Liberia: Tính minh bạch và trách nhiệm giải trình khu vực công giảm sút nghiêm trọng
Kiểm toán quốc tế - Ngày đăng : 05:55, 03/07/2025

Nhiều sai phạm đe dọa ngân sách công
MCSS báo cáo có 977 nhân sự hiện đang được trả lương từ ngân sách nhà nước và 604 giáo viên tình nguyện làm việc tại 27 trường công lập. Tuy nhiên, cuộc kiểm toán của CSA đã phát hiện ra có sự chênh lệch đáng kể giữa số lượng nhân sự được báo cáo và số lượng thực tế.
Nhiều nhân sự “ảo” vẫn đều đặn được nhận lương từ ngân sách, nhiều tên nhân viên được liệt kê trong bảng lương không được xác minh. Ngoài ra, MCSS không duy trì hồ sơ chấm công và hồ sơ nhân sự chính xác làm dấy lên những lo ngại về công tác giám sát và năng lực của lãnh đạo. Hậu quả là, chất lượng giáo dục và ngân sách công đều bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Tổng Giám đốc CSA Josiah F. Joekai nhấn mạnh, cần cải tổ toàn bộ Hệ thống, cài đặt hệ thống chấm công sinh trắc học, thực thi tuyển dụng dựa trên năng lực và tiến hành kiểm toán thường xuyên nhằm củng cố tính minh bạch của MCSS.
Tại NFAA, cơ quan này báo cáo có 209 nhân sự, CSA cũng tiến hành xác minh nhằm phát hiện bất thường trong việc thanh toán lương và quản lý nhân lực. Cuộc kiểm toán phát hiện số lượng nhân viên cũng chênh lệch so với thực tế. Đặc biệt, CSA chỉ ra rằng, tỷ lệ nhân viên vắng mặt tại nơi làm việc rất cao, công tác quản lý lỏng lẻo, yếu kém trong việc tối ưu hóa lực lượng lao động khiến hiệu quả hoạt động không cao, làm suy yếu sứ mệnh của Cơ quan.
Những phát hiện đến từ cuộc kiểm toán Hạ viện là nghiêm trọng hơn cả. Trong số 958 nhân viên và 604 tình nguyện viên được báo cáo, chỉ có 704 nhân viên và 459 tình nguyện viên được xác minh. Sự chênh lệch này cho thấy, hàng loạt nhân sự “ảo” vẫn đang bòn rút ngân sách công.
Cuộc kiểm toán cũng phát hiện những vi phạm về bằng cấp và sự chênh lệch về trình độ. 309 nhân sự được xác minh chỉ có bằng tốt nghiệp trung học, thậm chí, 60 nhân viên không có bất kỳ bằng cấp nào. Việc theo dõi hoạt động hằng ngày cho thấy, tình trạng vắng mặt xảy ra rất thường xuyên, ví dụ, 104 nhân viên (15,1%) liên tục vắng mặt và từng bị đề nghị cảnh cáo hoặc kỷ luật. Tuy nhiên, không có biện pháp mạnh mẽ nào được thực hiện để răn đe nhân sự và giải quyết tình trạng này.
Ông Josiah F. Joekai bày tỏ: “Ngân sách công đang bị đe dọa nghiêm trọng. Những phát hiện của cuộc kiểm toán đã phản ánh hàng loạt sai phạm của nhiều cơ quan, tổ chức cần phải được giải quyết nếu chúng ta muốn cải cách dịch vụ và hoạt động. Nếu chính tổ chức của các nhà lập pháp không tôn trọng và thực thi các chuẩn mực, quy định được đặt ra thì các cơ quan công khác cũng có nguy cơ coi nhẹ luật pháp”.
Nỗ lực để cải cách hoạt động khu vực công
Ngoài những phát hiện riêng được kể trên, cuộc kiểm toán cũng xác định một số vấn đề mang tính hệ thống tại cả 3 tổ chức như công tác quản lý hồ sơ nhân sự yếu kém và lỏng lẻo; tình trạng nhân sự làm việc hời hợt và không có trách nhiệm; nhiều cá nhân không có trình độ vẫn được nhận lương từ ngân sách nhà nước ngang bằng với những người khác; chưa có các hệ thống tự động để theo dõi tình trạng nhân sự và giám sát trình độ đội ngũ nhân viên…
Báo cáo kiểm toán cũng nhấn mạnh đến sự cần thiết của việc cải cách lại cơ cấu của các tổ chức trên cũng như nhiều tổ chức, cơ quan công khác tại Liberia, đặc biệt nhấn mạnh đến việc áp dụng các biện pháp hiện đại, tự động để quản lý, xác minh nhân sự và thắt chặt các quy định tuyển dụng.
Báo cáo kiểm toán đã chỉ ra những phát hiện đáng báo động, đặc biệt lên án tình trạng các cơ quan công hoạt động kém hiệu quả, chi tiêu lãng phí khiến ngân sách nhà nước thất thoát hàng triệu USD.
Ông Josiah F. Joekai bày tỏ: “Chúng ta không thể tiếp tục lãng phí các nguồn lực công vốn đã hạn chế cho những cá nhân không tồn tại, không hoàn thành nhiệm vụ và không xứng đáng. Muốn xây dựng một cơ quan công quyền đáng tin cậy và hoạt động hiệu quả, chúng ta phải minh bạch, sát sao trong công tác tuyển dụng, không ngừng nâng cao trách nhiệm và ngày càng ứng dụng kỹ thuật số để phòng tránh gian lận”.
Báo cáo của CSA đã được chính thức đệ trình lên các cơ quan giám sát có liên quan, bao gồm Văn phòng Tổng thống Liberia, Bộ Tài chính và Ủy ban Kiểm toán nhà nước Liberia. Ông Josiah F. Joekai kiến nghị, các cơ quan của Chính phủ cần sớm có hành động và ý kiến đối với các sai phạm được chỉ ra.
Ông tuyên bố thêm, CSA sẽ mở rộng các cuộc kiểm toán tương tự đối với các bộ, cơ quan, tổ chức và ủy ban khác trong những tháng tới. Đây là một trong những nỗ lực nhằm thực hiện chương trình cải cách khu vực công rộng lớn hơn của Tổng thống Liberia.
Một số tổ chức xã hội dân sự, cơ quan giám sát ngân sách và các tổ chức giáo dục đã kêu gọi cần tổ chức các phiên điều trần công khai để từ đó có các biện pháp trừng phạt những hành vi trên.
Ông Josiah F. Joekai cho biết thêm, báo cáo kiểm toán của CSA là báo cáo mới nhất trong một loạt các nỗ lực nhằm làm trong sạch khu vực công đang ngày càng phát sinh nhiều sai phạm và hoạt động kém hiệu quả tại Liberia. Những phát hiện trên rất đáng lo ngại nhưng cũng có thể trở thành một cơ hội quan trọng để thúc đẩy Liberia thực thi các cải cách đã bị trì hoãn từ lâu./.
(Theo allafrica và tổng hợp)