Quy hoạch tổng thể quốc gia: Tránh tư duy nhiệm kỳ hoặc điều chỉnh cục bộ, ngắn hạn
Kinh tế - Ngày đăng : 08:43, 08/11/2025
Cả nước được phân thành 6 vùng, mở rộng phạm vi của 4 vùng động lực quốc gia
Trình bày Tờ trình về điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng - cho biết, các nội dung quy hoạch được bổ sung, điều chỉnh nhằm phù hợp với việc sắp xếp đơn vị hành chính các cấp, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026-2030 và các năm tiếp theo.
Đồng thời, thực hiện các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, giáo dục và đào tạo; bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân; an ninh năng lượng...; đồng thời ứng phó với các biến động nhanh, khó lường của bối cảnh quốc tế.
Theo đó, về phân vùng kinh tế - xã hội, định hướng phát triển và liên kết vùng, trên cơ sở đánh giá hiện trạng lãnh thổ nước ta, các phương án phân vùng qua từng thời kỳ và yêu cầu phát triển trong bối cảnh mới, cả nước được phân thành 6 vùng: vùng Trung du và miền núi phía Bắc; vùng Đồng bằng sông Hồng; vùng Bắc Trung Bộ; vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên; vùng Đông Nam Bộ; vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Bên cạnh đó, điều chỉnh, mở rộng phạm vi của 4 vùng động lực quốc gia, bao gồm Vùng động lực phía Bắc, Vùng động lực phía Nam, Vùng động lực miền Trung, Vùng động lực Đồng bằng sông Cửu Long ra khu vực phụ cận, là các địa bàn có mạng lưới kết cấu hạ tầng đã và đang được đầu tư, bố trí các khu, cụm công nghiệp, các đô thị, khu đô thị; bổ sung Vùng động lực Bắc Trung Bộ.
Đồng thời, điều chỉnh định hướng phát triển và phân bố không gian các ngành kinh tế quan trọng. Trong đó, ưu tiên phát triển, từng bước làm chủ công nghệ trong một số ngành công nghiệp mới nổi như công nghiệp chip bán dẫn, công nghiệp robot và tự động hóa, trí tuệ nhân tạo, vật liệu tiên tiến, vật liệu phục vụ công nghiệp cơ khí chế tạo, công nghiệp sinh học, công nghiệp môi trường, năng lượng tái tạo, năng lượng mới.
Đề cao tính ổn định, bảo đảm tính dự báo cao
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban cơ bản tán thành việc bổ sung, điều chỉnh các nội dung của Quy hoạch tổng thể quốc gia.
Tuy nhiên, đối với các vùng, địa phương có sự điều chỉnh về phạm vi địa giới hành chính và đặt tên mới cần rà soát kỹ nội dung quy hoạch và tên vùng, tỉnh để chỉnh sửa thống nhất, tránh có cách hiểu khác, gây khó khăn trong việc cụ thể hóa khi thực hiện Nghị quyết.
Để tiếp tục hoàn thiện Dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội xem xét, thông qua, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị, xem xét, hoàn thiện quan điểm, nguyên tắc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia theo hướng đề cao tính ổn định, dài hạn của quy hoạch; bảo đảm tính dự báo cao, có cơ sở khoa học và thực tiễn vững chắc, tránh tư duy nhiệm kỳ hoặc điều chỉnh cục bộ, ngắn hạn chỉ nhằm xử lý vấn đề tình huống.
Về điều chỉnh phân vùng và định hướng phát triển vùng kinh tế - xã hội, Cơ quan thẩm tra nhận thấy, việc phân vùng kinh tế - xã hội cơ bản vẫn giữ nguyên số lượng là 6 vùng. Tuy nhiên, kết cấu, phạm vi từng vùng có sự thay đổi lớn về số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh, quy mô về diện tích và dân số do ảnh hưởng của việc sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh; trong đó, vùng Bắc Trung Bộ và vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên là 2 vùng có sự thay đổi lớn so với trước đây.
Do đó, đề nghị làm rõ hơn phương án phân vùng mới sẽ tác động, ảnh hưởng như thế nào đến định hướng phát triển của từng vùng; đánh giá tính liên kết trong nội tại từng vùng. Bên cạnh đó, thuyết minh, làm rõ hơn tính đặc thù, vị trí địa lý và nhiệm vụ, điều kiện kinh tế - xã hội của từng vùng nhằm phát huy tối đa tiềm năng và khai thác hiệu quả lợi thế sẵn có; khắc phục được các tồn tại, hạn chế của từng vùng và liên kết vùng để thúc đẩy phát triển bền vững của cả quốc gia.
Đánh giá và dự kiến được khả năng hiện thực hóa quy hoạch
Thảo luận ở Tổ về nội dung này, đại biểu Đào Chí Nghĩa (TP. Cần Thơ) đánh giá cao việc Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc điều chỉnh quy hoạch tổng thể quốc gia đã làm rõ vai trò của quy hoạch tổng thể quốc gia là trục xương sống, dẫn dắt quy hoạch vùng và tỉnh, khắc phục tình trạng chồng chéo, trong đó có những định hướng rất đột phá về phát triển hạ tầng chiến lược đường sắt tốc độ cao, đường cao tốc liên vùng, các hoạt động logistics, chuyển đổi số, quy hoạch không gian biển, về năng lượng tái tạo và các danh mục trọng điểm của quốc gia.
Để tiếp tục hoàn thiện Dự thảo Nghị quyết, đại biểu Lê Minh Nam (TP. Cần Thơ) nêu rõ, mặc dù định hướng hiện nay vẫn giữ 6 vùng nhưng cơ cấu và không gian vùng đã có sự thay đổi rất nhiều sau khi sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh. Điều này, tạo ra cả thuận lợi mới, sức mạnh mới và những khó khăn, thách thức mới.
Do đó, đại biểu đề nghị cần đánh giá, phân tích kỹ lưỡng vấn đề liên kết vùng trong bối cảnh đã sắp xếp lại các tỉnh, thành phố như thế nào? Tính chất tương hỗ, thúc đẩy hay triệt tiêu những lợi thế lẫn nhau thế nào… để định hướng phát triển không gian kinh tế - xã hội sát thực tế hơn. Cần phải quan tâm việc xác định điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của từng vùng, trong đó bao gồm cả thế mạnh, khó khăn, hạn chế, vướng mắc để khi đặt ra mục tiêu cho phù hợp thì sẽ khả thi và mang lại hiệu quả cao hơn.
Đại biểu Lê Minh Nam cũng nhấn mạnh vấn đề tổ chức thực thi Quy hoạch tổng thể quốc gia, trong đó phải đánh giá và dự kiến được khả năng hiện thực hóa quy hoạch, tính khả thi của các quy hoạch. Đây mới là điều kiện tiên quyết và quan trọng, điều kiện, năng lực về nguồn lực, về nhân lực, các điều kiện tự nhiên... phải xem xét toàn diện để điều chỉnh cho thích hợp.
Cần quan tâm thêm vấn đề phân bổ nguồn lực sao cho thật sự tối ưu, hiệu lực, hiệu quả, có lộ trình, không dàn trải. Chúng ta chọn lọc, ưu tiên phát triển các ngành có tác động lan tỏa hoặc có những lợi thế cạnh tranh để huy động nguồn lực một cách tối ưu.
Đại biểu Lê Minh Nam
Đại biểu Hoàng Văn Cường (TP. Hà Nội) - đề nghị trong định hướng phát triển, cần nhấn mạnh hơn quy hoạch khai thác các không gian phát triển, nhất là quy hoạch để khai thác tối đa kinh tế không gian tầm thấp. Theo đại biểu, đây là lĩnh vực tiềm năng lớn, có ảnh hưởng đến công nghiệp, nông nghiệp, thương mại, dịch vụ, vận tải và an ninh - quốc phòng. Vì vậy cần có quy hoạch phù hợp để khai thác hiệu quả cho phát triển kinh tế - xã hội.