Đơn giản hóa thủ tục trong quản lý nợ công

Tăng cường sự chủ động, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương

Trình bày Tờ trình Dự án Luật tại Phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 16/10, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 24/63 điều, trong đó sửa đổi, bổ sung 17/63 điều, bãi bỏ một số quy định tại 5 điều và bổ sung quy định mới tại 5 điều.

Để tiếp tục thực hiện chủ trương phân cấp, phân quyền, gắn liền với việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu quả quản trị, Dự thảo Luật đã quy định trao quyền cho Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính trong một số nhiệm vụ về quản lý nợ, tăng cường sự chủ động và tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương trong quyết định, sử dụng ngân sách.

Dự thảo Luật bổ sung quy định Bộ, UBND tỉnh, UBND thành phố, doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, công ty con của doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ đề xuất khoản vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài gửi Bộ Tài chính để đánh giá, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt làm cơ sở thực hiện các thủ tục đầu tư chương trình, dự án. Thông tin về Đề xuất khoản vay tập trung vào 4 nội dung của khoản vay nước ngoài dự kiến huy động và thư quan tâm của nhà tài trợ (nếu có), giảm bớt hàm lượng thông tin mà cơ quan chủ quản cần cung cấp tại khâu này.

Trên cơ sở tổng hợp đề xuất của nhiều địa phương về việc đơn giản hóa thủ tục cho vay lại, Chính phủ kiến nghị thay quy định về thẩm định bằng quy định Bộ Tài chính đánh giá việc đáp ứng các điều kiện được vay lại của UBND cấp tỉnh và báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Cùng với đó, một số nội dung sửa đổi, hoàn thiện và bổ sung nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý, tạo điều kiện cho việc huy động vốn, để bảo đảm hài hòa quy định với Luật Điều ước quốc tế, tháo gỡ vướng mắc trong khâu đàm phán.

Bên cạnh đó, sửa đổi Luật theo hướng cấp phát toàn bộ vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài của Chính phủ đối với các địa phương nhận bổ sung cân đối ngân sách Trung ương và cho UBND cấp tỉnh các địa phương không nhận bổ sung cân đối từ ngân sách Trung ương, đơn vị sự nghiệp công lập và doanh nghiệp vay lại từ vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài…

Bảo đảm quản lý hiệu quả việc huy động, sử dụng vốn vay

Tán thành sự cần thiết và quan điểm sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý nợ công như Chính phủ trình, song Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính -cho rằng, với đề xuất sửa đổi, bổ sung 23/63 Điều của Luật Quản lý nợ công hiện hành, phạm vi đề xuất sửa đổi là khá rộng. Do đó, đề nghị Cơ quan soạn thảo rà soát tập trung vào những vấn đề cấp bách, vướng mắc lớn để đề xuất sửa đổi, bổ sung; các nội dung chưa thực sự cần thiết, chưa được đánh giá tác động kỹ cần tiếp tục nghiên cứu đề xuất khi sửa đổi toàn diện.

Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát để bảo đảm quy định phân cấp, phân quyền đi đôi với tăng cường khách quan, minh bạch và bảo đảm quản lý hiệu quả huy động, sử dụng vốn vay.

Dự và phát biểu tại Phiên hop, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Trần Minh Khương - cho biết, Kiểm toán nhà nước đã có Văn bản góp ý chi tiết về các nội dung sửa đổi Luật.

Góp ý làm rõ thêm một số nội dung, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước nêu rõ, về quy định tại khoản 6 Điều 5 "mọi nghĩa vụ nợ của Chính phủ thì được đối xử bình đẳng", đề nghị bổ sung thêm cụm từ "và của chính quyền địa phương", tránh cách hiểu chỉ có nợ Chính phủ thì bình đẳng, còn nợ chính quyền địa phương lại khác.

Liên quan đến quy định tại khoản 2 Điều 29 của Dự thảo Luật về các khoản đề xuất vay, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Trần Minh Khương đề nghị bổ sung thêm nội dung “đánh giá sơ bộ về hiệu quả và tính khả thi của chương trình, dự án đối với các khoản vay lại của doanh nghiệp và tổ chức sự nghiệp công lập”.

Về hạn mức bảo lãnh Chính phủ, theo quy định của Dự thảo Luật là “tổng giá trị tối đa các khoản vay và khoản phát hành trái phiếu”. Phó Tổng Kiểm toán nhà nước đề nghị bổ sung thêm cụm từ "và lãi vay phải trả".

Phó Tổng Kiểm toán nhà nước lý giải, Chính phủ bảo lãnh có thể chỉ bảo lãnh gốc, cũng có thể bảo lãnh cả lãi vay; nếu không ghi rõ thì sau này sẽ phát sinh nghĩa vụ. “Có những trường hợp tổng công ty đã phá sản, tiền lãi Chính phủ bảo lãnh phải trả còn lớn hơn cả gốc mấy lần. Vì vậy, hạn mức vay bảo lãnh nên có cả phần lãi thì mới kiểm soát được số cần phải trả nợ khi người vay không trả được” - Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Trần Minh Khương nói.

Giải trình ngay sau đó, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết, ý kiến của Phó Tổng Kiểm toán nhà nước liên quan đến hạn mức bảo lãnh, bảo lãnh cả lãi và nghĩa vụ trả nợ chính quyền địa phương, Cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ nghiên cứu tiếp thu.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị, cần tiếp tục rà soát để bảo đảm việc sửa đổi, bổ sung Luật đáp ứng mục tiêu đặt ra, đặc biệt là huy động nguồn lực để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng 2 con số cho giai đoạn tiếp theo; giải quyết được các khó khăn, vướng mắc trong công tác huy động, vay, trả nợ công.

Cùng với đó, cần tiếp tục rà soát để đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý nợ công; đánh giá kỹ tác động đến an toàn nợ công, tính phù hợp, hợp lý cho phép các địa phương nhận bổ sung từ cân đối ngân sách Trung ương được vay lại và cho phép cấp phép toàn bộ vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài của Chính phủ; hoàn thiện các quy định về điều kiện cho vay lại, phương thức cho vay lại và quy định về hạn mức đối tượng bảo lãnh của Chính phủ để bảo đảm hiệu quả huy động vốn vay trên cơ sở kiểm soát chặt chẽ rủi ro.

Đ. KHOA