ADB nâng dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2025

Các ngành, lĩnh vực tăng trưởng ra sao trong năm 2025?

Theo Báo cáo triển vọng kinh tế Việt Nam do ADB công bố hôm nay, ngày 30/9, nền kinh tế Việt Nam vẫn sẽ vững vàng trong giai đoạn 2025-2026, nhờ có chính sách tài khóa và tiền tệ mở rộng.

Các mức thuế đối ứng của Hoa Kỳ có hiệu lực từ ngày 07/8/2025 (20% đối với hàng nhập khẩu và 40% đối với hàng trung chuyển) có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng ngắn hạn, song các chính sách kích thích kinh tế được kỳ vọng sẽ giảm nhẹ tác động này.

Dự báo tăng trưởng được điều chỉnh tăng lên 6,7% cho năm 2025 và giảm còn 6% cho năm 2026 (so với các mức lần lượt là 6,6% và 6,5% trong báo cáo ADO tháng 4/2025), trong khi dự báo lạm phát thấp hơn một chút so với báo cáo tháng 4.

Sản lượng công nghiệp dự kiến tăng 7,7% trong năm 2025 nhờ xuất khẩu hàng chế biến, chế tạo cao hơn, nhưng có thể gặp khó khăn do mức thuế cao của Hoa Kỳ.

Triển vọng toàn cầu bất định có khả năng thắt chặt sản xuất công nghiệp trong nửa cuối năm 2025, khi thuế đối ứng có hiệu lực. Tuy nhiên, ngành xây dựng được kỳ vọng sẽ lấy lại đà tăng nhờ Chính phủ đẩy nhanh triển khai các dự án hạ tầng lớn.

Tăng trưởng dịch vụ được dự báo tiếp tục khả quan, đạt mức 7,4%. Ngành dịch vụ sẽ được hưởng lợi từ sự tăng trưởng liên tục trong các lĩnh vực tài chính - ngân hàng, logistics và vận tải, truyền thông, bán lẻ và đặc biệt là du lịch cùng các ngành liên quan.

Nông nghiệp dự báo có khả năng đạt mức tăng trưởng 3,4% trong năm 2025. Nhu cầu toàn cầu đối với thực phẩm chất lượng cao và bền vững, cùng với việc áp dụng rộng rãi công nghệ canh tác thông minh sẽ thúc đẩy lĩnh vực này. Tuy nhiên, ngành nông nghiệp vẫn đối mặt với các rủi ro khí hậu, tình trạng đất đai manh mún, khả năng tiếp cận công nghệ hạn chế của các hộ nông dân nhỏ và biến động giá cả hàng hóa toàn cầu.

Tiêu dùng trong nước tiếp tục được thúc đẩy bởi chính sách tiền tệ và tài khóa mang tính hỗ trợ. Việc mở rộng mạng lưới bán lẻ, gia tăng mức độ thâm nhập của thương mại điện tử và sự phục hồi của các dịch vụ liên quan đến du lịch sẽ củng cố nhu cầu trong nước.

Theo ADB, lĩnh vực sản xuất chế biến chế tạo và xuất khẩu suy yếu do thuế quan của Hoa Kỳ có thể làm giảm nhu cầu đối với logistics, tài chính và các dịch vụ kinh doanh trong nửa cuối năm 2025. Nếu căng thẳng thương mại kéo dài, đầu tư có thể chậm lại, ảnh hưởng đến tăng trưởng trong các ngành dịch vụ giá trị cao vào năm 2026.

Đầu tư công hiệu quả là yếu tố then chốt để duy trì tăng trưởng và giảm nút thắt hạ tầng. Với tỉ lệ nợ công dưới 34% GDP - thấp hơn nhiều so với mức trần 60% theo quy định - Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa tài khóa cho các biện pháp hỗ trợ tăng trưởng.

Cải cách thể chế sâu rộng sẽ giúp tinh giản môi trường pháp lý, nâng cao hiệu quả giải ngân và thúc đẩy kinh tế nội địa. Tuy nhiên, hạn chế về năng lực trong việc lập kế hoạch, triển khai và quản lý dự án ở tất cả các cấp tiếp tục ảnh hưởng đến việc giải ngân đúng hạn.

Sự bất ổn định về thuế quan đang gây xáo trộn đối với hoạt động FDI và thương mại. Xuất khẩu sang Hoa Kỳ nhiều khả năng sẽ chậm lại đáng kể sau giai đoạn “dồn toa” trước đó, cùng với mức thuế mới 20% có hiệu lực, khiến các nhà sản xuất định hướng xuất khẩu có thể trì hoãn hoặc thu hẹp kế hoạch. Các luồng thương mại cũng sẽ thay đổi khi các doanh nghiệp tái cấu trúc chuỗi cung ứng và giá cả.

Trong thời gian còn lại của năm, thuế quan sẽ tiếp tục tạo áp lực lên thương mại và đầu tư, nhấn mạnh sự cần thiết phải chuyển dịch cơ cấu hướng tới mô hình tăng trưởng cân bằng hơn, với nhu cầu nội địa mạnh mẽ hơn và các thị trường xuất khẩu đa dạng hơn để giảm thiểu tác động của các cú sốc từ thuế quan.

Kiểm soát rủi ro, giải quyết những thách thức mang tính cấu trúc

Với vị thế tài khóa thuận lợi, Chính phủ có thể áp dụng các biện pháp kích thích tăng trưởng thông qua cắt giảm thuế có trọng tâm, giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp và tăng chi tiêu xã hội cho các hộ gia đình thu nhập thấp. Việc phối hợp các cải cách cơ cấu nhằm cải thiện môi trường kinh doanh và năng suất lao động sẽ phát huy hiệu quả tối đa. Dự kiến trong năm 2025, thâm hụt ngân sách ở mức 3,8% GDP.

Ngân hàng trung ương tiếp tục duy trì các chính sách hỗ trợ tăng trưởng. Với cách tiếp cận linh hoạt hơn của Ngân hàng Nhà nước trong quản lý, điều hành chính sách tiền tệ, dự kiến, tín dụng sẽ tiếp tục tăng lên và hoàn thành mục tiêu vào cuối năm 2025.

Tuy nhiên, lo ngại về chất lượng tài sản, rủi ro danh mục cho vay và áp lực lạm phát tiềm ẩn vẫn tiếp tục tồn tại. Trong ngắn hạn, nợ xấu gia tăng và lợi nhuận ngân hàng suy giảm sẽ hạn chế dư địa cho việc nới lỏng tiền tệ hơn nữa.

Sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa chính sách tài khóa và tiền tệ sẽ giúp hỗ trợ tăng trưởng. Điều này giúp tránh gây áp lực quá mức lên chính sách tiền tệ và bảo đảm ổn định tài chính vĩ mô - ADB khuyến nghị. 

Trong dài hạn, cải cách pháp lý toàn diện đòi hỏi phải giải quyết những thách thức mang tính cấu trúc, bao gồm thích ứng biến đổi khí hậu, năng lực cạnh tranh của khu vực tư nhân, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, hiện đại hóa hệ thống thuế và thúc đẩy chuyển đổi số. Đây là những yếu tố then chốt tạo dựng một mô hình tăng trưởng cân bằng hơn.

Lạm phát dự báo ở mức 3,9% trong năm 2025 và giảm nhẹ xuống 3,8% trong năm 2026. Giá năng lượng toàn cầu giảm đã góp phần giảm chi phí vận tải - yếu tố chiếm tỉ trọng đáng kể trong rổ hàng hóa tiêu dùng. Tuy nhiên, việc điều chỉnh tăng liên tục chi phí y tế, giáo dục và giá điện của Chính phủ vẫn tiếp tục tạo áp lực lạm phát. Giải ngân đầu tư công được đẩy nhanh và tăng trưởng tín dụng cao có thể làm tăng giá vật liệu và dịch vụ. Đồng tiền mất giá có thể tiếp tục làm tăng lạm phát.

Chính phủ đang đẩy mạnh các biện pháp kích thích tài khóa và tiền tệ nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng 8,3 - 8,5% trong năm 2025, hướng tới tăng trưởng hai con số trong những năm tới. Các mục tiêu này được đặt ra trong bối cảnh thách thức ngày càng lớn từ thuế quan đối ứng và căng thẳng địa chính trị toàn cầu cũng như khu vực đang leo thang. Để duy trì đà tăng trưởng, các rủi ro mới xuất hiện và những hạn chế mang tính cấu trúc cần phải được xử lý một cách hiệu quả.

Rủi ro đối với triển vọng tăng trưởng bao gồm cả các yếu tố bên trong lẫn bên ngoài. Nếu môi trường kinh tế toàn cầu xấu hơn dự kiến do các đối tác thương mại lớn tăng trưởng chậm lại và biến động thị trường tài chính gia tăng, thách thức đối với kinh tế sẽ tăng lên, đặc biệt thông qua hoạt động xuất khẩu và dòng vốn đầu tư suy yếu. Việc áp dụng thuế đối ứng đối với hàng trung chuyển chưa cụ thể có thể làm giảm thương mại và đầu tư.

Ở trong nước, mặc dù các cải cách về đầu tư công đã mang lại kết quả, song rủi ro tài chính gia tăng và sự chậm trễ trong phối hợp chính sách làm hạn chế hiệu quả của các biện pháp kích thích tăng trưởng./.

ĐỨC THÀNH