Thuế thu nhập doanh nghiệp: Chính sách ưu đãi rõ ràng, linh hoạt

Doanh nghiệp được chọn mức ưu đãi thuế có lợi nhất

Ông Trương Bá Tuấn - Phó Cục trưởng Cục Quản lý, Giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính) - cho biết, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) vừa được Quốc hội thông qua với 18/20 điều được sửa đổi. Đây là bước thể chế hóa chủ trương cải cách thuế, đồng bộ với các luật mới và Chiến lược cải cách thuế đến năm 2030, đồng thời khắc phục vướng mắc, tạo môi trường pháp lý minh bạch, ổn định, hỗ trợ doanh nghiệp.

Bộ Tài chính sẽ tiếp thu các ý kiến đóng góp từ doanh nghiệp, hiệp hội và chuyên gia để hoàn thiện Dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2025, trình Chính phủ trước khi Luật này có hiệu lực vào ngày 01/10/2025.

Dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật này quy định rõ về người nộp thuế, thu nhập chịu thuế, chi phí được trừ, ưu đãi cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, miễn giảm thuế, đầu tư mở rộng, đổi mới công nghệ, phát triển bền vững… Điểm mới là doanh nghiệp được chọn mức ưu đãi có lợi nhất và được kế thừa ưu đãi khi sáp nhập, hợp nhất hoặc chuyển đổi nếu đủ điều kiện.

Các tiêu chí ưu đãi theo ngành nghề và địa bàn cũng được quy định rõ, hạn chế tình trạng áp dụng thiếu nhất quán giữa các địa phương. Về thuế suất, Dự thảo đưa ra mức ưu đãi 10% trong 15 năm đối với các dự án đầu tư mới thuộc ngành nghề đặc biệt ưu đãi hoặc tại địa bàn kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn; mức 17% trong 10 năm cho một số lĩnh vực ưu tiên tại khu kinh tế hoặc địa bàn khó khăn không thuộc diện đặc biệt; đồng thời có những trường hợp được áp dụng thuế suất 10% hoặc 17% không giới hạn thời gian.

Với các dự án quy mô lớn, có tầm ảnh hưởng quan trọng tới phát triển kinh tế- xã hội, Thủ tướng Chính phủ có thể quyết định kéo dài thời gian ưu đãi nhưng không quá 15 năm.

Ngoài ra, chính sách miễn, giảm thuế cũng được xây dựng cụ thể. Doanh nghiệp có thu nhập thuộc diện ưu đãi sẽ được miễn thuế 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 9 năm tiếp theo nếu hoạt động tại địa bàn ưu đãi; nếu không thuộc địa bàn ưu đãi, thời gian giảm 50% thuế chỉ kéo dài tối đa 5 năm. Một số trường hợp khác được miễn thuế 2 năm và giảm 50% thuế trong 4 năm tiếp theo.

Với các dự án đầu tư mới trong lĩnh vực đặc biệt khuyến khích, Chính phủ có thể quyết định kéo dài thời gian miễn, giảm lên tối đa 1,5 lần so với quy định chung, nhưng vẫn phải bảo đảm không vượt quá thời hạn của toàn bộ dự án.

Cần cơ chế kiểm soát, tránh lợi dụng ưu đãi

Theo các chuyên gia về thuế, Luật mới đã mở rộng ưu đãi sang các lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, bảo vệ môi trường… Đây là sự cụ thể hóa định hướng trong Nghị quyết số 57 - NQ/TW về phát triển khoa học - công nghệ và Nghị quyết số 68 - NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân.

Các ưu đãi thuế rõ ràng, có hiệu lực từ 01/10/2025 và áp dụng ngay cho năm tính thuế 2025 sẽ giúp doanh nghiệp chủ động kế hoạch đầu tư, tạo cú hích cho khởi nghiệp, khoa học - công nghệ và số hóa. Đặc biệt, việc áp dụng thuế suất phân tầng 15% - 17% - 20% theo quy mô doanh thu là cách hỗ trợ trực tiếp, giúp doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ giảm gánh nặng thuế, tích lũy vốn và tăng khả năng tái đầu tư.

Tuy nhiên, cần có cơ chế kiểm soát ranh giới doanh thu để tránh tình trạng chia tách doanh nghiệp hoặc giảm ghi nhận doanh thu nhằm được hưởng thuế suất thấp hơn, gây méo mó động lực tăng trưởng. Giải pháp được đề xuất là áp dụng mạnh mẽ công nghệ số trong kê khai và kế toán, từ đó nâng cao tính minh bạch và hiệu quả quản lý.

Bên cạnh đó, để khuyến khích hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D), cần sớm ban hành hướng dẫn chi tiết quy định cho phép tính gấp đôi chi phí R&D khi xác định thu nhập chịu thuế. Đây là nội dung then chốt giúp doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào đổi mới công nghệ, chuyển đổi số và các sản phẩm công nghệ cao. Nếu được áp dụng ngay từ năm 2025, chính sách này sẽ tạo thêm nguồn lực thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Hướng tới môi trường pháp lý ổn định, hỗ trợ bền vững

Đại diện nhiều hiệp hội ngành nghề, doanh nghiệp trong và ngoài nước đề nghị làm rõ khái niệm “cơ sở thường trú” đối với doanh nghiệp nước ngoài hoạt động qua nền tảng thương mại điện tử hoặc nền tảng số, nhằm đảm bảo thống nhất trong quản lý và tránh tranh chấp về nghĩa vụ thuế.

Về chi phí được trừ, nhiều doanh nghiệp mong muốn có hướng dẫn cụ thể hơn, nhất là đối với chi phí thuê đất, thuê hạ tầng ở các khu vực khác nhau, cũng như chi phí xây dựng công trình công cộng phục vụ sản xuất - kinh doanh.

Trong lĩnh vực chuyển nhượng vốn, nhiều ý kiến đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ đối tượng áp dụng mức thuế 2% và quy trình kê khai, nộp thuế cho trường hợp tổ chức nước ngoài chuyển nhượng vốn trực tiếp tại Việt Nam, cũng như xác định chính xác thời điểm phát sinh nghĩa vụ thuế.

Một điểm đáng chú ý khác là chính sách ưu đãi đối với hoạt động đầu tư mở rộng. Theo Dự thảo, nếu doanh nghiệp đang hoạt động và thực hiện mở rộng quy mô, nâng cao công suất, đổi mới công nghệ, giảm ô nhiễm hoặc cải thiện môi trường, phần thu nhập tăng thêm từ hoạt động mở rộng vẫn được hưởng ưu đãi thuế như phần thu nhập từ dự án đang hoạt động, áp dụng cho thời gian còn lại và không bắt buộc hạch toán riêng. Đây là quy định được đánh giá sẽ khuyến khích doanh nghiệp tái đầu tư và nâng cấp công nghệ, thay vì chỉ tập trung vào dự án mới.

Việc tiếp thu góp ý để hoàn thiện, ban hành Dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Thuế TNDN 2025 và áp dụng ngay cho năm tính thuế 2025 được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý minh bạch, ổn định, giảm chi phí tuân thủ, khuyến khích đổi mới sáng tạo và đảm bảo công bằng trong thực thi thuế. Đây có thể coi là một bước đi quan trọng để hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng./.

MINH ANH