Đề xuất Kiểm toán nhà nước có quyền xử phạt vi phạm về thuế

Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định thẩm quyền xử phạt về thuế qua hoạt động kiểm toán

Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đã được trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại Phiên họp chiều 13/10.

Trình bày Tờ trình tóm tắt Dự án Luật, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, việc xây dựng Luật Quản lý thuế (sửa đổi) nhằm đẩy mạnh hiện đại hóa và chuyển đổi số toàn diện công tác QLT với ba trụ cột: tạo thuận lợi cho người nộp thuế, nâng cao hiệu lực quản lý và số hóa quy trình nghiệp vụ; đồng thời, khắc phục bất cập của Luật hiện hành, đồng bộ với pháp luật liên quan.

Dự thảo Luật cũng hướng đến cắt giảm thủ tục hành chính (TTHC), giảm chi phí tuân thủ, tăng cường chia sẻ dữ liệu, phối hợp liên ngành; thúc đẩy phân cấp, phân quyền; triển khai thủ tục thuế trực tuyến toàn trình không phụ thuộc địa giới hành chính, hướng đến mô hình “một cửa số” duy nhất.

Đồng thời, tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi trốn thuế; nâng cao mức độ tuân thủ; hoàn thiện khung pháp lý cho quản lý thuế với các mô hình kinh tế số, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán, khuyến khích chuyển đổi sang doanh nghiệp.

Dự thảo Luật gồm 9 Chương, 53 Điều, với nhiều nội dung được sửa đổi, bổ sung.

Trong đó, về kiểm tra thuế, Dự thảo Luật bổ sung nguyên tắc ưu tiên kiểm tra trực tuyến, áp dụng chuyển đổi số, nguyên tắc kiểm tra việc xác định giá giao dịch liên kết, việc kiểm tra thuế của cơ quan thuế không trùng lặp về nội dung, phạm vi, thời gian giữa cơ quan thanh tra, kiểm tra, Kiểm toán nhà nước (KTNN), trừ trường hợp có bằng chứng, căn cứ vi phạm cần kiểm tra lại;

Bổ sung quy định về kiểm tra lại của cơ quan thuế và cơ quan hải quan; sửa đổi thời hạn kiểm tra thuế để phù hợp với đặc thù của kiểm tra thuế (tăng từ 10 ngày lên 20 ngày, kiểm tra giao dịch liên kết là 40 ngày, trường hợp cần thiết thì có thể gia hạn 1 lần nhưng không quá 40 ngày, trường hợp phải thu thập, trao đổi thông tin với cơ quan thuế nước ngoài thì thời hạn kiểm tra thuế có thể kéo dài nhưng không quá 2 năm).

Về nhiệm vụ, trách nhiệm và quyền hạn của các cơ quan nhà nước, các cơ quan kiểm tra, giám sát trong quản lý thuế, Dự thảo Luật bổ sung nhiệm vụ của Ủy ban nhân dân các cấp thực hiện kê biên tài sản, bán đấu giá tài sản đối với người nộp thuế bị cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về quản lý thuế bằng biện pháp kê biên tài sản; bổ sung quy định đối với các khoản phí, lệ phí không do cơ quan quản lý thuế trực tiếp thu thì cơ quan, tổ chức được giao thu phí, lệ phí theo quy định của Luật Phí và lệ phí thực hiện các nội dung quản lý thu theo quy định tại khoản 7 Điều 39 Luật này.

Đáng chú ý, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định: Trường hợp KTNN, cơ quan thanh tra trực tiếp kiểm toán, thanh tra người nộp thuế hoặc không trực tiếp kiểm toán đối với người nộp thuế mà thực hiện kiểm toán tại cơ quan quản lý thuế mà phát hiện người nộp thuế có hành vi khai sai dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp hoặc tăng số tiền thuế được miễn, giảm, hoàn hoặc hành vi trốn thuế thì người có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động kiểm toán, thanh tra có trách nhiệm xử lý vi phạm theo quy định.

Trường hợp người nộp thuế không đồng ý với quyết định của KTNN thì người nộp thuế được quyền khiếu nại hoặc khởi kiện theo quy định của pháp luật. Dự thảo Luật giao UBTVQH quy định về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính về quản lý thuế trong hoạt động kiểm toán.

Đánh giá tác động về thay đổi trong nghĩa vụ thuế của hộ, cá nhân kinh doanh

Tại Dự thảo Luật, Chính phủ cũng đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định về khai thuế, tính thuế, khấu trừ thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Thực hiện chủ trương xóa bỏ thuế khoán theo Nghị quyết 68-NQ/TW, Dự thảo Luật sửa đổi theo hướng: Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh căn cứ mức doanh thu thực tế hằng năm từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ tự xác định thuộc đối tượng không chịu thuế, đối tượng không phải nộp thuế, đối tượng chịu thuế, đối tượng phải nộp thuế theo quy định của pháp luật về thuế.

Đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thuộc đối tượng phải nộp thuế thì thực hiện khai thuế, tính thuế đối với từng loại thuế theo kỳ tính thuế. Chính phủ quy định chi tiết Điều này, bao gồm phương pháp tính thuế giá trị gia tăng; hồ sơ, thủ tục kê khai doanh thu, kê khai thuế và nộp thuế. Bộ Tài chính quy định chế độ kế toán áp dụng đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, khi chuyển từ cơ chế khoán sang kê khai, về cơ bản, doanh thu kê khai theo hóa đơn sẽ tăng cao hơn so với các mức khoán mà các hộ/cá nhân kinh doanh đang áp dụng hiện nay. Theo đó, gánh nặng về thuế của các hộ kinh doanh sẽ thay đổi đáng kể. Vì vậy, Cơ quan soạn thảo cần tính toán, đánh giá tác động cụ thể về sự thay đổi trong nghĩa vụ thuế cho các hộ/cá nhân kinh doanh.

Trong trường hợp cần thiết (nếu sự thay đổi về doanh thu theo kê khai so với các mức khoán đang thực hiện là quá lớn), đề nghị cân nhắc phương án điều chỉnh lại các mức thuế suất (trong các luật chính sách) để gánh nặng về thuế đối với các đối tượng liên quan không bị ảnh hưởng quá lớn, phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW và mục tiêu cải thiện đời sống người dân - Cơ quan thẩm tra đề nghị.

Đề xuất thưởng cơ quan thuế khi thu vượt dự toán

Một nội dung đáng chú ý khác là Dự thảo Luật bổ sung quy định cơ quan quản lý thuế được thưởng khi tổ chức thu ngân sách nhà nước vượt dự toán Quốc hội quyết định hằng năm để bổ sung thu nhập cho công chức, người lao động. Chính phủ quy định việc phân bổ và sử dụng kinh phí thưởng để bổ sung thu nhập đảm bảo sử dụng đúng mục đích, hiệu quả...

Về vấn đề này, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng, cần có chế độ để bổ sung thu nhập cho cán bộ thuế, tương tự như cán bộ Thanh tra, cán bộ làm công tác xây dựng pháp luật, cán bộ tại các địa phương có cơ chế đặc thù, đặc biệt trong bối cảnh cán bộ, công chức thuế đang chịu những áp lực lớn về công việc và việc thực hiện sắp xếp lại bộ máy sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chế độ thù lao, thu nhập của cán bộ ngành thuế.

Tuy nhiên, việc đưa nội dung này vào Luật hiện chưa có cơ sở chính trị cần thiết do các nghị quyết của Đảng, của Quốc hội đã quy định rõ về việc bãi bỏ các khoản chi ngoài lương của cán bộ, công chức, viên chức có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước,… Vì vậy, Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ báo cáo cơ quan có thẩm quyền  cho ý kiến về đề xuất chính sách này../.

Đ. KHOA