Chuyển dịch năng lượng sạch - vị thế nào cho Petrovietnam?

Tiên phong trong chuyển dịch năng lượng sạch

Nhấn mạnh Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) không chỉ là trụ cột của nền kinh tế, đóng góp lớn cho ngân sách nhà nước, các địa phương, ông Phạm Đình Toản - Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nêu rõ, Tập đoàn còn đang khẳng định vai trò tiên phong trong quá trình chuyển dịch năng lượng, phát triển xanh và bền vững của Việt Nam.

Lâu nay, Petrovietnam luôn là doanh nghiệp đóng góp ngân sách lớn nhất Việt Nam. Riêng năm 2024, nộp ngân sách toàn hệ thống Petrovietnam lên tới 165 nghìn tỷ đồng, chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng thu quốc gia và là nguồn thu chủ lực của nhiều địa phương có hoạt động của Tập đoàn. Chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025, Tập đoàn đã nộp ngân sách nhà nước 109 nghìn tỷ đồng.

Không dừng lại ở đó, Tập đoàn còn lan tỏa chuỗi giá trị kinh tế - kỹ thuật - nhân lực, tạo việc làm ổn định cho hàng chục nghìn lao động và hàng trăm doanh nghiệp vệ tinh.

Đáng chú ý, Petrovietnam đang chuyển mình mạnh mẽ từ một tập đoàn dầu khí truyền thống sang tập đoàn công nghiệp - năng lượng quốc gia - tức là không chỉ khai thác dầu khí mà còn mở rộng sang năng lượng tái tạo, LNG, hydrogen và sắp tới là điện hạt nhân. Đây là bước đi chiến lược, thể hiện tầm nhìn dài hạn, phù hợp với xu thế chuyển dịch năng lượng toàn cầu và mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 của Việt Nam.

Theo TS. Nguyễn Hùng Dũng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Dầu khí Việt Nam, quá trình chuyển dịch sang nhiên liệu sạch đặt ra nhiều thách thức cho ngành năng lượng trong việc cân bằng giữa an ninh năng lượng, hiệu quả kinh tế và giảm phát thải.

Trước hết là thách thức về hạ tầng kỹ thuật và công nghệ khi phát triển các loại nhiên liệu như LNG, CNG, hydrogen, biofuel hay CCS, đòi hỏi vốn đầu tư lớn, thời gian dài và khả năng tích hợp với quy hoạch năng lượng quốc gia.

Bên cạnh đó, chi phí cao, công nghệ mới chưa phổ biến, cơ chế chính sách chưa hoàn chỉnh và mô hình thị trường cho nhiên liệu sạch còn ở giai đoạn thử nghiệm khiến rủi ro đầu tư tăng cao. Hạn chế về nguồn nhân lực chất lượng cao, năng lực nghiên cứu và phát triển (R&D), cùng với sự thiếu đồng bộ trong tiêu chuẩn kỹ thuật, pháp lý và hạ tầng phân phối cũng là rào cản lớn.

Trong bối cảnh đó, Petrovietnam vẫn luôn khẳng định vị thế là doanh nghiệp trụ cột trong đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia với việc đáp ứng 10% sản lượng điện, 60 - 70% xăng dầu và 70 - 80% khí dân dụng cả nước; đồng thời đang nỗ lực tìm điểm cân bằng giữa phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Petrovietnam đã xây dựng và vận hành chuỗi cung ứng năng lượng một cách đồng bộ và linh hoạt, từ thăm dò - khai thác, chế biến - cung ứng đến phân phối - tiêu thụ. Điểm nổi bật là mô hình chuỗi liên kết giá trị (value chain) được hình thành trong Tập đoàn, ví dụ như các chuỗi “dầu thô - vận chuyển - chế biến - phân phối sản phẩm” hay “khí - điện - đạm”.

Petrovietnam cũng đang mở rộng hợp tác với nhiều tập đoàn năng lượng hàng đầu thế giới như TotalEnergies, Petronas, JOGMEC, ADNOC… trong các lĩnh vực LNG, hydrogen, biofuel và công nghệ giảm phát thải (CCUS). Sự hợp tác này giúp Việt Nam nhanh chóng tiếp cận công nghệ tiên tiến, tiêu chuẩn quốc tế và kinh nghiệm vận hành để phát triển các sản phẩm năng lượng sạch phù hợp điều kiện trong nước.

Phát triển mô hình "tập đoàn năng lượng tích hợp"

Trong giai đoạn chuyển dịch năng lượng, LNG và CNG được xem là nhiên liệu chuyển tiếp quan trọng, được Petrovietnam tập trung phát triển chuỗi cung ứng từ nhập khẩu, tồn trữ, phân phối đến sử dụng cho các nhà máy điện, khu công nghiệp, giao thông đô thị và logistic xanh, qua đó đảm nhận vai trò trung tâm trong chuỗi khí - điện LNG quốc gia.

Song song đó, việc xây dựng các trạm nạp khí CNG/LNG cho xe buýt và xe tải tại đô thị lớn được xem là giải pháp khả thi, giúp giảm 20-25% phát thải CO₂ so với dầu diesel.

Petrovietnam cũng phối hợp với các địa phương để tích hợp hạ tầng LNG, CNG vào quy hoạch năng lượng đô thị, đồng thời đẩy mạnh sản xuất, phân phối nhiên liệu sinh học thế hệ mới như E10, B20 kết hợp công nghệ CCUS. Mục tiêu đến năm 2030, nhiên liệu sạch chiếm ít nhất 30% tổng nguồn cung cho khu vực đô thị.

Đặc biệt, Petrovietnam đang chuyển hướng mạnh mẽ sang mô hình "tập đoàn năng lượng tích hợp", phát triển các lĩnh vực LNG, điện, năng lượng tái tạo và sắp tới là điện hạt nhân.

Sự đa dạng này không chỉ giúp Tập đoàn thích ứng với quá trình chuyển dịch năng lượng toàn cầu, mà còn mở rộng không gian tăng trưởng dài hạn, tạo nguồn thu bền vững hơn - ông Phạm Đình Toản nhận định.

Việc giao Petrovietnam nghiên cứu, triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận cho thấy niềm tin và kỳ vọng rất lớn, đồng thời đặt ra trách nhiệm nặng nề nhưng xứng tầm đối với Tập đoàn.

Ông Phạm Đình Toản - Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội

Petrovietnam đang sở hữu những thế mạnh vượt trội, có năng lực quản trị dự án phức tạp quy mô hàng tỷ USD, được kiểm chứng qua hàng chục dự án điện, lọc hóa dầu, khí và hạ tầng năng lượng. Tập đoàn còn có hệ sinh thái công nghiệp hoàn chỉnh, từ khảo sát, thiết kế, thi công, chế tạo cơ khí đến vận hành và dịch vụ kỹ thuật, có thể đáp ứng phần lớn yêu cầu về nội địa hóa cho dự án điện hạt nhân.

Với bề dày hơn 40 năm làm việc cùng các đối tác hàng đầu thế giới như Rosneft, Total Energies, Exxon Mobil, Siemens, Total E&P, Petronas, Shell, Mitsui Oil Exploration..., Petrovietnam đã tích lũy được rất nhiều kinh nghiệm quý trong đàm phán, tiếp nhận công nghệ và quản trị liên danh quốc tế.

Dựa trên những nền tảng này, Petrovietnam hoàn toàn có thể đảm nhiệm vai trò nhà đầu tư - điều phối quốc gia, liên kết với các tập đoàn công nghệ hạt nhân uy tín để triển khai dự án theo mô hình đối tác chiến lược./.

ĐỨC HUY