kê - Ổn định tiền tệ, tài chính, Ngân hàng Nhà nước - cho rằng, Nghị quyết 68 được cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là khu vực kinh tế tư nhân, các doanh nghiệp tư nhân hào hứng đón đợi. Nghị quyết số 68-NQ/TW  của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân (Nghị quyết 68) đã tạo điều kiện cho khu vực doanh nghiệp tư nhân tiếp cận nguồn vốn, bản chất là đa dạng các nguồn vốn, không chỉ nguồn vốn của ngành ngân hàng mà còn các nguồn vốn khác. 

Ông Lân cho biết, tính đến ngày 18/6/2025, dư nợ tín dụng toàn hệ thống ngân hàng đạt 16,73 triệu tỷ đồng, tăng 7,14% so với cuối năm 2024 và tăng 18,71% so với cùng kỳ năm 2024. “Kết quả thống kê cho thấy, có đến 100 tổ chức tín dụng đã phát sinh dư nợ với khu vực kinh tế tư nhân, trong đó có khoảng 209.000 doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đây là minh chứng cho sự lan tỏa của dòng vốn tín dụng đến các phân khúc doanh nghiệp từ sản xuất, dịch vụ cho đến bất động sản” - ông Lân nhấn mạnh.

TS. Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký của Liên đoàn Thương Mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) - cũng cho rằng, Nghị quyết 68 có nhóm giải pháp được các doanh nghiệp trông chờ và đánh giá cao liên quan đến tiếp cận tín dụng, vốn. Bởi đây là một trong những khó khăn hàng đầu của doanh nghiệp tư nhân Việt Nam.

Vị chuyên gia cho rằng, đối với doanh nghiệp, vai trò của tín dụng giống như xăng đối với xe chạy xăng. Nếu không có xăng thì xe không chạy được.

Nhiều người ví vốn giống như mạch máu kinh tế nhưng ông Tuấn cho rằng, vốn giống như xăng đối với xe chạy xăng vì liên quan đến giá. Nếu giá xăng quá cao thì rõ ràng vận hành về xe sẽ không kinh tế, không khả thi. Một xe chạy xăng không đổ đầy bình xăng, điều đó có nghĩa rằng, anh không đủ vốn thì anh không thể đi được xa. Vì vậy, các chính sách cung ứng vốn cho nền kinh tế rất quan trọng, đặc biệt đối với doanh nghiệp tư nhân.

"Tôi nhớ khi nói chuyện với doanh nghiệp về lĩnh vực phát triển công nghiệp hỗ trợ, có nhiều doanh nghiệp nói với tôi rằng, thực ra không phải doanh nghiệp Việt Nam không đủ khả năng, không đủ trình độ công nghệ để phát triển công nghiệp hỗ trợ, mà bởi điểm bất lợi của chúng ta là vốn" - ông Tuấn nói, đồng thời cho hay, các doanh nghiệp Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan... có thể tiếp cận được những nguồn vốn chi phí thấp, rẻ, dài hạn, có thể lãi suất chỉ 2-3%/năm. Trong khi đó, nếu doanh nghiệp Việt Nam vay vốn ngân hàng với lãi suất cao và đầu tư dài hạn, thì về mặt bài toán kinh tế là không khả thi, không hiệu quả. Chi phí vốn quyết định chi phí kinh doanh, hiệu quả đầu tư rất lớn.

“Với Nghị quyết 68, với những nỗ lực gần đây của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, phải nói rằng, Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước đã nắm được vấn đề, tập trung vào các điểm quan trọng của nền kinh tế, từ đó chúng ta cố gắng duy trì, cung cấp tín dụng cho nền kinh tế trong nỗ lực tốt nhất” - ông Tuấn đánh giá.

Đại diện VCCI cho rằng, để đầu tư dài hạn, các quốc gia không dựa vào hệ thống ngân hàng, mà huy động vốn từ trái phiếu, thị trường chứng khoán. Song, những thị trường này, chúng ta chưa phát triển đúng với kỳ vọng và nhu cầu của nền kinh tế. Vì vậy, hiện nay, trụ cột từ vốn tín dụng, từ ngân hàng thương mại quá lớn. Một nền kinh tế đang phát triển nhanh nhưng trụ cột chống đỡ đang bị dồn quá nhiều vào ngân hàng thương mại. Chính vì thế, sự phát triển về hệ thống tiền tệ, ngân hàng thương mại phải đáp ứng nhiều yêu cầu khác nữa, chẳng hạn ổn định kinh tế vĩ mô - mục tiêu rất quan trọng. Đây là bài toán khó, thách thức.

Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh - ông Lê Hoàng Châu - bình luận, Nghị quyết 68 là một trong những “trụ cột chính sách” lớn nhất thúc đẩy kinh tế tư nhân. Đặc biệt, đối với lĩnh vực bất động sản, Nghị quyết góp phần giải quyết các vướng mắc về pháp lý - chiếm tới 70% khó khăn lĩnh vực này. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, doanh nghiệp vẫn đối mặt với rào cản trong tiếp cận nguồn vốn trung và dài hạn.

Cần cơ chế tiếp cận mới cho doanh nghiệp nhỏ, sáng tạo

Để tháo gỡ vướng mắc về vốn cho doanh nghiệp tư nhân, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh đề xuất Chính phủ cần khuyến khích người dân gửi tiết kiệm dài hạn, tạo nguồn lực cho ngân hàng có cơ sở cho vay an toàn. Đồng thời, cần phát triển thêm các quỹ đầu tư, sửa đổi quy định IPO nhằm thúc đẩy thị trường chứng khoán trở thành kênh vốn hiệu quả, giảm áp lực cho hệ thống ngân hàng.

Đại diện VCCI nhấn mạnh, một trong những hạn chế hiện nay ở nhóm doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và doanh nghiệp sáng tạo vẫn là vấn đề vốn. Dù chiếm đến 97-98% tổng số doanh nghiệp cả nước, phần lớn nhóm này vẫn phải tìm đến nguồn vốn phi chính thức, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Trong khi hiện nay, dù các quỹ hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa và quỹ bảo lãnh tín dụng được thiết lập, song hoạt động kém hiệu quả. Nghị quyết 68 đã đưa ra giải pháp tổ chức lại các quỹ theo cơ chế thị trường, chấp nhận rủi ro có kiểm soát để hỗ trợ đúng đối tượng.

Đáng chú ý, ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, ngân hàng cần được trao quyền cho vay theo dòng tiền, thay vì chỉ dựa vào tài sản đảm bảo. Tuy nhiên, để làm được điều này, chúng ta cần sửa đổi nhiều quy định còn ràng buộc. “Không thể chỉ cho vay khi có tài sản thế chấp, mà phải tin tưởng những doanh nghiệp có dòng tiền tốt, tiềm năng thực sự” - ông Tuấn đề xuất.

Đại diện tiếng nói ngân hàng, bà Nguyễn Bảo Thanh Vân - Phó Tổng giám đốc VietinBank - cho biết, VietinBank đã đưa ra một chương trình hành động cụ thể để giúp các đối tượng khách hàng nắm rõ chính sách của Nhà nước, hiểu đặc thù của từng nhóm khách hàng, đặc biệt là các hộ kinh doanh cá thể đang trong quá trình chuyển đổi lên doanh nghiệp.

“Ngân hàng xây dựng các gói tín dụng chuyên biệt cho doanh nghiệp tư nhân và các đối tượng khách hàng nhỏ và vừa, với lãi suất ưu đãi từ 5%/năm - thấp hơn mặt bằng lãi suất tiền gửi 12 tháng (hiện ở mức 5,2-5,3%). Các gói vay được thiết kế riêng cho từng ngành nghề, mục tiêu kinh doanh để bảo đảm phù hợp và hiệu quả cao nhất” - bà Vân cho biết.

Hiện nay, theo tinh thần chuyển đổi số và số hóa của Chính phủ, VietinBank đã áp dụng các công nghệ chuyển đổi số vào phục vụ khách hàng, đặc biệt là đối tượng khách hàng doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đại diện VietinBank khẳng định quan điểm luôn ủng hộ cạnh tranh lành mạnh - nơi các ngân hàng đồng hành với doanh nghiệp dựa trên giá trị bền vững, dịch vụ tận tâm, giải pháp tài chính linh hoạt và sự cam kết lâu dài.

Triển khai Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân đã cụ thể hóa thêm một bước nữa các giải pháp từ Nghị quyết 68. Tiếp đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 138/NQ-CP và Nghị quyết số 139/NQ-CP phân công, phân nhiệm rất rõ cho các bộ, ngành và các đơn vị liên quan. Mục tiêu cuối cùng là tạo điều kiện cho khu vực kinh tế tư nhân có thể tiếp cận được nguồn vốn và phát triển.

Đại diện Ngân hàng Nhà nước, ông Nguyễn Phi Lân khẳng định, trong quá trình đồng hành cùng khu vực kinh tế tư nhân, ngành ngân hàng luôn coi trọng việc làm thế nào để tạo ra một môi trường thông thoáng nhất, giúp doanh nghiệp tư nhân tiếp cận được nguồn vốn.

“Thủ tướng Chính phủ đã giao trách nhiệm cho Ngân hàng Nhà nước và các bộ, ngành, bên cạnh tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn thì phải thực hiện thanh tra, kiểm tra đối với các vấn đề liên quan đến cho vay, để đảm bảo dòng vốn được sử dụng đúng mục đích, đúng mục tiêu, tránh trường hợp dòng tiền chảy vào các lĩnh vực rủi ro, gây bất ổn cho nền kinh tế. Đây là một trong những giải pháp vừa đảm bảo cho các doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn, vừa đảm bảo an toàn cho chính các doanh nghiệp” - ông Lân chia sẻ./.

HỒNG NHUNG