Khánh thành Khu lưu niệm Trưởng Ban Thường trực Quốc hội Bùi Bằng Đoàn

Đây là một trong chuỗi các hoạt động hướng tới Kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (06/01/1946-06/01/2026), nhằm tôn vinh và tri ân công lao, đóng góp to lớn của Trưởng Ban Thường trực Quốc hội Bùi Bằng Đoàn - một nhà yêu nước, nhà hoạt động chính trị tiêu biểu, người đã có nhiều cống hiến quan trọng cho sự nghiệp cách mạng của Quốc hội Việt Nam.

Cụ Bùi Bằng Đoàn (1889-1955) sinh ngày 19/9/1889 trong một gia đình Nho học tại xã Liên Bạt, huyện Ứng Hòa, nay là xã Ứng Thiên, TP. Hà Nội. Cụ đỗ cử nhân dưới triều Nguyễn và nổi tiếng là một vị quan thanh liêm, chính trực, luôn hết lòng vì dân, từng giữ chức Thượng thư Bộ Hình Nam triều.

Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đất nước đứng trước muôn vàn khó khăn, bộ máy chính quyền còn non trẻ cần sự củng cố, xây dựng. Với kinh nghiệm trong bộ máy nhà nước phong kiến, cụ được Chủ tịch Hồ Chí Minh mời tham gia Chính phủ.

Ngày 06/01/1946, cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội diễn ra trên cả nước thành công tốt đẹp, cụ đã trúng cử đại biểu Quốc hội và tại Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa I được bầu làm Trưởng ban Thường trực Quốc hội (từ tháng 11/1946 đến khi qua đời năm 1955).

Phát biểu tại Lễ khánh thành, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn khẳng định, cụ Bùi Bằng Đoàn là một nhân cách lớn, một trí thức yêu nước và là hình mẫu tiêu biểu cho sự chuyển mình của giới sĩ phu Việt Nam trước vận mệnh lịch sử.

Từ vị trí Thượng thư trong Triều đình, Cụ đã đi theo tiếng gọi của Cách mạng tháng Tám, với câu nói bất hủ: "Cải tạo một nước Việt Nam mới mà không có tôi, thì tôi cũng thấy hổ thẹn".

Sự lựa chọn ấy đã đưa Cụ trở thành Trưởng ban Thanh tra đặc biệt của Chính phủ; đại biểu Quốc hội khóa I - một Quốc hội đặt nền móng cho Nhà nước Dân chủ Cộng hòa và đặc biệt, làm Trưởng ban Thường trực Quốc hội - người trực tiếp cùng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ kiến tạo nên Hiến pháp và hệ thống pháp luật đầu tiên.

Di sản lớn nhất mà Cụ để lại cho Quốc hội và đất nước chính là tinh thần phụng sự công minh, thượng tôn pháp luật và lòng liêm khiết tuyệt đối của người cầm cân nảy mực. Cụ đã cống hiến trọn vẹn cho lý tưởng độc lập dân tộc và hạnh phúc của nhân dân.

Ôn lại cuộc đời, sự nghiệp của cụ Bùi Bằng Đoàn, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, Cụ luôn đề cao tư tưởng đại đoàn kết, động viên nhân dân tham gia kháng chiến, sát cánh cùng Chính phủ thực hiện kháng chiến toàn dân, toàn diện. Cụ nhiều lần đi thăm hỏi đồng bào, chiến sĩ, gửi thư động viên nhân dân trong những thời khắc cam go, khích lệ toàn dân, toàn quân quyết tâm chiến đấu vì độc lập, tự do và thống nhất Tổ quốc.

"Chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy: “Việc gì lợi cho dân, ta phải hết sức làm. Việc gì hại đến dân, ta phải hết sức tránh". Cuộc đời và sự nghiệp của cụ Bùi Bằng Đoàn chính là hiện thân cho lời dạy đó. Tấm gương cao quý ấy sẽ mãi trường tồn, nhắc nhở và thôi thúc các thế hệ hôm nay và mai sau tiếp tục rèn luyện, phấn đấu, cống hiến vì độc lập, tự do của dân tộc, vì hạnh phúc của Nhân dân" - Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Nhằm tri ân những đóng góp quan trọng của cụ Bùi Bằng Đoàn, đồng thời triển khai Đề án số 1856 của Ban Chỉ đạo kỷ niệm 80 năm ngày tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam, Thành ủy - HĐND - UBND - Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP. Hà Nội đã khẩn trương chỉ đạo, triển khai xây dựng Khu lưu niệm Trưởng ban Thường trực Quốc hội Bùi Bằng Đoàn. Đây là công trình có ý nghĩa chính trị quan trọng chào mừng Kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam.

Khu lưu niệm không chỉ là nơi để nhân dân cả nước tri ân, tôn vinh công lao và nhân cách cao quý của một nhà lãnh đạo mẫu mực, mà còn là biểu tượng sinh động của đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, là “địa chỉ đỏ” phục vụ công tác nghiên cứu, tìm hiểu về Quốc hội Việt Nam và các nhân vật lịch sử có công với nước.

Khu lưu niệm được xây dựng tại quê hương của cụ Bùi Bằng Đoàn, trong quần thể di tích đình - chùa - miếu Bặt Chùa, xã Ứng Thiên, Hà Nội. Đây cũng chính là trụ sở làm việc của Ban Thường trực Quốc hội sơ tán trong thời gian từ 12/1946 đến tháng 4/1947. Khu lưu niệm gồm các hạng mục công trình: Cổng, đại bái, tả hữu vu, phần trưng bày tư liệu và các công trình phụ trợ khác.

Để Khu lưu niệm thực sự phát huy được giá trị, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND thành phố, Phó Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn đề nghị các cấp, các ngành, đặc biệt là Ban Quản lý Di tích, phối hợp chặt chẽ với gia đình, thân nhân cụ Bùi Bằng Đoàn tiếp tục sưu tầm, bổ sung tư liệu, hiện vật, tổ chức các hoạt động nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục để phát huy một cách hiệu quả nhất giá trị văn hóa của Khu lưu niệm.

Đồng thời, các cấp, các ngành quan tâm gìn giữ để Khu lưu niệm cụ Bùi Bằng Đoàn luôn được xanh, sạch, đẹp, văn minh, là địa chỉ văn hóa giáo dục truyền thống của địa phương./.

Đ. KHOA