Khẳng định niềm tin của cử tri vào vai trò giám sát của Quốc hội và Kiểm toán nhà nước
Kiểm toán - Ngày đăng : 07:14, 04/12/2025
Kiến nghị tăng thu ngân sách nhà nước về đất 190 tỷ đồng
Thực hiện Nghị quyết số 82/2019/QH14 của Quốc hội về tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai tại đô thị, KTNN được giao “tăng cường kiểm toán các nội dung có liên quan đến hoạt động quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai tại đô thị khi xây dựng chương trình kiểm toán hằng năm”.
Bám sát chỉ đạo này, KTNN đã đẩy mạnh kiểm toán các nội dung liên quan đến quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đô thị; qua đó chỉ ra nhiều bất cập, hạn chế và kiến nghị khắc phục, chấn chỉnh. Điển hình là tình trạng một số địa phương giao đất, cho thuê đất không qua đấu giá; một số tổ chức sử dụng đất nhưng chưa có quyết định hoặc hợp đồng thuê đất; hồ sơ thuê đất chưa đầy đủ, chưa có quyết định giá đất; trường hợp có quyết định thu hồi nhưng chưa tổ chức thu hồi; hoặc chưa xử lý các trường hợp được Nhà nước cho thuê đất nhưng bỏ địa chỉ kinh doanh nhiều năm…
Theo Báo cáo của KTNN, kết quả kiểm toán từ năm 2023 đến nay đã kiến nghị tăng thu ngân sách nhà nước (NSNN) về đất 190 tỷ đồng; đồng thời kiến nghị các cơ quan Trung ương sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ 4 văn bản, và các địa phương sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ 16 văn bản có liên quan.
Kết quả kiểm toán từ năm 2023 đến ngày 30/9/2025 đối với 640 báo cáo kiểm toán đã phát hành, KTNN đã kiến nghị về tài chính 116.107 tỷ đồng và 125.423.654,63 USD; trong đó kiến nghị tăng thu NSNN 10.575 tỷ đồng, giảm chi NSNN 45.817 tỷ đồng và 108.890.155,79 USD, kiến nghị khác 59.714 tỷ đồng và 16.533.498,84 USD; kiến nghị hủy bỏ, sửa đổi, bổ sung và ban hành mới 470 văn bản quy phạm pháp luật, văn bản quản lý (trong đó có 2 Luật, 17 Nghị định, 46 Thông tư, 9 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 396 văn bản khác).
Phát hiện kịp thời hành vi lãng phí, làm rõ trách nhiệm cá nhân
Báo cáo của KTNN cho biết, triển khai Nghị quyết số 74/2022/QH15 và Nghị quyết số 109/2023/QH15 về tăng cường kiểm toán thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, KTNN đã sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy trình, hướng dẫn kiểm toán hằng năm; đồng thời yêu cầu các đơn vị trực thuộc tăng cường kiểm toán nhằm phát hiện kịp thời sai phạm, hành vi tham nhũng, lãng phí.
KTNN đã tích cực thúc đẩy cải cách hành chính, đổi mới phương pháp và cách thức tổ chức kiểm toán; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trên mọi hoạt động, đặc biệt là sử dụng trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu lớn trong công tác kiểm toán; thực hiện nghiêm việc công khai kết quả kiểm toán, cũng như danh sách tổ chức, cá nhân chậm hoặc chưa thực hiện kiến nghị; đồng thời kịp thời đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai các kiến nghị kiểm toán.
Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn nhấn mạnh: “Trong mỗi cuộc kiểm toán, KTNN yêu cầu phải xác định rõ hành vi, biểu hiện gây lãng phí; làm rõ nguyên nhân chủ quan, khách quan và trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan; đồng thời kiến nghị biện pháp xử lý, khắc phục”.
Kế hoạch kiểm toán hằng năm được xây dựng theo hướng tập trung vào các vấn đề “nóng” được dư luận và cử tri quan tâm; các lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực, lãng phí như: Quản lý tài chính, tài sản công; tài nguyên, môi trường, khoáng sản; các dự án sử dụng vốn đầu tư công kém hiệu quả, chậm tiến độ…
Kết quả cho thấy, vẫn còn nhiều tồn tại trong quản lý tài chính - tài sản công: phân bổ dự toán chậm, nhiều lần, không sát thực tế; phân bổ khi chưa đủ điều kiện dẫn đến không giải ngân được; bố trí vốn không có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn; phân bổ vượt khả năng thực hiện… gây lãng phí, phải hủy hoặc điều chỉnh giảm vốn. Nhiều dự án đầu tư chậm tiến độ, làm giảm hiệu quả vốn đầu tư. Trong quản lý tài sản công, tình trạng bỏ hoang đất, sử dụng sai mục đích, cho thuê - liên doanh - liên kết đất đai không đúng quy định vẫn diễn ra ở nhiều nơi.
Trong thời gian tới, KTNN sẽ tiếp tục bám sát sự lãnh đạo của Đảng và Quốc hội, đẩy mạnh đổi mới toàn diện về nội dung và phương pháp kiểm toán. Ngành sẽ tăng cường kiểm toán hoạt động, kiểm toán chuyên đề, tập trung vào những vấn đề “nóng” được cử tri và dư luận xã hội quan tâm; chú trọng phát hiện các bất cập trong cơ chế, chính sách để đề xuất hoàn thiện; góp phần tích cực vào công cuộc phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, đồng thời thúc đẩy thực hành tiết kiệm, chống lãng phí hiệu quả.
Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn
Tăng cường trách nhiệm giải trình và tính ràng buộc sau kiểm toán
Những nỗ lực và kết quả kiểm toán được các ĐBQH đánh giá cao. Trưởng Ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình khẳng định: Báo cáo kiểm toán đã cung cấp nhiều thông tin quan trọng, có giá trị cho hoạt động lập pháp, giám sát và quyết định những vấn đề lớn của đất nước.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh) nhận xét: Tỷ lệ thực hiện kiến nghị tài chính của KTNN bình quân đạt trên 80%; nhiều cơ chế, chính sách được sửa đổi theo kiến nghị kiểm toán; riêng giai đoạn 2024-2025, KTNN đã chuyển 7 vụ việc có dấu hiệu vi phạm sang cơ quan điều tra. Những kết quả này góp phần củng cố niềm tin của cử tri đối với cơ quan giám sát tối cao và hệ thống kiểm toán quốc gia.
Đại biểu Tô Thị Bích Châu, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, cho rằng trong bối cảnh chưa có tiền lệ và pháp luật chưa hoàn thiện, kết quả kiểm toán về quản lý, phân phối nguồn hỗ trợ phòng, chống dịch Covid-19 đã giúp các cơ quan nhận diện và khắc phục kịp thời thiếu sót, qua đó nâng cao niềm tin của nhân dân và uy tín của Mặt trận Tổ quốc.
Tuy vậy, các đại biểu cũng chỉ ra thực tế: Nhiều kiến nghị sửa đổi cơ chế, chính sách còn chậm được thực hiện; một số kiến nghị liên quan đến sửa đổi văn bản quản lý tại địa phương tồn đọng kéo dài. Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng dẫn chứng: Nhóm kiến nghị sau kiểm toán về huy động, quản lý, sử dụng nguồn lực phòng, chống Covid-19 mới chỉ hoàn thành 6/28 nội dung. Thực trạng này đòi hỏi phải hoàn thiện quy định về trách nhiệm giải trình của cơ quan soạn thảo và cơ quan thực hiện kiến nghị, gắn trách nhiệm cá nhân, nhất là người đứng đầu.
Nhiều tồn tại trong quản lý đất đai, tài sản công tại địa phương vẫn lặp lại qua nhiều năm; tiến độ thực hiện kiến nghị kiểm toán còn chậm. Để khắc phục, đại biểu đề nghị tiếp tục hoàn thiện pháp luật về KTNN, đặc biệt là Luật KTNN theo hướng tăng quyền tiếp cận dữ liệu, nâng cao tính ràng buộc của kết luận kiểm toán và quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan liên quan.
Cùng với đó, Quốc hội cần yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch riêng để khắc phục tồn tại qua kiểm toán, có lộ trình chi tiết theo từng nhóm kiến nghị; áp dụng chế tài đối với đơn vị chậm hoặc không thực hiện. Việc đưa tỷ lệ thực hiện kiến nghị kiểm toán vào tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của người đứng đầu là cần thiết, phù hợp với yêu cầu siết chặt kỷ luật - kỷ cương tài chính công.
Đại biểu cũng đề nghị tăng cường phối hợp giữa KTNN và các cơ quan thanh tra, kiểm tra, điều tra, đặc biệt trong chia sẻ dữ liệu và xử lý các dấu hiệu vi phạm ngay trong quá trình kiểm toán./.