Ứng dụng công nghệ trong quản lý hải quan tại Khu công nghệ cao
Kinh tế - Ngày đăng : 11:30, 11/11/2025
Ứng dụng công nghệ để giảm thời gian thông quan
Mỗi năm, Chi cục Hải quan Khu vực II thực hiện thông quan lượng hàng hóa chiếm hơn 40% tổng khối lượng của toàn ngành hải quan, đóng góp gần 35% số thu ngân sách. Với vai trò đầu tàu trong cải cách và hiện đại hóa hải quan, đơn vị đã và đang ứng dụng mạnh mẽ các giải pháp công nghệ nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy xuất nhập khẩu, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của TP. Hồ Chí Minh và cả nước.
Theo ông Nguyễn Đức Giang - Phó Đội trưởng Hải quan Khu công nghệ cao - đơn vị hiện quản lý và làm thủ tục cho hơn 3.000 doanh nghiệp FDI, với trung bình trên 4.000 tờ khai mỗi ngày. Để đáp ứng khối lượng công việc lớn, đơn vị đã ứng dụng đồng bộ các hệ thống công nghệ như VNACCS/VCIS, VASSCM, E-Manifest, nộp thuế điện tử 24/7 và phần mềm quản lý rủi ro, giúp tăng tỷ lệ thông quan luồng xanh, giảm thủ tục giấy tờ, tiết kiệm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, Hải quan Khu công nghệ cao cũng đưa vào sử dụng máy soi container, phần mềm tra cứu tờ khai và công cụ theo dõi nợ thuế trực tuyến, những sáng kiến do chính công chức hải quan tại đơn vị nghiên cứu, triển khai. Việc cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp không chỉ giúp thông quan nhanh chóng mà còn góp phần tạo dựng môi trường đầu tư hấp dẫn cho TP. Hồ Chí Minh - ông Nguyễn Đức Giang nhấn mạnh.
Tại sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, hệ thống E-Cargo và cổng thông tin một cửa quốc gia được vận hành hiệu quả, giúp quản lý, giám sát hàng hóa, hành khách xuất nhập cảnh một cách minh bạch và chính xác.
Lấy doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà còn thể hiện tinh thần “lấy doanh nghiệp làm trọng tâm” trong mọi hoạt động. Bà Nguyễn Thị Thu Hiền - đại diện Công ty Cổ phần Vận tải và Dịch vụ Hàng hải (Trasas) - cho biết: Nhờ thủ tục điện tử và sự hỗ trợ nhanh chóng của Hải quan Khu công nghệ cao, thời gian thông quan hàng hóa đã được rút ngắn đáng kể, giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh.
Tương tự, ông Mai Xuân Chu - Công ty TNHH Đầu tư Thương mại Tiến Dũng Việt Nam - chia sẻ: Chúng tôi nhập khẩu hàng thủy sản tươi sống qua đường hàng không, nên rất cần sự linh hoạt. Hải quan đã hỗ trợ kịp thời cả ngoài giờ hành chính, giúp doanh nghiệp chủ động giao hàng đúng tiến độ.
Năm 2025 đánh dấu 10 năm triển khai chương trình “Phát triển mối quan hệ đối tác Hải quan - Doanh nghiệp”. Đơn vị xác định phương châm “Lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm thước đo hiệu quả hoạt động”, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào quá trình cải cách, hiện đại hóa hải quan, nâng cao tính tự nguyện tuân thủ pháp luật.
Chi cục đang triển khai phương châm “Ba nâng” gồm: nâng cao năng lực và mức độ tuân thủ pháp luật hải quan của doanh nghiệp; nâng chất lượng dịch vụ công; và nâng hiệu quả quản lý nhà nước.
Nâng cao tuân thủ, phòng ngừa vi phạm
Song song với tạo thuận lợi thương mại, Hải quan Khu công nghệ cao cũng tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát để ngăn chặn các hành vi vi phạm. Trong 9 tháng đầu năm 2025, đơn vị đã xử lý 168 vụ vi phạm hành chính, trị giá hàng hóa 3.904 tỷ đồng, thu nộp ngân sách hơn 56 tỷ đồng từ tiền phạt.
Các hành vi vi phạm phổ biến gồm khai sai mã số hàng hóa, chậm nộp báo cáo quyết toán hoặc sai lệch trong quản lý nguyên liệu nhập khẩu. Nguyên nhân chủ yếu là do doanh nghiệp chưa nắm rõ quy định hoặc phụ thuộc vào đại lý khai thuê hải quan.
Để khắc phục tình trạng này, Hải quan Khu công nghệ cao đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật; khuyến nghị doanh nghiệp thường xuyên cập nhật chính sách mới, chủ động phối hợp với cơ quan hải quan khi gặp khó khăn và lựa chọn đại lý thủ tục hải quan uy tín.
Đáng chú ý, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đã triển khai ứng dụng tra cứu trực tuyến thông tin tờ khai hải quan ngay trên Cổng thông tin điện tử của ngành, giúp doanh nghiệp theo dõi tiến độ xử lý mọi lúc, mọi nơi. Thông tin được cập nhật tự động 15 phút/lần, bao gồm cơ quan xử lý, phân luồng, kết quả kiểm tra, số thuế phải nộp và thời điểm cấp phép – góp phần minh bạch hóa quy trình thủ tục hải quan.
Hướng tới hải quan số, hải quan thông minh
Theo định hướng của ngành, đến năm 2030, Hải quan Việt Nam sẽ hoàn thiện mô hình “Hải quan số - Hải quan thông minh”, trong đó Hải quan Khu công nghệ cao tiếp tục giữ vai trò tiên phong trong chuyển đổi số và đổi mới mô hình hoạt động.
Bằng việc hiện đại hóa toàn diện, nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, duy trì đối thoại thường xuyên với doanh nghiệp và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ, Hải quan Khu công nghệ cao đang khẳng định vị thế là đơn vị kiểu mẫu trong xây dựng nền hải quan chuyên nghiệp, minh bạch, hiệu quả - góp phần thúc đẩy thương mại quốc tế và phát triển kinh tế đất nước./.