Doanh nghiệp lợi nhuận tốt vẫn đứng trước nhiều thách thức

Đáng chú ý, 64,3% doanh nghiệp lọt vào Bảng xếp hạng Top 500 doanh nghiệp lợi nhuận tốt nhất Việt Nam (PROFIT500) năm 2025 do Vietnam Report thực hiện đã công bố báo cáo tài chính đạt tăng trưởng lợi nhuận trước thuế trong 6 tháng đầu năm, cao hơn so với mặt bằng chung của toàn bộ doanh nghiệp được khảo sát (59,7%).

Lợi nhuận tăng trưởng vững chắc

Nền tảng lợi nhuận vững chắc từ năm 2024 đã trang bị cho các doanh nghiệp PROFIT500 nguồn lực cần thiết để đầu tư, đổi mới sáng tạo và tận dụng cơ hội khi thị trường phục hồi, củng cố vị thế cạnh tranh trong bối cảnh kinh tế vẫn còn nhiều biến động.

Xét chung toàn thị trường, tỷ lệ đáng kể doanh nghiệp suy giảm doanh thu (35,3% số doanh nghiệp) và lợi nhuận (38,3% số doanh nghiệp) cho thấy vẫn còn không ít đơn vị chưa kịp thích nghi với những biến động về thị trường, chính sách và môi trường kinh doanh.

Điều này phản ánh quá trình phục hồi chưa đồng đều trong giai đoạn nền kinh tế đang chịu tác động đan xen của nhiều thay đổi mang tính cấu trúc, từ kinh tế toàn cầu, dòng chảy thương mại, chính sách điều hành trong nước cho đến sự thay đổi trong nhu cầu tiêu dùng, buộc doanh nghiệp phải liên tục thích ứng và tái cấu trúc để tồn tại và bứt phá.

Ở góc độ vĩ mô, nền kinh tế Việt Nam đang cho thấy sức bật mạnh mẽ. GDP 6 tháng đầu năm tăng 7,52%, mức cao nhất trong gần hai thập kỷ. Số doanh nghiệp đăng kí thành lập mới trong 8 tháng là 128,2 nghìn doanh nghiệp, tăng 15,7% so với cùng kỳ năm 2024; đồng thời, làn sóng doanh nghiệp quay lại thị trường ngày càng mạnh mẽ với 209,2 nghìn doanh nghiệp, tăng 24,5% so với cùng kỳ năm trước.

Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) của ngành sản xuất Việt Nam duy trì trên 50 điểm trong hai tháng liên tiếp (tháng 7-8). Các động lực mới được hình thành, tạo nền tảng để các ngành kinh tế bứt phá mạnh hơn trong nửa cuối năm.

Mặc dù nền kinh tế đang trên đà phục hồi, doanh nghiệp vẫn cần duy trì tư duy chủ động và linh hoạt, vừa tận dụng cơ hội bứt phá, vừa chuẩn bị các kịch bản ứng phó rủi ro. Thực tế, PMI tháng 8 dù vẫn duy trì trên ngưỡng 50 điểm nhưng đã giảm nhẹ so với tháng 7, cho thấy đà phục hồi chưa thật sự vững chắc và vẫn tiềm ẩn nhiều biến động khó lường.

Thách thức khiến doanh nghiệp gia tăng nỗi lo

Kết quả khảo sát của Vietnam Report chỉ ra rằng, các doanh nghiệp đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn. Những biến động trong dòng chảy thương mại quốc tế khi căng thẳng địa chính trị và xu hướng bảo hộ gia tăng đang là nỗi lo của không ít doanh nghiệp.

78,9% số doanh nghiệp đánh giá chính sách thuế quan mới của Hoa Kỳ có ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh. Thỏa thuận sơ bộ về thuế giữa Việt Nam và Hoa Kỳ - với mức thuế 20% áp lên hàng hóa từ Việt Nam và thuế nhập khẩu hàng hóa Hoa Kỳ giảm về 0% - được đánh giá là một bước tiến tích cực, giúp giảm đáng kể nguy cơ đối mặt với các biện pháp thuế nghiêm ngặt hơn.

Tuy nhiên, đây vẫn là một bài kiểm tra sức bền và khả năng thích ứng của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp không chỉ cần nâng cao năng lực cạnh tranh và thích ứng linh hoạt với các thay đổi chính sách, mà còn phải chủ động chuẩn bị kịch bản ứng phó với làn sóng hàng hóa Mỹ khi áp lực cạnh tranh trên thị trường nội địa ngày càng gia tăng.

Bên cạnh đó, khó khăn liên quan đến giá nguyên vật liệu đầu vào tăng gây áp lực lên chi phí sản xuất, trong khi kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm lại ảnh hưởng trực tiếp đến xuất khẩu và dòng vốn đầu tư cũng được các doanh nghiệp đề cập. Sức ép từ tỷ giá và lạm phát gia tăng là rủi ro không nhỏ đối với các doanh nghiệp, nhất là với các doanh nghiệp nhập khẩu hoặc phụ thuộc vào nguồn vốn vay.

Ngoài ra, rào cản pháp lý và thủ tục hành chính vẫn là thách thức lớn khi một số chính sách mới ban hành nhưng thiếu nghị định, thông tư hướng dẫn cụ thể, khiến doanh nghiệp lúng túng trong việc thực hiện và đáp ứng các quy định pháp luật. Điều này đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ hơn từ các cơ quan quản lý để cải thiện môi trường kinh doanh, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp yên tâm đầu tư và mở rộng hoạt động.

Nhạy cảm với chuyển động của nền kinh tế

Tâm lý cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam từ đầu năm đến nay cũng thể hiện rõ sự nhạy cảm trước những cú sốc bên ngoài. Kết quả khảo sát cho thấy, triển vọng tăng trưởng của nền kinh tế dưới góc nhìn cộng đồng doanh nghiệp thay đổi theo từng giai đoạn, chịu tác động đan xen giữa các yếu tố nội tại và bối cảnh quốc tế.

Nhìn chung, dự báo của doanh nghiệp về tốc độ tăng trưởng GDP có sự phân hóa mạnh, cho thấy tâm lý thị trường chưa hoàn toàn ổn định và vẫn phụ thuộc nhiều vào diễn biến kinh tế toàn cầu cũng như các chính sách điều hành trong nước.

Đầu năm 2025, đà tăng trưởng GDP khả quan trong năm trước cho thấy quá trình phục hồi dần vững chắc hơn khiến các kịch bản tăng trưởng từ 7,0% trở lên đã trở thành quan điểm chủ đạo, với 62,1% doanh nghiệp đánh giá là khả thi.

Tuy nhiên, đến tháng 4/2025, cú sốc thuế quan từ Hoa Kỳ khiến góc nhìn của cộng đồng doanh nghiệp có sự dịch chuyển, nghiêng về các kịch bản tăng trưởng thấp hơn.

Tỷ lệ doanh nghiệp tin vào khả năng GDP tăng trưởng trên 8,0% giảm còn 10,7% và kịch bản tăng trưởng 7,5-8,0% giảm còn 14,3% (tương ứng giảm 6,4% và 7,1% so với khảo sát trong tháng 1/2025), phản ánh sự thận trọng hơn trước các tín hiệu thị trường quốc tế và áp lực nội tại.

Mức tăng trưởng 6,5-7,0% tăng mạnh lên 30,4%, trở thành kịch bản chiếm ưu thế khi được 30,4% số doanh nghiệp đánh giá mang tính khả thi nhất. Mặc dù vậy, chỉ 3,6% doanh nghiệp dự báo GDP tăng dưới 6%, cho thấy phần lớn cộng đồng doanh nghiệp tin rằng nền kinh tế vẫn duy trì được nhịp tăng trưởng trung bình, dù ít kỳ vọng bứt phá.

Sau những nỗ lực đàm phán thuế quan với Hoa Kỳ cùng việc Chính phủ ban hành hàng loạt nghị quyết, nghị định cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh, chính sách điều hành chủ động, linh hoạt và định hướng rõ ràng, niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp về triển vọng nền kinh tế đã được củng cố phần nào so với đầu quý II.

Theo kết quả khảo sát tháng 8/2025, dù “bức tranh” triển vọng vẫn phân hóa và chưa nghiêng rõ rệt về một kịch bản nào, tỷ lệ doanh nghiệp tin tưởng vào kịch bản tăng trưởng cao đã tăng trở lại so với hồi tháng 4, với 17% doanh nghiệp dự báo GDP tăng trên 8,0%, trong khi hai kịch bản 7,0-7,5% và 7,5-8,0% cùng ghi nhận 23,4% doanh nghiệp đánh giá khả thi./.

PHÚC KHANG