Kiểm toán nhà nước công bố kết quả kiểm toán tỉnh Bến Tre

Phát hiện và kiến nghị xử lý hơn 956 tỷ đồng

Theo báo cáo của Kiểm toán Nhà nước, năm 2024, việc quản lý, sử dụng ngân sách, tiền và tài sản nhà nước của tỉnh Bến Tre cơ bản tuân thủ các quy định của Luật Ngân sách nhà nước, Luật Đầu tư công, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và văn bản hướng dẫn.

Tổng thu ngân sách nhà nước (NSNN) trên địa bàn (đã loại trừ hoàn thuế) đạt 6.368,933 tỷ đồng. Tổng thu ngân sách địa phương (NSĐP) là 23.930,323 tỷ đồng, trong đó vay từ ngân sách địa phương 70,588 tỷ đồng. Tổng chi NSĐP 23.223,654 tỷ đồng, gồm chi đầu tư phát triển 4.254,688 tỷ đồng (đạt 159,6% dự toán Trung ương giao, 156,1% dự toán HĐND tỉnh) và chi thường xuyên 8.127,796 tỷ đồng (đạt 107% dự toán Trung ương, 108% dự toán HĐND tỉnh). Kết dư ngân sách đạt 636,081 tỷ đồng.

Công tác lập, xét duyệt và thẩm định báo cáo quyết toán ngân sách năm 2024 được thực hiện đúng quy định; số liệu thu, chi khớp giữa Sở Tài chính, Kho bạc Nhà nước và cơ quan thuế.

Kiểm toán nhà nước kiến nghị xử lý tổng cộng 956,655 tỷ đồng, gồm: tăng thu ngân sách 49,239 tỷ đồng; thu hồi, giảm chi 241,874 tỷ đồng; giảm lỗ 497,312 tỷ đồng; các kiến nghị xử lý tài chính khác 168,230 tỷ đồng.

Kết quả kiểm toán cũng yêu cầu điều chỉnh số liệu quyết toán NSĐP 2024, bao gồm: tăng chi chuyển nguồn, giảm kết dư 3.948,420 tỷ đồng; giảm chi chuyển nguồn, tăng kết dư 63,732 tỷ đồng; giảm thu viện trợ, đóng góp 792 triệu đồng ở cấp xã do điều chỉnh ghi thu - ghi chi.

Quản lý thu, chi ngân sách còn một số bất cập

Về thu ngân sách, Kiểm toán nhà nước phát hiện một số tồn tại bất cập như: Thu thuế khoán đối với hộ kinh doanh quy mô lớn chưa đúng phương pháp kê khai; chưa kịp thời rà soát dữ liệu hóa đơn điện tử để điều chỉnh mức thuế khoán; một số doanh nghiệp có giao dịch liên kết nhưng chưa được phân tích kỹ để quản lý thuế; có trường hợp kê khai sai thuế suất ưu đãi, miễn giảm thuế TNDN; kê khai giảm thuế GTGT sai đối tượng; miễn tiền thuê đất chưa đúng quy định. Công tác hoàn thuế GTGT đối với mặt hàng điện thoại di động chưa thực hiện đầy đủ chỉ đạo của Cục Thuế, chưa rà soát IMEI theo nhà sản xuất.

Kiểm toán công tác quản lý nợ thuế cũng chỉ ra nhiều hạn chế: phân loại nợ chưa đúng; chưa hạch toán đầy đủ, kịp thời nợ đọng tiền thuê đất, tiền sử dụng đất; khoanh nợ đối với chi nhánh ngừng hoạt động trong khi trụ sở chính vẫn hoạt động; chậm hoặc không công bố thông tin doanh nghiệp bị cưỡng chế; chưa cưỡng chế nợ thuế quá 90 ngày.

Cụ thể: Trung tâm Quản lý phà và Bến xe (Sở Giao thông vận tải) cho thuê cơ sở hạ tầng (Cảng Giao Long) từ tháng 6/2015 đến 2021, thu trước tiền cho thuê 8 năm là 1,2 tỷ đồng, hạch toán góp vốn thành lập Công ty Cổ phần Tân cảng Giao Long theo chủ trương của UBND tỉnh tại Công văn số 389/UBND-KTN ngày 27/01/2015. Từ năm 2021 đến năm 2024 tiền cho thuê là 375 triệu đồng, hạch toán bổ sung Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp. Toàn bộ số thu từ năm 2016 đến thời điểm kiểm toán (ngày 9/5/2025), đơn vị không hạch toán vào doanh thu để xác định kết quả kinh doanh thực hiện nghĩa vụ NSNN là chưa phù hợp quy định tại khoản 5 Điều 43 Nghị định số 52/2009/NĐ-CP, khoản 7 Điều 46 Nghị định số 151/2017/NĐ-CP.
Đến thời điểm kiểm toán (tháng 5/2025), Công ty Cổ phần Tân cảng Giao Long chưa thực hiện phân phối cổ tức năm 2024 và chi trả cho Trung tâm Quản lý phà và Bến xe.
Bên cạnh đó, kết quả kiểm toán cũng chỉ rõ những bất cập, hạn chế trong công tác quản lý tài chính, kế toán của các doanh nghiệp nhà nước, cụ thể:
Công ty TNHH MTV XSKT Bến Tre: Chưa rà soát vốn điều lệ cần thiết phù hợp với kế hoạch sản xuất kinh doanh; xác định kỳ hạn nợ đại lý không xét đến kỳ nợ thực tế; tài sản thế chấp là giá trị quyền sử dụng đất chưa được Công ty đánh giá lại hoặc thuê Công ty thẩm định giá xác định lại giá trị tài sản. UBND tỉnh Bến Tre chưa có ý kiến về phương án đề xuất sắp xếp lại, xử lý tài sản công (nhà, đất) của Công ty đang quản lý... 
Công ty Cổ phần Công trình đô thị Bến Tre: Kê khai thuế TNDN 10% đối với thu nhập từ hoạt động dịch vụ thu gom, vận chuyển rác thải được hưởng ưu đãi thuế do hoạt động trong lĩnh vực xã hội hóa trong lĩnh vực môi trường. Tuy nhiên, Cục Thuế tỉnh Bến Tre (cũ) cho rằng Công ty chưa đáp ứng tiêu chuẩn “Đã đi vào hoạt động, được cơ quan chức năng có thẩm quyền xác nhận đạt quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và quy chuẩn kỹ thuật địa phương” nhưng Công ty chưa thống nhất. Do vậy, Cục Thuế Bến Tre (cũ) có công văn xin ý kiến của Tổng cục Thuế (nay là Cục Thuế -BTC), đến thời điểm này chưa được trả lời.
Công ty TNHH MTV Khai thác Công trình Thủy lợi Bến Tre: Không có phương án sử dụng, bổ sung vốn điều lệ theo quy định; hạch toán vốn điều lệ vào khoản mục vốn khác và bao gồm cả giá trị kết cấu công trình được nhà nước giao quản lý chưa đúng hướng dẫn hiện hành. UBND tỉnh Bến Tre chưa quy định cụ thể mức giá tối đa cho 03 sản phẩm, dịch vụ công ích thủy lợi...

Về chi đầu tư phát triển, kết quả kiểm toán cho thấy giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2024 nguồn ngân sách địa phương đạt tỷ lệ 89,3%, thấp hơn 95% theo quy định của Thủ tướng Chính phủ.
Tỉnh chưa bố trí nguồn thu tiền sử dụng đất cho Chương trình mục tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới; các công trình trụ sở UBND xã được bố trí vốn đối ứng từ nguồn XSKT cho Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới chưa đúng quy định, với kế hoạch vốn 43,222 tỷ đồng.
Đến hết 31/01/2025, còn 145 dự án đã phê duyệt quyết toán chưa được các chủ đầu tư bố trí vốn để tất toán tài khoản.
Về chi thường xuyên, kết quả kiểm toán cũng chỉ rõ những tồn tại hạn chế trong quản lý chi thường xuyên như:
Một số đơn vị xây dựng dự toán và giao dự toán chưa sát thực tế; chưa nộp trả ngân sách cấp trên kinh phí bổ sung có mục tiêu còn thừa, hết nhiệm vụ chi 155,169 tỷ đồng; ngân sách cấp tỉnh chưa theo dõi quản lý trình phân bổ sử dụng nguồn thu tiền bảo vệ, phát triển đất trồng lúa theo quy định; xác định chưa đúng số phải trích lập nguồn CCTL từ 40% số thu được để lại theo chế độ sau khi trừ các chi phí tại các đơn vị sự nghiệp công lập chưa đảm bảo chi thường xuyên, báo cáo tổng hợp nguồn CCTL chưa tổng hợp đầy đủ nguồn CCTL tại một số đơn vị; còn nhiều trường hợp cơ sở nhà, đất chưa sắp xếp, chưa lập phương án xử lý các cơ sở nhà đất, chưa thực hiện thủ tục giao đất, một số tài sản đã được UBND tỉnh phê duyệt phương án xử lý nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện, đang để trống do chưa kêu gọi được nhà đầu tư, người dân chưa thống nhất ranh giới đất, vướng quy hoạch, chưa thống nhất giữa số liệu do đơn vị quản lý và số liệu tại cơ quan quản lý đất đai, nhiều khu đất của các đơn vị chưa được cơ quan có thẩm quyền cho thuê đất, thu tiền thuê đất theo quy định, tiềm ẩn việc gây lãng phí tài sản công;...
Nhiệm vụ chi thực hiện các chính sách an sinh xã hội do Trung ương ban hành được NSTW bố trí theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 2 Quyết định số 127/QĐ-TTg ngày 24/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ, tuy nhiên, trung ương chưa cấp đủ kinh phí, nên địa phương đã sử dụng NSĐP để chi trước việc thực hiện các chính sách an sinh xã hội với số tiền 247,631 tỷ đồng, cụ thể:
Sử dụng nguồn dự phòng để chi chính sách an sinh xã hội, giải quyết chế độ, chính sách nghỉ hưu trước tuổi và tinh giản biên chế 66,243 tỷ đồng;
Sử dụng nguồn cải cách tiền lương để chi chính sách an sinh xã hội 176,531 tỷ đồng. Trong đó, số tiền 105,406 tỷ đồng (Công văn số 6555/UBND-TCĐT ngày 02/10/2024 của UBND tỉnh), được sử dụng chi an sinh xã hội từ nguồn thực hiện CCTL theo quy định tại khoản 3 Điều 3 Nghị quyết số 159/2024/QH15 ngày 13/11/2024 của Quốc hội về dự toán NSNN năm 2025, số còn lại 71,125 tỷ đồng chưa đúng tính chất nguồn CCTL;
Sử dụng nguồn Trung ương bổ sung thực hiện chính sách BHYT cho các đối tượng được NSNN hỗ trợ năm 2023 chuyển sang năm 2024 số tiền 4,857 tỷ đồng để bổ sung kinh phí thực hiện chính sách miễn giảm học phí năm học 2023- 2024 của Trường Trung cấp Công nghệ Bến Tre (theo Công văn số 3397/UBND- TCĐT ngày 30/5/2024 của UBND tỉnh Bến Tre), chưa phù hợp tính chất nguồn kinh phí.
Một số đơn vị quản lý nhà nước, không phải là đơn vị sự nghiệp, nhưng UBND tỉnh quyết định giao biên chế 34 viên chức là không phù hợp với quy định tại khoản 1 Điều 1 Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức sửa đổi 2016. Quyết định Sở Giao thông vận tải cử 07 viên chức biệt phái từ Cảng vụ làm nhiệm vụ thanh tra giao thông cho Thanh tra Sở (theo Quyết định số 61/QĐ-SGTVT ngày 19/02/2024 của Sở Giao thông vận tải), không đúng với chức năng, nhiệm vụ.
Tỉnh chưa xử lý các khoản tạm ứng kéo dài nhiều năm (số dư ứng trước từ NSTW 236,971 tỷ đồng, số dư tạm ứng từ ngân sách tỉnh 8,781 tỷ đồng), đã được các Đoàn KTNN trước đây nhận xét, đánh giá, kiến nghị, tuy nhiên chưa kịp thời thu hồi theo khoản a Điều 3 Chỉ thị số 22/CT-TTg ngày 23/6/2023 của Thủ tướng Chính phủ.
Văn phòng Sở Giao thông vận, Văn phòng Sở Nông nghiệp và Môi trường thu phí được để lại đã nhiều năm không sử dụng, không còn nhiệm vụ chi, chuyển nguồn quá 2 năm.
Đến ngày 31/12/2024, Sở Tài nguyên và Môi trường chưa tích hợp cơ sở dữ liệu với Cổng Hệ thống thông tin Quốc gia về đất đai để thực hiện thu phí khai thác và sử dụng tài liệu đất đai từ Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai theo quy định tại khoản 1 Điều 6 Thông tư số 56/2024/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý, sử dụng phí khai thác và sử dụng tài liệu đất đai từ Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai, nên Văn phòng đăng ký đất đai chưa thực hiện theo Thông tư 56/2024/TT-BTC mà thực hiện theo Nghị quyết số 15/2023/NQ-HĐND tỷ lệ để lại là 90%, nộp NSNN 10%).
UBND tỉnh chủ trương cho thuê toàn bộ cơ sở hạ tầng Cảng và các hạng mục công trình nằm trong khu vực Cảng Giao Long với giá khởi điểm là 150 triệu đồng/năm, nhưng chưa thực hiện tổ chức đấu giá theo quy định hiện hành.

Chính sách, cơ chế chậm triển khai, thiếu đồng bộ

Kết quả kiểm toán cũng cho thấy, HĐND tỉnh Bến Tre chưa quyết định hoặc phân cấp thẩm quyền phê duyệt hạng mục công trình trong dự án đã đầu tư theo quy định mới.

Sở Tài nguyên và Môi trường chưa điều chỉnh định mức thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo Thông tư 36/2024/TT-BTNMT; chưa tích hợp cơ sở dữ liệu đất đai với hệ thống quốc gia để thu phí khai thác, sử dụng thông tin đất đai.

Địa phương chưa ban hành kế hoạch thực hiện Chiến lược bình đẳng giới theo từng giai đoạn 5 năm; UBND tỉnh chưa ban hành giá bán buôn nước sạch theo Luật Giá 2023.

Một số quy định về quản lý, sử dụng nguồn kinh phí thẩm tra quyết toán dự án chưa phù hợp Nghị định 99/2021/NĐ-CP. Quy chế Quỹ phòng, chống thiên tai vẫn áp dụng nghị định cũ đã hết hiệu lực.

UBND tỉnh chủ trương cho thuê toàn bộ cơ sở hạ tầng Cảng Giao Long với giá khởi điểm 150 triệu đồng/năm nhưng chưa tổ chức đấu giá theo quy định hiện hành.

Nguyễn Duyên