Chính sách tiền tệ đa mục tiêu: Nhiệm vụ đầy thách thức
Tài chính - Ngày đăng : 09:02, 18/09/2025
Nhiều thách thức trong điều hành chính sách tiền tệ
Tại các văn bản chỉ đạo và phiên họp gần đây, Thủ tướng Chính phủ đều nhấn mạnh yêu cầu: Trong những tháng cuối năm 2025, NHNN cần tiếp tục điều hành tín dụng phù hợp với diễn biến vĩ mô, đáp ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế; đồng thời, định hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất, xuất khẩu, tiêu dùng, khoa học - công nghệ, kinh tế xanh, tuần hoàn. Ngành ngân hàng phải đồng thời xử lý nợ xấu, kiểm soát dòng vốn vào những lĩnh vực rủi ro; tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động tổ chức tín dụng, xử lý nghiêm vi phạm; điều hành tỷ giá linh hoạt, quản lý thị trường ngoại hối, ổn định giá trị đồng Việt Nam (VND).
“Mệnh lệnh” này của Chính phủ cho thấy kỳ vọng lớn nhưng cũng đặt NHNN vào tình thế đầy thách thức: Vừa phải hỗ trợ tăng trưởng, vừa kiềm chế lạm phát và bảo đảm ổn định vĩ mô. Thực tế cho thấy, duy trì mục tiêu kép này chưa bao giờ dễ dàng, nhất là trong bối cảnh CSTT đứng trước nhiều áp lực và biến động khó lường.
Việt Nam cần tăng cường khả năng chống chịu của khu vực tài chính bằng việc cải thiện tỷ lệ an toàn vốn và nâng cao năng lực giám sát an toàn hệ thống ngân hàng; tăng cường vai trò của NHNN trong quản lý rủi ro hệ thống, đặc biệt là khả năng ứng phó khủng hoảng và giám sát tập đoàn tài chính lớn.
Ngân hàng Thế giới
Số liệu từ NHNN cho thấy, đến cuối tháng 8/2025, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đạt 17,14 triệu tỷ đồng, tăng 11,08% so với cuối năm 2024. Ước tính cả năm, tín dụng có thể tăng tới 20,19% - mức cao nhất trong nhiều năm, vượt xa mức trung bình khoảng 14,5%. Song, đằng sau bức tranh tăng trưởng tích cực đó là không ít nỗi lo.
Theo Phó Thống đốc NHNN Đoàn Thái Sơn, với đà tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ, các ngân hàng buộc phải gia tăng huy động vốn, kéo theo áp lực lãi suất huy động tăng, đồng thời đẩy lãi suất cho vay đi lên. Cung tiền tăng nhanh cũng tiềm ẩn nguy cơ gây lạm phát trong trung và dài hạn.
PGS,TS. Phạm Thế Anh - Trường Đại học Kinh tế Quốc dân - cảnh báo nguy cơ bong bóng tài sản, mất giá đồng tiền và rủi ro lạm phát khi tốc độ tăng cung tiền ở Việt Nam cao hơn đáng kể so với tăng trưởng GDP. Điều này làm cho khả năng nới lỏng CSTT để hỗ trợ tăng trưởng trở nên hạn chế và nhiều rủi ro hơn.
Các chuyên gia Ngân hàng Thế giới (WB) cũng lưu ý: Thanh khoản hệ thống có thể bị thu hẹp khi tỷ lệ dư nợ cho vay trên tiền gửi tại nhiều ngân hàng, kể cả ngân hàng thương mại lớn, đã vượt mức 100%. “Việc nâng chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng có thể làm suy giảm chất lượng tín dụng, đặc biệt nếu các ngân hàng buộc phải nới lỏng tiêu chuẩn cho vay” - WB cảnh báo.
Một yếu tố quan trọng khác là Thông tư số 02/2023/TT-NHNN - quy định cho phép các tổ chức tín dụng cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng khó khăn - đã hết hiệu lực từ tháng 12/2024. Điều này đồng nghĩa, trong năm 2025, các ngân hàng phải ghi nhận rủi ro thực đối với các khoản nợ đã được tái cơ cấu. Nợ xấu theo đó dự kiến gia tăng, tiềm ẩn nhiều bất ổn cho hệ thống ngân hàng. Chất lượng tài sản tuy hiện tại vẫn ở mức tương đối ổn định nhưng các rủi ro liên quan đến việc kéo dài nợ, giảm dự phòng rủi ro và nợ xấu tiềm ẩn sẽ dần bộc lộ rõ hơn.
Không chỉ vậy, áp lực tỷ giá ngày càng lớn do ảnh hưởng từ cả yếu tố nội tại lẫn biến động bên ngoài. Trong khi đó, kinh tế toàn cầu tiếp tục đối diện nhiều khó khăn và rủi ro chồng chất, từ suy giảm thương mại, dòng vốn đảo chiều cho tới bất ổn địa chính trị. Những yếu tố này tác động trực tiếp đến khả năng NHNN duy trì mục tiêu kép trong điều hành CSTT.
Sử dụng linh hoạt, hợp lý các công cụ chính sách
Trong bối cảnh thách thức chồng chất, NHNN khẳng định sẽ tiếp tục điều hành CSTT theo hướng linh hoạt, đồng bộ, sử dụng hiệu quả các công cụ sẵn có với thời điểm và liều lượng hợp lý. Mục tiêu là vừa thúc đẩy tăng trưởng, vừa bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, giữ lạm phát trong tầm kiểm soát.
Cụ thể, NHNN sẽ điều hành tỷ giá linh hoạt, bám sát diễn biến thị trường và sẵn sàng can thiệp khi cần để ổn định thị trường ngoại hối. Đồng thời, chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiếp tục tiết giảm chi phí, đẩy mạnh chuyển đổi số, qua đó tạo dư địa giảm mặt bằng lãi suất cho vay, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân. Bên cạnh đó, tín dụng sẽ được điều hành phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô, nhằm bảo đảm cung ứng vốn kịp thời cho nền kinh tế.
Với xu hướng hiện tại, NHNN thống nhất với Bộ Tài chính về việc cần theo dõi sát sao và điều hành CSTT một cách linh hoạt. Khi xuất hiện tín hiệu mới từ thị trường, cần chủ động đưa ra giải pháp sớm để “đi trước, đón đầu”.
Phó Thống đốc NHNN Đoàn Thái Sơn
Định hướng này cho thấy CSTT vẫn thiên về nới lỏng để hỗ trợ tăng trưởng. Tuy nhiên, TS. Nguyễn Đình Cung - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) - lưu ý: Việc nới lỏng CSTT để thúc đẩy tăng trưởng ngắn hạn không phải là giải pháp tối ưu, nhất là khi nền kinh tế chưa rơi vào khủng hoảng hay cầu chưa suy giảm mạnh bởi cú sốc bên ngoài. Theo ông, giai đoạn 2026-2030, nhiệm vụ trọng tâm phải là kiểm soát lạm phát, giữ ổn định giá trị đồng Việt Nam và bảo đảm nền tảng kinh tế vĩ mô vững chắc.
Đồng quan điểm, PGS,TS. Phạm Thế Anh cho rằng, điều hành CSTT không chỉ hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng mà còn phải kiểm soát lạm phát, ổn định giá trị đồng tiền và bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô. Tăng trưởng cung tiền nên đi sau và phù hợp với tốc độ tăng trưởng GDP, chứ không phải nới lỏng cung tiền một cách chủ động để kích thích tăng trưởng.
Một bài toán khác là hài hòa giữa lãi suất và tỷ giá. TS. Nguyễn Hoàng Linh - Giám đốc Nghiên cứu Công ty Quản lý quỹ Vietcombank (VCBF) - nhận định: Năm nay, Chính phủ định hướng NHNN tập trung nhiều hơn vào lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng. Nhưng cần hết sức lưu ý, nếu VND mất giá sâu, hàng loạt cân đối vĩ mô sẽ bị phá vỡ, và khi đó lãi suất buộc phải tăng.
Trong bối cảnh dư địa CSTT bị thu hẹp bởi chênh lệch lãi suất kéo dài và áp lực tỷ giá, WB khuyến nghị Việt Nam cần phát huy vai trò của chính sách tài khóa, coi đây là công cụ chủ đạo trong thúc đẩy tăng trưởng. Sự phối hợp hài hòa giữa CSTT và chính sách tài khóa sẽ là chìa khóa để giữ vững ổn định vĩ mô và bảo đảm cho nền kinh tế phát triển bền vững./.