Ngân hàng mở và những yêu cầu về chia sẻ dữ liệu
Ngân hàng - Tín dụng - Ngày đăng : 20:07, 27/11/2025
Trong khuôn khổ Dự án hỗ trợ kỹ thuật “Thúc đẩy tài chính toàn diện và tài trợ khí hậu” do Ngân hàng Phát triển châu Á tài trợ, ngày 27/11, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) tổ chức Sự kiện Kết nối Fintech 2025 với chủ đề “Chia sẻ dữ liệu hướng tới tài chính toàn diện và đổi mới”. Trước đó, sự kiện này cũng đã được tổ chức tại Hà Nội vào ngày 17/11.
Việc tổ chức Sự kiện Kết nối Fintech năm 2025 nhằm tạo ra một diễn đàn đối thoại cởi mở, thực chất giữa khu vực công và khu vực tư, giữa các chuyên gia trong nước và quốc tế về những chủ đề cốt lõi đối với tương lai của ngành ngân hàng: Ngân hàng mở (Open Banking) và chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình ứng dụng mở (Open API).
Ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) - cho biết: Nhờ khuôn khổ pháp lý ngày càng rõ ràng, minh bạch về phạm vi, trách nhiệm và “cởi mở”, linh hoạt về cách tiếp cận, ngành ngân hàng Việt Nam đã chủ động triển khai nhiều mô hình kinh doanh mới, đặt khách hàng là trung tâm của hệ sinh thái với nhiều lựa chọn sản phẩm, dịch vụ đổi mới sáng tạo, an toàn, thuận tiện, chi phí hợp lý.
Các ngân hàng không ngừng mở rộng hợp tác với các công ty Fintech, các bên thứ ba trong nhiều lĩnh vực khác nhau, cũng như kết nối với Cổng Dịch vụ công Quốc gia, Cổng Dịch vụ công của các bộ, ngành, địa phương… để khách hàng có thể thanh toán hóa đơn dịch vụ thiết yếu, dịch vụ công và nhiều tiện ích khác một cách liền mạch, toàn trình.
Hiện nay, ứng dụng Mobile Banking, Ví điện tử của nhiều TCTD và tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán đã cho phép khách hàng tiếp cận đầy đủ các dịch vụ ngân hàng mọi lúc, mọi nơi, đồng thời tiếp cận các dịch vụ công trực tuyến và cả các dịch vụ “beyond banking” như gọi xe, gọi đồ ăn, giao hàng, mua sắm trực tuyến, du lịch, giải trí… “Điều này cho thấy tiềm năng rất lớn của kết nối, chia sẻ dữ liệu trong việc mở rộng tài chính toàn diện và thúc đẩy đổi mới sáng tạo” - ông Phạm Anh Tuấn khẳng định.
Theo ông Phạm Anh Tuấn, chia sẻ dữ liệu trong bối cảnh ngân hàng mở đòi hỏi ngân hàng phải xử lý hài hòa nhiều yêu cầu: Chuẩn hóa dữ liệu và giao thức kết nối; tăng cường năng lực quản trị rủi ro bên thứ ba; bảo đảm an ninh, an toàn hệ thống trước các nguy cơ tấn công mạng, lạm dụng dữ liệu; đồng thời phải bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng, thu hẹp khoảng cách số, không để ai bị bỏ lại phía sau trong tiến trình chuyển đổi số. Đây là những vấn đề mang tính hệ thống, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý nhà nước, các TCTD và công ty Fintech.
Theo bà Maria Joao Pateguana - Trưởng Bộ phận phát triển khu vực tư nhân - Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), Việt Nam đang chứng kiến sự chuyển đổi số phi thường được thúc đẩy bởi các công nghệ đột phá như điện toán đám mây, phân tích dữ liệu lớn, API mở, chuỗi khối và trí tuệ nhân tạo. Số hóa đang định hình lại cách thức cung cấp các dịch vụ tài chính, biến việc truy cập dữ liệu trở thành một yếu tố quan trọng thúc đẩy nền kinh tế kỹ thuật số, đặc biệt là trong lĩnh vực ngân hàng.
Việc sử dụng hiệu quả dữ liệu để ra quyết định phụ thuộc vào sự đa dạng và chuyên sâu của thông tin có sẵn cho mỗi tổ chức. Do đó, việc thúc đẩy chia sẻ dữ liệu giữa các tổ chức ngày càng cần thiết, tạo điều kiện cho sự đổi mới và nâng cao tính linh hoạt trong kinh doanh, đồng thời giải quyết các thách thức về quy định và an ninh liên quan. Để bảo mật việc chia sẻ dữ liệu, việc tăng cường các biện pháp bảo mật là rất quan trọng.
Luật Giao dịch điện tử (2023), Luật Các tổ chức tín dụng (2024) và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân (2025) đã thiết lập một khuôn khổ pháp lý mạnh mẽ cho ngân hàng số, nhận dạng điện tử và chia sẻ dữ liệu an toàn.
Thông tư số 64/2024/TT-NHNN quy định chi tiết việc triển khai Giao diện lập trình ứng dụng mở (Open API) trong lĩnh vực ngân hàng; thể hiện một bước tiến đáng kể trong việc thúc đẩy hệ sinh thái ngân hàng mở ở Việt Nam, thúc đẩy đổi mới, đồng thời đảm bảo môi trường an toàn và chuẩn hóa để chia sẻ dữ liệu tài chính” - bà Maria đánh giá.
NHNN đã ban hành Thông tư số 64/2024/TT-NHNN ngày 31/12/2024 quy định về triển khai giao diện lập trình ứng dụng mở trong ngành Ngân hàng. Theo Thông tư 64, ngân hàng, khách hàng và bên thứ ba khi triển khai giao diện lập trình ứng dụng mở trong ngành ngân hàng (Open API) phải tuân thủ các quy định của pháp luật về giữ bí mật, cung cấp thông tin khách hàng và bảo vệ dữ liệu cá nhân. Việc xử lý dữ liệu cá nhân của khách hàng chỉ phục vụ cho chính khách hàng đó, trừ trường hợp theo quy định của pháp luật. Dữ liệu trong quá trình xử lý phải được quản lý, lưu trữ, khai thác, sử dụng đúng mục đích tại hợp đồng giữa các bên và phù hợp với quy định của pháp luật.
Theo bà Maria, Sự kiện kết nối Fintech 2025 là một cơ hội đáng chú ý để nâng cao nhận thức và hiểu biết giữa các bên liên quan về API mở, bối cảnh pháp lý đối với API mở tại Việt Nam cũng như các lợi ích và thách thức liên quan của việc chia sẻ dữ liệu trong ngành ngân hàng.
Với sự hỗ trợ của Tổng cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ (SECO) và ADB, NHNN đã phát động Chương trình “Thử thách sáng tạo cùng Fintech Việt Nam - Fintech Challenge Vietnam”, dự kiến được tổ chức vào đầu năm 2026, với mục tiêu khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân phát triển những giải pháp Fintech sáng tạo, ứng dụng dữ liệu và công nghệ mới, góp phần mở rộng và thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái tài chính số quốc gia.