Chính sách về lương là đãi ngộ xứng đáng cho nhà giáo

“Hệ số lương đặc thù” không làm phá vỡ thiết kế hệ thống tiền lương hiện hành

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang xây dựng, lấy ý kiến nội dung Dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp với nhà giáo, hướng dẫn thi hành Luật Nhà giáo. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng đề xuất “hệ số lương đặc thù” không có cơ sở pháp lý và có thể phá vỡ hệ thống tiền lương hiện hành.

Bộ Giáo dục và Đào tạo khẳng định: Gần 30 năm qua, chủ trương “lương của nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp” và ngoài lương, nhà giáo “có thêm phụ cấp tùy theo tính chất công việc, theo vùng” luôn được xác định là nhiệm vụ, giải pháp nhất quán trong các nghị quyết, kết luận của Đảng.

Theo đó, từ Nghị quyết Hội nghị lần thứ hai Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII năm 1996 về định hướng chiến lược phát triển giáo dục - đào tạo trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá; Nghị quyết số 29-NQ/TW năm 2013 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; Kết luận số 91-KL/TW năm 2024 về việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW. Gần đây nhất, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 71- NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục, trong đó nêu rõ: Có chính sách ưu đãi đặc thù, vượt trội cho nhà giáo.

Những văn bản nêu trên là những căn cứ chính trị quan trọng để Quốc hội quy định “Lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp” tại điểm a, khoản 1, Điều 23 Luật Nhà giáo và quy định “Phụ cấp ưu đãi nghề và phụ cấp khác theo tính chất công việc, theo vùng theo quy định của pháp luật" tại điểm b, khoản 1, Điều 23 Luật Nhà giáo. Từ đó, xác lập căn cứ pháp lí để Chính phủ cụ thể hóa thành các nội dung tại Nghị định quy định chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp đối với nhà giáo theo yêu cầu của Quốc hội.

Bộ Giáo dục và Đào tạo nhấn mạnh, quy định “hệ số lương đặc thù” không làm phá vỡ thiết kế hệ thống tiền lương hiện hành vì hệ số lương đặc thù chỉ được sử dụng để tính mức lương (là lương cơ bản tính theo hệ số lương hiện hưởng) theo công thức:

Về cơ bản với cách tính này, thang bậc lương của nhà giáo vẫn sử dụng thang bậc lương chung cho viên chức của các đơn vị sự nghiệp công lập, chỉ có thêm hệ số đặc thù để đảm bảo nguyên tắc “lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong thang bậc lương hành chính sự nghiệp”.

Hệ số lương đặc thù cũng không dùng để tính mức phụ cấp, không dùng để tính mức tiền của hệ số chênh lệch bảo lưu theo Thông tư số 07/2024/TT-BNV ngày 05/7/2024 của Bộ Nội vụ hướng dẫn thực hiện mức lương cơ sở đối với các đối tượng hưởng lương, phụ cấp trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội. Do đó, “hệ số lương đặc thù” không phá vỡ cấu trúc hệ thống tiền lương hiện hành. Mặt khác, khi thực hiện chính sách tiền lương mới thì việc chuyển đổi vẫn đảm bảo thuận lợi và giữ được hệ số đặc thù cho nhà giáo.

Cần xếp lương nhà giáo tương xứng với vị trí, vai trò đã được Đảng xác định

Thực tế hiện nay, thang lương của giáo viên hiện thấp hơn hầu hết ngành, nghề khác. Chỉ 12% nhà giáo được xếp lương theo 3 nhóm A1 - A2.1 - A3.1, nhưng gần như 100% viên chức các ngành, lĩnh vực khác đang xếp lương theo 3 nhóm này.

Trong số đó, chỉ có tối đa 1,17% nhà giáo cao cấp (hạng I) được xếp thang lương cao nhất (gồm A3.1 và A3.2), trong khi ngành khác đều có tối đa 10% viên chức được xếp thang lương A3.1.

Có 88% nhà giáo đang xếp lương thấp hơn viên chức các ngành, lĩnh vực khác: 88% nhà giáo này có thể được hưởng hệ số lương cao nhất là 6,78; trong khi viên chức các ngành khác có thể được hưởng hệ số lương cao nhất là 8 (cao hơn gấp khoảng 1,18 lần). Trong khi đó, nhà giáo phải có trình độ đào tạo đáp ứng theo chuẩn quy định.

Đặc biệt, nhóm giáo viên mầm non đang xếp lương thấp nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp, với Hệ số khởi điểm của giáo viên mầm non hạng III là 2,1, trong khi các chức danh hạng III của viên chức ngành khác khác là 2,34 (cao gấp khoảng 1,11 lần); Hệ số khởi điểm của giáo viên mầm non hạng II là 2,34, trong khi các chức danh hạng II của viên chức ngành khác là 4,4 (cao gấp khoảng 1,88 lần); Hệ số khởi điểm của giáo viên mầm non hạng I là 4 trong khi các chức danh hạng I của viên chức ngành khác là 6,2 (cao gấp khoảng 1,55 lần); Hệ số lương cao nhất mà giáo viên mầm non có thể được hưởng là 6,38, trong khi hệ số lương cao nhất mà viên chức ngành khác có thể được hưởng là 8 (cao gấp khoảng 1,25 lần).

Sự nghiệp “trồng người” đòi hỏi nhà giáo phải có sự tận tâm, yêu nghề, yêu trò; có kiến thức sâu rộng, kỹ năng sư phạm, khả năng giao tiếp, ý thức tự học, năng lực cập nhật liên tục và phải xây dựng được hình ảnh người thầy mẫu mực để giáo dục người học qua noi gương. Vì vậy, cần phải nhìn nhận trong tổng thể thang bậc lương hành chính sự nghiệp để xếp lương nhà giáo tương xứng với vị trí, vai trò đã được Đảng xác định tại các nghị quyết và được Quốc hội quy định tại Luật Nhà giáo.

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, các nội dung chính sách tại Dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp đối với nhà giáo hoàn toàn là thực hiện nhiệm vụ Quốc hội, Chính phủ giao theo quy định của Luật Nhà giáo; bảo đảm đáp ứng các chủ trương của Đảng tại các nghị quyết, kết luận liên quan đến lương của nhà giáo; tuân thủ quy định về lương mà Luật Nhà giáo đã quy định.

“Dự thảo Nghị định đang được gửi lấy ý kiến rộng rãi của các Bộ, ngành, địa phương, cơ quan, tổ chức có liên quan. Các ý kiến gửi về hầu hết đồng thuận với các nội dung quy định của Dự thảo Nghị định” - Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, đồng thời nhấn mạnh, việc “lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp” không phải là một “ân huệ” mà là đãi ngộ xứng đáng cho nhà giáo./.

Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tiếp tục hoàn thiện nội dung quy định thể hiện sự nhất quán chủ trương, quan điểm của Đảng và Nhà nước về lương của nhà giáo trong gần 30 năm qua. Đồng thời, Bộ sẽ phối hợp với Bộ Tài chính để tính toán, xác định nguồn ngân sách thực hiện các nội dung chính sách tại Nghị định, bảo đảm tính khả thi với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

PHƯƠNG LAN