Cơ cấu lại các quỹ tài chính, hoàn thiện Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa

Đại biểu Lý Thị Lan (Đoàn Tuyên Quang) nhất trí với Báo cáo số 947 của Chính phủ về việc thực hiện kế hoạch tài chính năm 2025 và dự kiến kế hoạch năm 2026 của các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách do Trung ương quản lý.

Đại biểu Lan đánh giá, thời gian qua, các Bộ, cơ quan Trung ương đã kịp thời tổ chức rà soát, đánh giá việc thực thi pháp luật liên quan đến việc thành lập, quản lý và sử dụng các quỹ tài chính nhà nước. Trên cơ sở đó, nhiều quỹ đã được cơ cấu lại, sáp nhập, dừng hoạt động hoặc giải thể đối với những quỹ hoạt động không hiệu quả, trùng lặp mục tiêu, nhiệm vụ hoặc không còn phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội.

Đồng thời, các Bộ, ngành đã chủ động rà soát, bổ sung hoặc bãi bỏ các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến quản lý, sử dụng quỹ tài chính, góp phần hoàn thiện hành lang pháp lý, tăng tính minh bạch và hiệu quả sử dụng nguồn lực công.

Theo đại biểu Lý Thị Lan, Quỹ Phát triển DNNVV có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân và doanh nghiệp địa phương. Việc thành lập và hoàn thiện cơ chế hoạt động của Quỹ là bước cụ thể hóa các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về phát triển kinh tế tư nhân, được khẳng định tại Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội và Nghị quyết số 139 của Chính phủ.

Đại biểu nhấn mạnh, Quỹ DNNVV có vai trò là công cụ tài chính chủ lực giúp doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo việc làm, mở rộng sản xuất kinh doanh. Vai trò này đặc biệt quan trọng đối với các tỉnh miền núi như Tuyên Quang, nơi phần lớn doanh nghiệp có quy mô nhỏ, năng lực tài chính và khả năng tiếp cận vốn còn hạn chế.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy chính sách hỗ trợ DNNVV hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế. Cơ chế phối hợp giữa quỹ Trung ương và địa phương chưa rõ ràng, trong khi nhu cầu hỗ trợ vốn tại cơ sở rất lớn. Chưa có cơ chế phân cấp, ủy quyền để địa phương chủ động triển khai các hoạt động của quỹ; nguồn lực tài chính và tiêu chí hỗ trợ chưa thể hiện được sự ưu tiên vùng miền, đặc biệt là với khu vực miền núi, trung du.

Ngoài ra, thiếu sự gắn kết giữa Quỹ DNNVV với các quỹ khác như Quỹ đổi mới công nghệ, Quỹ phát triển khoa học và công nghệ… dẫn đến chưa hình thành được chuỗi hỗ trợ liên thông từ ý tưởng, nghiên cứu, ứng dụng đến thương mại hóa sản phẩm.

Từ thực tiễn đó, đại biểu Lý Thị Lan cho rằng việc xây dựng Nghị định mới về tổ chức và hoạt động của Quỹ DNNVV (thay thế Nghị định số 39/2019 và Nghị định số 45/2024 của Chính phủ) là rất cần thiết và kịp thời, nhằm thể chế hóa các nghị quyết của Đảng và Quốc hội về phát triển kinh tế tư nhân.

Dự thảo nghị định cần tập trung vào ba yếu tố cốt lõi:

Thứ nhất, xác định rõ địa vị pháp lý và mô hình hoạt động của Quỹ, theo hướng minh bạch, chuyên nghiệp và đủ năng lực tài chính để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ hỗ trợ doanh nghiệp.

Thứ hai, mở rộng phạm vi hỗ trợ, chú trọng doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và hộ kinh doanh cá thể, đồng thời đơn giản hóa thủ tục, bảo đảm minh bạch và dễ tiếp cận.

Thứ ba, tăng cường phân cấp, phối hợp với địa phương, nhất là các tỉnh miền núi, để nguồn lực hỗ trợ đến đúng đối tượng, phát huy hiệu quả thực chất.

Đại biểu kiến nghị Chính phủ sớm ban hành nghị định mới, quy định rõ cơ chế phân cấp, phối hợp và ưu tiên vùng miền trong triển khai hoạt động của Quỹ. Cùng với đó, cần cho phép thí điểm mô hình Quỹ nhánh cấp tỉnh hoặc cơ chế đồng đầu tư với địa phương, nhằm bảo đảm nguồn lực hỗ trợ sát với yêu cầu thực tế.

Bên cạnh đó, cần tăng cường liên kết hoạt động của Quỹ DNNVV với các quỹ đổi mới công nghệ và phát triển khoa học - công nghệ, hình thành chuỗi hỗ trợ khép kín từ đổi mới sáng tạo đến sản xuất, thương mại hóa sản phẩm. Đại biểu cũng nhấn mạnh yêu cầu đẩy mạnh chuyển đổi số, công khai minh bạch thông tin, giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận nguồn vốn, đồng thời bảo đảm công bằng và hiệu quả trong thực hiện chính sách.

Đại biểu Lý Thị Lan khẳng định, Quỹ DNNVV là chính sách mang tính chiến lược nhằm hiện thực hóa các nghị quyết của Đảng và Nhà nước về phát triển kinh tế tư nhân. Nếu được hoàn thiện và triển khai đồng bộ, Quỹ sẽ trở thành nguồn lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo, đặc biệt đối với khu vực miền núi, góp phần phát triển kinh tế nhanh, bền vững, bao trùm - đúng tinh thần “không ai bị bỏ lại phía sau”.

Liên quan đến nội dung này, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, một số quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách đã hoạt động có hiệu quả, song vẫn còn tình trạng thu phụ phí cao, trùng lặp nhiệm vụ chi hoặc hoạt động chưa đúng tôn chỉ, mục tiêu đề ra. Đại biểu đề nghị Chính phủ và các Bộ, ngành cần đẩy nhanh việc sáp nhập, giải thể các quỹ hoạt động kém hiệu quả, đồng thời tăng cường công tác thanh tra, kiểm toán, bảo đảm an toàn nguồn vốn và sử dụng đúng mục đích./.

THÙY ANH