Khai mạc hội nghị COP30 tại tại Brazil
Kinh tế - Ngày đăng : 18:34, 12/11/2025
Tốc độ gia tăng CO2 toàn cầu đạt mức cao nhất trong lịch sử
Trong báo cáo mới nhất đưa ra trước thềm COP30, Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) của Liên hợp quốc cho biết lượng khí carbon dioxide (CO2) trong khí quyển đã tăng lên mức cao kỷ lục trong năm 2024, với mức gia tăng lớn nhất kể từ khi bắt đầu đo đạc vào năm 1957. Theo WMO, tốc độ gia tăng CO2 toàn cầu từ năm 2023 đến 2024 đạt mức cao nhất trong lịch sử. Cơ quan này cảnh báo lượng nhiệt bị giữ lại bởi CO2 và các khí nhà kính khác đang đẩy nhanh tình trạng biến đổi khí hậu, góp phần gây ra nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan hơn trên toàn cầu trong thời gian qua.
Phát biểu tại lễ khai mạc, Tổng thống nước Cộng hòa Liên bang Brazil Luiz Inácio Lula da Silva đã đặt khủng hoảng khí hậu vào vị thế ưu tiên hàng đầu, khẳng định vai trò của COP30 là nơi tìm kiếm giải pháp: "Biến đổi khí hậu không còn là mối đe dọa của tương lai, mà là 'thảm kịch của hiện tại' do đó thế giới cần phải hành động và tăng cường đầu tư cho ứng phó với biến đổi khí hậu. Việc tổ chức hội nghị COP30 để chứng minh rằng nhân loại có thể vượt qua thách thức do khủng hoảng khí hậu với thiện chí và cam kết mạnh mẽ".
Cùng củng cố tinh thần đoàn kết, ông Simon Stiell, Thư ký điều hành Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC), đã sử dụng hình ảnh mang tính biểu tượng của địa điểm hội nghị để kêu gọi hợp tác: "Nhân loại cần phải đoàn kết, đồng lòng trong công cuộc ứng phó với biến đổi khí hậu như câu chuyện cả nghìn con sông hợp lại để tạo nên quần thể Amazon hùng vĩ. Nhân loại chỉ có thể đạt được các mục tiêu bằng cách đẩy nhanh việc thực hiện các cam kết quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính thông qua thúc đẩy hợp tác quốc tế".
Chương trình nghị sự chính thức của COP30 đã được thông qua vào chiều 10/11 giờ địa phương mà không gặp bất kỳ trở ngại nào, mặc dù trước đó, một số quốc gia lo ngại rằng các vấn đề quan trọng như tài chính khí hậu có thể lại bị xếp xuống hàng thứ yếu.
Chủ tịch COP30 André Corrêa do Lago hoan nghênh sự đồng thuận của các nước thành viên về chương trình nghị sự, coi đây là bước khởi đầu tích cực để tháo nút thắt cho các vòng thương lượng sắp tới. Ông Corrêa do Lago nhấn mạnh các bên có thể bắt đầu làm việc một cách mạnh mẽ và tập trung và việc thông qua chương trình nghị sự được coi là phép thử chính trị quan trọng, định hình mức độ hợp tác trong các chủ đề then chốt như tài chính khí hậu, chuyển đổi năng lượng và thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu.
Thách thức lớn từ tài chính khí hậu
Tại hội nghị năm nay, tài chính khí hậu tiếp tục là một bài toán khó khi “Báo cáo về thu hẹp khoảng cách thích ứng”, do Chương trình Môi trường của Liên hợp quốc (UNEP) công bố hôm 29/10, cho thấy phần đóng góp tài chính từ các nước phát triển nhằm hỗ trợ các nước đang phát triển thích ứng với biến đổi khí hậu đã giảm từ mức 28 tỷ USD năm 2022 xuống 26 tỷ USD trong năm 2023, trong khi UNEP ước tính các nước đang phát triển cần 310-365 tỷ USD mỗi năm cho các dự án thích ứng với biến đổi khí hậu. Số tiền cần thiết sẽ cao hơn rất nhiều nếu tính cả các hành động khí hậu khác, như: cắt giảm khí thải, chuyển đổi năng lượng…
Theo thỏa thuận đạt được tại COP29 năm ngoái ở Baku (Azerbaijan), các quốc gia giàu cam kết đóng góp 300 tỷ USD cho tài chính khí hậu hằng năm kể từ năm 2035. Tuy nhiên, nghiên cứu của Liên hợp quốc cho thấy chỉ riêng các quốc gia đang phát triển đã cần ít nhất gấp 4 lần con số đó.
Do đó, một trong những nội dung trọng tâm được quan tâm nhất của COP30 lần này cũng chính là kêu gọi tăng gấp ba nguồn tài chính khí hậu toàn cầu, từ mức 300 tỷ USD/năm hiện nay lên 1.300 tỷ USD vào năm 2035, theo lộ trình được nhất trí tại COP29 ở Baku (Azerbaijan).
Nhằm hiện thực hóa tham vọng này tại COP30, trước đó ngày 15/10, một nhóm gồm 35 Bộ trưởng tài chính đã đưa ra các đề xuất nhằm nâng quy mô tài chính khí hậu lên mức 1.300 tỷ USD mỗi năm. Trong báo cáo đưa ra, nhóm Bộ trưởng do Brazil dẫn đầu đề xuất thay đổi các lĩnh vực, như: xếp hạng tín dụng, lãi suất bảo hiểm và các ưu tiên cho vay của các ngân hàng phát triển… nhằm tăng nguồn ngân sách dành cho việc giải quyết biến đổi khí hậu.
Bên cạnh đó, Hội nghị cũng sẽ tập trung vào việc xây dựng bộ chỉ số mục tiêu thích ứng toàn cầu theo chương trình làm việc UAE-Belém (GGA) và tiếp tục thảo luận việc triển khai, tăng cường tính minh bạch của các quy tắc về chuyển giao kết quả giảm phát thải khí nhà kính theo Điều 6 Thỏa thuận Paris (thị trường carbon). Đặc biệt, việc nâng cao mục tiêu cam kết, tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của các quốc gia khi xây dựng và gửi NDC3.0 là một điểm nóng trong nghị sự.
Theo các chuyên gia, mặc dù đàm phán dự kiến sẽ căng thẳng nhưng tín hiệu cam kết giảm phát thải từ các nước lớn vẫn là một điểm sáng. Brazil đã nộp NDC cam kết giảm phát thải còn 67% vào năm 2035 và đạt mức trung hòa các-bon vào năm 2050. EU đặt mục tiêu giảm phát thải 55% vào năm 2030 và 90% vào năm 2040, trong khi Trung Quốc cam kết giảm 7-10% vào năm 2035 so với mức đỉnh. Tính đến ngày khai mạc, đã có 106 bên nộp NDC, chiếm gần 75% phát thải toàn cầu.
Đoàn Việt Nam, với đại diện từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tài chính và các tổ chức thanh niên tham dự hội nghị nhằm thúc đẩy các yêu cầu chính đáng về tài chính, công nghệ và chuyển giao cho quá trình chuyển đổi công bằng. Sự tham gia này khẳng định vị thế của một quốc gia đang phát triển quyết tâm thực hiện cam kết khí hậu nhưng cần sự hỗ trợ quốc tế.
Theo chương trình, COP30 dự kiến diễn ra đến hết ngày 21/11.