Doanh nghiệp logistics “xanh hóa” để hội nhập sâu rộng vào chuỗi giá trị toàn cầu

Đây là chủ đề được tập trung trao đổi, thảo luận tại Diễn đàn “Logistics xanh - Sức bật trong biến động kết nối cùng FIATA WORLD CONGRESS 2025”, do Tạp chí Diễn đàn DN thuộc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với một số đơn vị tổ chức chiều 11/7, tại Hà Nội.

Chia sẻ tại Diễn đàn, ông Phạm Tấn Công - Chủ tịch VCCI cho biết, tăng trưởng xanh, phát triển bền vững là yêu cầu tất yếu, không thể đảo ngược và là xu thế chung toàn cầu trong giai đoạn hiện nay. Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 đã đặt mục tiêu “xanh hóa” các ngành kinh tế, thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng bền vững về môi trường và công bằng xã hội. Phát triển logistics xanh là một trong số các nhiệm vụ được giao cho các Bộ ngành liên quan trong bản chiến lược này.

Nhìn ra thế giới, ông Công cho biết, một khảo sát của Hội đồng DN vì sự phát triển bền vững Việt Nam của VCCI đã cho thấy, chuyển đổi chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị theo hướng bền vững hơn là một trong những xu thế mà cộng đồng DN quốc tế đang rất quan tâm và dành nhiều ưu tiên. Theo đó, quản lý chuỗi cung ứng xanh gắn liền với quản trị các mắt xích của nó, bao gồm sản xuất xanh, vận hành xanh, thu mua xanh, logistics xanh… Khi các mắt xích đó đều “xanh” thì DN có thể nâng cao năng lực vận hành, đồng thời hình thành nên hệ sinh thái xanh, bền vững xoay quanh DN, từ đó tạo ra lợi thế cạnh tranh và gia tăng khả năng thích ứng, chống chịu, phục hồi của DN trước các cú sốc của thị trường.

Từ những yêu cầu chung của chuỗi cung ứng toàn cầu nói trên, Chủ tịch VCCI nhấn mạnh phát triển logistics xanh không còn là xu hướng mà trở thành yêu cầu tất yếu, quyết định sức cạnh tranh, thậm chí sự sống còn của DN trong hội nhập toàn cầu.

Đối với các DN Việt Nam, ông Phạm Tấn Công cho biết, với sự hội nhập ngày càng sâu rộng của nền kinh tế, các DN Việt đã cập nhật những tiêu chuẩn ngày càng gắt gao của thế giới về phát triển xanh và bền vững. Logistics xanh đã nằm ở trung tâm trong kế hoạch, chiến lược phát triển, thể hiện trách nhiệm với môi trường của các DN.

“Xanh hoá” trở thành con đường sống còn giúp DN tăng khả năng cạnh tranh và tạo sức bật trong chuỗi biến động. Phát triển logistics xanh sẽ là lợi thế cạnh tranh để DN Việt đi nhanh hơn, vượt lên trong chiến lược phát triển bền vững toàn cầu” - ông Công nhấn mạnh.

Theo Ngân hàng Thế giới, trung bình mỗi năm hoạt động vận tải ở Việt Nam phát thải hơn 50 triệu tấn C02, với vận tải đường bộ chiếm tỷ trọng 58%.

Từ góc độ cơ quan quản lý, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương cũng cho biết, những năm gần đây, thị trường thế giới chứng kiến những “cú sốc” lớn không chỉ ảnh hưởng đến dòng chảy của hàng hoá toàn cầu mà còn đặt ra yêu cầu cấp bách đối với khả năng thích ứng và phục hồi của ngành logistics toàn cầu. Bối cảnh này, theo ông Hải, logistics xanh được xác định là chìa khoá, là điểm tựa để các DN toàn cầu, trong đó có DN Việt Nam vượt qua những “cú sốc” trên.

Chỉ rõ những lợi ích của logistics xanh, ông Hải cho biết, thông qua việc đầu tư vào phương tiện vận tải tiết kiệm nhiên liệu, sử dụng container thông minh, tối ưu lộ trình, số hoá quản lý kho bãi, logistics xanh sẽ hỗ trợ DN giảm gánh nặng chi phí dài hạn. Khi giá dầu, giá vận chuyển luôn biến động, đây là “lá chắn kinh tế” rất cần thiết. Đặc biệt, sở hữu chứng chỉ xanh, DN đang tạo cho mình lợi thế cạnh tranh vượt trội trong thị trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích, theo ông Hải, khi thực hiện quá trình xanh hóa, DN sẽ gặp một số thách thức như chuyển đổi xanh đòi hỏi chi phí đầu tư không nhỏ gây khó khăn cho DN, nhất là DN nhỏ và vừa. DN cũng gặp nhiều khó khăn khi lựa chọn công nghệ hay việc thiếu đội ngũ chuyên gia có kiến thức và năng lực triển khai cũng là rào cản. Ngoài ra, hạ tầng chưa thực sự đáp ứng cho sự phát triển của phương tiện vận chuyển xanh cũng là một quan ngại của DN...

Theo đó, đưa khuyến nghị cho DN, đại diện Bộ Công Thương cho rằng, DN cần xây dựng chiến lược phù hợp với định hướng phát triển xanh; nâng cấp và mở rộng hệ thống kho bãi, đầu tư các trang thiết bị hiện đại; ưu tiên sử dụng các phương tiện vận tải thân thiện với môi trường. Đồng thời, DN cũng cần chia sẻ và nỗ lực hợp tác; áp dụng công nghệ mới và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hoá hoạt động; xây dựng mô hình logistics xanh tích hợp…/.

Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới năm 2023, Việt Nam đứng thứ 43 trong bảng xếp hạng chỉ số hiệu quả logistics, thuộc top 5 ASEAN. Tốc độ tăng trưởng ngành logistics Việt Nam bình quân hàng năm từ 16%, đóng góp quan trọng trong việc đưa tổng kim ngạch xuất nhập của Việt Nam năm 2024 lên hơn 786 tỷ USD.

DIỆU THIỆN