Phòng, chống tham nhũng: Sứ mệnh chiến lược của Kiểm toán nhà nước

Phòng, chống tham nhũng, lãng phí là “sứ mệnh”

Ông Hoàng Văn Lương - Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, KTNN cho biết, trong thời gian qua, KTNN luôn xác định phòng, chống tham nhũng, lãng phí là “sứ mệnh”, là chức năng, nhiệm vụ của Ngành, được hiến định rõ trong Hiến pháp 2013, quy định trong Luật KTNN, Chuẩn mực KTNN và các văn bản pháp luật liên quan.

Trong giai đoạn 2020-2025, KTNN đã chuyển 17 vụ việc sang Cơ quan Cảnh sát điều tra kiến nghị điều tra, làm rõ để xử lý về hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự; cung cấp 1.851 hồ sơ, báo cáo kiểm toán và các tài liệu liên quan để phục vụ công tác điều tra, kiểm tra, giám sát.

Để thực hiện hiệu quả công tác này, KTNN đã cụ thể hóa đầy đủ các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước vào các văn bản nội bộ như: Hệ thống Chuẩn mực KTNN, Quy trình kiểm toán, Quy trình kiểm toán vụ việc có dấu hiệu tham nhũng, các hướng dẫn kiểm toán về phòng, chống lãng phí, các quy định tổ chức hoạt động kiểm toán… Tổng Kiểm toán nhà nước đã giao các KTNN chuyên ngành, khu vực xác định rõ hành vi, hình thức, biểu hiện gây lãng phí, số tiền gây lãng phí, nguyên nhân khách quan, chủ quan, trách nhiệm của tập thể và cá nhân liên quan, từ đó đưa ra kiến nghị khắc phục hậu quả, chấm dứt hành vi lãng phí. Đồng thời, KTNN cũng làm rõ bất cập của cơ chế chính sách, định mức kinh tế - kỹ thuật không phù hợp với thực tiễn để kiến nghị sửa đổi, bổ sung.

Đặc biệt, với vai trò thành viên Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, KTNN luôn bám sát định hướng lớn của Đảng, Nhà nước, chỉ đạo của Ban Chỉ đạo để tập trung kiểm toán các chủ đề lớn gắn với quản lý, điều hành ngân sách nhà nước, các lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực, lãng phí và các vấn đề dư luận xã hội quan tâm như: Quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công; quản lý đất đai, môi trường, tài nguyên, khoáng sản; các dự án sử dụng vốn không hiệu quả, chậm tiến độ, chậm đưa vào sử dụng… KTNN tập trung đánh giá cơ chế, chính sách để kiến nghị khắc phục, hoàn thiện, bịt “lỗ hổng” thất thoát, lãng phí; đánh giá hiệu quả quản lý, sử dụng tài chính và tài sản công, từ đó tăng cường phát hiện, khắc phục những bất cập còn tồn tại.

Qua hoạt động kiểm toán, KTNN đã phát hiện nhiều hiện tượng, dấu hiệu lãng phí, sử dụng kém hiệu quả nguồn lực tài chính, tài sản công. Đơn cử, trong lĩnh vực chi thường xuyên, KTNN chỉ rõ tình trạng phân bổ dự toán chậm, nhiều lần, không sát thực tế, không có nhiệm vụ chi cụ thể, phân bổ khi chưa đủ điều kiện… dẫn đến không giải ngân được, phải hủy dự toán; phân bổ vượt định mức. Đối với chi đầu tư, có tình trạng bố trí vốn cho dự án chưa đủ điều kiện, không có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn, phân bổ vượt khả năng thực hiện, vượt nhu cầu… dẫn đến tỷ lệ giải ngân thấp, kế hoạch vốn bị hủy bỏ lớn.

Thông qua các phát hiện kiểm toán, KTNN đã kiến nghị xử lý tài chính tăng thu, giảm chi ngân sách nhà nước hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm; kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan; chuyển nhiều hồ sơ, tài liệu kiểm toán cho cơ quan chức năng để điều tra, xử lý theo quy định. Qua đó, giúp đơn vị chấn chỉnh kịp thời, tạo sự răn đe, cảnh báo, ngăn ngừa vi phạm nghiêm trọng hơn. Đồng thời, KTNN kiến nghị sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc hủy bỏ nhiều văn bản quy phạm pháp luật và văn bản quản lý không phù hợp, góp phần khắc phục “lỗ hổng” về cơ chế, chính sách, siết chặt kỷ cương, kỷ luật tài chính, làm lành mạnh nền tài chính quốc gia, tạo cơ sở pháp lý thuận lợi cho công tác quản lý, sử dụng nguồn lực công hiệu quả, tiết kiệm.

Chú trọng phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ Ngành

Không chỉ đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng thông qua hoạt động kiểm toán, KTNN còn đặc biệt chú trọng công tác này trong nội bộ Ngành. Phó Chánh Thanh tra KTNN Chu Ngọc Đức khẳng định, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ không chỉ là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, mà còn là yếu tố sống còn, quyết định uy tín và hiệu lực hoạt động của Ngành. Với chức năng được Hiến pháp và pháp luật hiến định, KTNN có trách nhiệm kiểm tra, giám sát việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công - lĩnh vực tiềm ẩn nhiều nguy cơ sai phạm. Do vậy, KTNN phải luôn giữ được sự minh bạch, khách quan, liêm chính để kết quả kiểm toán có giá trị thuyết phục và được xã hội tin cậy.

Với tầm quan trọng đó, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ KTNN đã được Ban Thường vụ Đảng ủy KTNN, Tổng Kiểm toán nhà nước, Lãnh đạo KTNN đặc biệt quan tâm, triển khai đồng bộ với nhiều giải pháp quyết liệt và thực chất, nổi bật ở ba điểm. Hoàn thiện thể chế, quy trình chuyên môn nghiệp vụ: KTNN thường xuyên rà soát, sửa đổi, bổ sung hệ thống văn bản quản lý nội bộ như quy tắc đạo đức nghề nghiệp, quy trình kiểm toán, quy chế làm việc, hồ sơ mẫu biểu kiểm toán, quy định lấy ý kiến nhận xét, đánh giá của đơn vị được kiểm toán… Việc xây dựng thể chế được coi là “hàng rào” pháp lý quan trọng nhằm ngăn ngừa tiêu cực ngay từ trong quy trình.

Tăng cường giám sát nội bộ, thanh tra, kiểm tra, kiểm soát chất lượng kiểm toán: KTNN đã thành lập các đơn vị chuyên trách để giám sát quá trình thực hiện nhiệm vụ, bảo đảm mỗi cuộc kiểm toán đều được theo dõi chặt chẽ từ khâu lập kế hoạch đến phát hành báo cáo.

Thực hiện công khai, minh bạch hoạt động kiểm toán: Kết quả kiểm toán được công bố rộng rãi theo quy định. KTNN ứng dụng công nghệ thông tin để quản lý hồ sơ điện tử, số hóa hồ sơ kiểm toán, tiến tới xây dựng kho dữ liệu số tập trung, vừa nâng cao hiệu quả quản lý, vừa hạn chế can thiệp không chính đáng, góp phần phòng ngừa tiêu cực.

“Nhờ triển khai đồng bộ nhiều biện pháp, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ KTNN thời gian qua đã đạt nhiều kết quả tích cực, góp phần giữ vững uy tín và nâng cao hiệu lực của Ngành” - Phó Chánh Thanh tra KTNN Chu Ngọc Đức nhấn mạnh./.

THIỆN TRẦN