Chuẩn mực Kiểm toán nhà nước 2330 - Biện pháp xử lý của kiểm toán viên đối với rủi ro đã đánh giá trong kiểm toán tài chính
Kiểm toán - Ngày đăng : 11:40, 10/11/2025
Câu hỏi 1: Mục đích và phạm vi áp dụng của Chuẩn mực Kiểm toán nhà nước (CMKTNN) 2330 là gì?
Trả lời: Đoạn 02, 03, 04 CMKTNN 2330 quy định:
Đoạn 02 quy định và hướng dẫn trách nhiệm của kiểm toán viên nhà nước (KTVNN) trong việc thiết kế và thực hiện các biện pháp xử lý đối với các rủi ro có sai sót trọng yếu đã xác định và đánh giá khi thực hiện kiểm toán tài chính theo quy định tại CMKTNN 2315 (Xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu trong kiểm toán tài chính).
Đoạn 03 quy định nhằm giúp KTVNN thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp liên quan đến các rủi ro có sai sót trọng yếu đã được đánh giá, thông qua việc thiết kế và thực hiện các biện pháp xử lý phù hợp đối với các rủi ro này.
Đoạn 04 quy định KTVNN phải tuân thủ các quy định và hướng dẫn của Chuẩn mực này trong quá trình thực hiện kiểm toán. Đơn vị được kiểm toán, các bên có liên quan và các bên sử dụng kết quả kiểm toán phải có những hiểu biết cần thiết về các quy định và hướng dẫn của Chuẩn mực này để phối hợp công việc với KTVNN và giải quyết các mối quan hệ trong quá trình kiểm toán.
Câu hỏi 2: Trong Hệ thống CMKTNN, thử nghiệm cơ bản, thử nghiệm kiểm soát được hiểu như thế nào?
Trả lời: Đoạn 05 CMKTNN 2330 quy định:
Thử nghiệm cơ bản là thủ tục kiểm toán được thiết kế nhằm phát hiện các sai sót trọng yếu ở cấp độ cơ sở dẫn liệu. Các thử nghiệm cơ bản bao gồm: Thủ tục phân tích cơ bản; Kiểm tra chi tiết (các nhóm giao dịch, số dư tài khoản và thông tin thuyết minh);
Thử nghiệm kiểm soát là thủ tục kiểm toán được thiết kế nhằm đánh giá tính hữu hiệu về hoạt động của các kiểm soát trong việc ngăn ngừa hoặc phát hiện và sửa chữa các sai sót trọng yếu ở cấp độ cơ sở dẫn liệu.
Câu hỏi 3: Nêu các biện pháp xử lý tổng thể đối với các rủi ro có sai sót trọng yếu đã được đánh giá ở cấp độ báo cáo tài chính (BCTC)?
Trả lời: Đoạn 06, 07 CMKTNN 2330 quy định KTVNN phải thiết kế và thực hiện các biện pháp xử lý tổng thể đối với các rủi ro có sai sót trọng yếu đã được đánh giá ở cấp độ BCTC. Biện pháp xử lý tổng thể đối với các rủi ro có sai sót trọng yếu đã được đánh giá trong BCTC có thể bao gồm:
Nhấn mạnh về sự cần thiết phải duy trì thái độ hoài nghi nghề nghiệp;
Bố trí các KTVNN có kinh nghiệm hoặc có kỹ năng chuyên môn phù hợp hoặc sử dụng chuyên gia;
Lựa chọn các thủ tục kiểm toán tiếp theo cần phải kết hợp với việc xem xét các yếu tố không thể dự đoán được;
Thực hiện những thay đổi đối với nội dung, lịch trình và phạm vi các thủ tục kiểm toán;
Thay đổi về nội dung, lịch trình và phạm vi chỉ đạo, giám sát của các thành viên trong đoàn kiểm toán và soát xét công việc đã thực hiện;
Thay đổi đối với kế hoạch kiểm toán tổng quát theo quy định tại CMKTNN 2300 (Lập kế hoạch kiểm toán của cuộc kiểm toán tài chính) hoặc các thủ tục kiểm toán bắt buộc và có thể bao gồm các thay đổi đối với: Việc xác định mức trọng yếu thực hiện của KTVNN theo quy định tại CMKTNN 2320 (Xác định và vận dụng trọng yếu kiểm toán trong kiểm toán tài chính); Kế hoạch kiểm tra tính hữu hiệu về hoạt động của các kiểm soát và tính thuyết phục của bằng chứng kiểm toán cần thiết để hỗ trợ cho việc dựa vào tính hữu hiệu về hoạt động của các kiểm soát đã được lập kế hoạch, đặc biệt khi các khiếm khuyết trong môi trường kiểm soát hoặc hoạt động giám sát của đơn vị đã được xác định.
Câu hỏi 4: Khi thực hiện kiểm toán tại đơn vị A, KTVNN cần phải xem xét các yếu tố nào để đánh giá tính đầy đủ và thích hợp của bằng chứng kiểm toán?
Trả lời: Đoạn 58 CMKTNN 2330 quy định xét đoán chuyên môn của KTVNN về tính đầy đủ và thích hợp của bằng chứng kiểm toán chịu ảnh hưởng của các yếu tố sau:
Mức độ nghiêm trọng của sai sót tiềm tàng trong cơ sở dẫn liệu và khả năng xảy ra ảnh hưởng trọng yếu, riêng rẽ hoặc tổng hợp với các sai sót tiềm tàng khác đối với BCTC;
Tính hữu hiệu của các biện pháp xử lý và các kiểm soát của lãnh đạo đơn vị được kiểm toán đối với các rủi ro này;
Kinh nghiệm tích lũy được từ các cuộc kiểm toán trước đây liên quan đến các sai sót tiềm tàng tương tự;
Kết quả thực hiện các thủ tục kiểm toán, kể cả việc liệu các thủ tục kiểm toán đó có phát hiện được các trường hợp gian lận hoặc nhầm lẫn hay không;
Nguồn gốc và độ tin cậy của thông tin sẵn có;
Tính thuyết phục của bằng chứng kiểm toán;
Hiểu biết của KTVNN về đơn vị và môi trường của đơn vị, trong đó có hệ thống kiểm soát nội bộ.
Câu hỏi 5: Những rủi ro có thể xảy ra nếu KTVNN không tuân thủ đúng quy định về lập hồ sơ kiểm toán theo CMKTNN 2230?
Trả lời: Những rủi ro có thể xảy ra nếu KTVNN không tuân thủ đúng quy định về lập hồ sơ kiểm toán theo CMKTNN 2230:
Thiếu bằng chứng kiểm toán đầy đủ và thích hợp;
Khó khăn trong việc giải thích và bảo vệ các kết luận kiểm toán: Trong trường hợp có tranh chấp hoặc yêu cầu giải trình về kết quả kiểm toán, hồ sơ kiểm toán không đầy đủ sẽ gây khó khăn cho KTVNN trong việc chứng minh cơ sở cho các kết luận của mình;
Ảnh hưởng đến việc kiểm soát chất lượng: Hồ sơ kiểm toán là một phần quan trọng trong quy trình kiểm soát chất lượng của KTNN. Việc lập hồ sơ không đầy đủ sẽ cản trở việc đánh giá chất lượng công việc kiểm toán và xác định các lĩnh vực cần cải thiện;
Tăng rủi ro pháp lý và nghề nghiệp: Việc không tuân thủ các CMKTNN, bao gồm cả các quy định về lập hồ sơ, có thể dẫn đến các vấn đề pháp lý và ảnh hưởng đến uy tín nghề nghiệp của KTVNN và KTNN;
Khó khăn cho các cuộc kiểm toán tiếp theo: Hồ sơ kiểm toán của các cuộc kiểm toán trước là một nguồn thông tin hữu ích cho việc lập kế hoạch và thực hiện các cuộc kiểm toán sau này. Hồ sơ không đầy đủ sẽ làm giảm tính hữu ích của thông tin này./.