Giám sát trên tinh thần không làm khó khăn cho bộ, ngành, địa phương
Chính trị - Ngày đăng : 19:39, 12/08/2025
Chiều 12/8, tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 48, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND. Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Trần Minh Khương tham dự Phiên họp.
Quy định rõ thẩm quyền từng chủ thể giám sát
Báo cáo một số vấn đề lớn về tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình cho biết, Dự thảo Luật được tiếp thu, chỉnh lý trên cơ sở quán triệt đầy đủ quan điểm của Đảng về tăng cường phân cấp, phân quyền; đổi mới tư duy xây dựng pháp luật; chú trọng ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số trong hoạt động giám sát và bảo đảm thống nhất với quy định mới của Hiến pháp, các luật về tổ chức, bộ máy nhà nước vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9.
Về phạm vi sửa đổi, Dự thảo Luật đã được sửa đổi toàn diện, bố cục gồm 5 chương 44 điều, giảm 47 điều so với Luật hiện hành (trong đó, đã bỏ 55 điều, kế thừa và sửa đổi 36 điều của Luật hiện hành và bổ sung 8 điều mới).
Trong đó, về thẩm quyền giám sát của Quốc hội, HĐND, ông Dương Thanh Bình cho hay, nhằm thực hiện nghiêm chủ trương tăng cường phân cấp, phân quyền, Dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng bỏ các nội dung quy định chung, đồng thời quy định rõ thẩm quyền của từng chủ thể giám sát.
Cụ thể, Quốc hội, UBTVQH, Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội thường xuyên giám sát hoạt động và văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ở trung ương; HĐND, Thường trực HĐND, Ban của HĐND cấp tỉnh thường xuyên giám sát hoạt động và VBQPPL của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ở cấp tỉnh. HĐND, Thường trực HĐND, Ban của HĐND cấp xã giám sát hoạt động và VBQPPL của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ở cấp xã. Khi cần thiết, Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, HĐND và các cơ quan của HĐND cấp tỉnh tiến hành giám sát hoạt động của các chủ thể khác ở trung ương và địa phương.
Đối với các Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân khu vực, UBND đặc khu nơi không tổ chức cấp chính quyền địa phương, Dự thảo Luật quy định giao thẩm quyền giám sát cho HĐND cấp tỉnh.
Cùng với đó, Dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung một số hoạt động giám sát của Quốc và HĐND. Trong đó, sửa đổi quy định về giám sát chuyên đề của Quốc hội, HĐND theo hướng: Quốc hội, HĐND không trực tiếp tổ chức Đoàn giám sát chuyên đề. Hằng năm, Quốc hội quyết định lựa chọn chuyên đề giám sát và giao cho UBTVQH hoặc Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội giúp Quốc hội tổ chức thực hiện, báo cáo kết quả giám sát để Quốc hội xem xét, thảo luận tại kỳ họp và ra nghị quyết về giám sát chuyên đề; HĐND quyết định lựa chọn chuyên đề giám sát và giao cho Thường trực HĐND, Ban của HĐND giúp HĐND tổ chức giám sát và báo cáo kết quả để HĐND xem xét, thảo luận tại kỳ họp và ra nghị quyết giám sát chuyên đề...
Cân nhắc kỹ lưỡng việc Quốc hội không trực tiếp tổ chức đoàn giám sát chuyên đề
Cho ý kiến tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, mục tiêu của giám sát là góp phần hoàn thiện chính sách, pháp luật; đảm bảo kỷ luật, kỷ cương; nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước.
Theo Chủ tịch Quốc hội, cần quy định rõ thẩm quyền của từng chủ thể giám sát: giữa giám sát của Quốc hội và HĐND; giám sát của HĐND cấp tỉnh và cấp xã; phân công, phân cấp giữa Quốc hội, UBTVQH, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc; giữa HĐND, Thường trực HĐND, Ban của HĐND.
Đặc biệt, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, cần bảo đảm nguyên tắc: “Giám sát phải chỉ ra những điểm mạnh để phát huy, hạn chế để kịp thời khắc phục; giám sát trên tinh thần không làm khó khăn cho Bộ, ngành, địa phương”.
Đồng thời, Luật chỉ nên quy định những chính sách lớn, những nội dung mang tính nguyên tắc, thuộc thẩm quyền của Quốc hội; lược bỏ quy định cụ thể về trình tự, thủ tục tiến hành hoạt động giám sát, cơ chế phân công, tổ chức thực hiện…
Chủ tịch Quốc hội cũng bày tỏ nhất trí Dự thảo Luật bổ sung hoạt động UBTVQH, Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội giám sát việc cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền tuân thủ về trình tự, thủ tục tiếp thu ý kiến của đối tượng chịu sự tác động trực tiếp và cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan góp ý vào dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và các luật có liên quan.
Quan tâm đến nội dung sửa đổi quy định về giám sát chuyên đề của Quốc hội, HĐND theo hướng: Quốc hội, HĐND không trực tiếp tổ chức Đoàn giám sát chuyên đề - Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng - cho rằng, đây là vấn đề lớn, tác động đến hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội. Vì vậy, ông Tùng đề nghị cân nhắc kỹ lưỡng việc không tiếp tục duy trì hình thức Quốc hội trực tiếp tổ chức đoàn giám sát chuyên đề, để không chỉ bảo đảm phát huy đầy đủ vai trò thẩm quyền hiến định Quốc hội trong hoạt động giám sát tối cao mà còn phải thể hiện tính chất, tầm quan trọng, giá trị pháp lý của hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội.
Chúng tôi thiên về hướng vẫn duy trì hình thức giám sát này; chỗ nào bất cập, chưa thực sự phù hợp trong phương thức tổ chức thực hiện thì nghiên cứu, hoàn thiện thêm, chứ không nên bỏ”.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng
Liên quan đến thẩm quyền, trách nhiệm của cơ quan giám sát và cá nhân, cơ quan chịu sự giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho rằng, thẩm quyền phải đi liền với trách nhiệm để nâng chất lượng, hiệu quả của hoạt động giám sát. “Phần thẩm quyền, trách nhiệm của cơ quan giám sát và cá nhân, cơ quan chịu sự giám sát phải được quy định rõ hơn, mạnh mẽ hơn, đặc biệt là phải nhấn mạnh vấn đề hậu giám sát để đảm bảo việc thực thi và hiệu lực, hiệu quả của giám sát” - ông Phan Văn Mãi nói.
Trên cơ sở ý kiến tại Phiên họp, UBTVQH đề nghị Ủy ban Dân nguyện và Giám sát tiếp thu, hoàn thiện Hồ sơ Dự án Luật trình Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách trước khi trìnhQuốc hội thảo luận, thông qua.